فصل [دوم]: [در لزوم ذکر حدیث مشایخ]

فصل [دوم]: [در لزوم ذکر حدیث مشایخ] اى عزیز! چون دانستى که مقصود، معرفت حضرت حق - جل و علا - است پس آگاه باش که نقض عهد مولا ننمایى ، چه با این ضعیف عهد و پیمان بستى در حضور جناب بارى تعالى و ملاء اعلى و شهود سایر انبیا و ائمه هدى علیهم السلام ، و در بهترین بقاع ارض و سما که حرم حضرت حق جلا و علا باشد که دستور العملى براى شما بنویسم که رفتار و سلوک شما از آن قرار باشد، و به حول و قوه الهى مخالفت ننمایى . این ضعیف نیز نظر به قول رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم که فرموده است : من سئل عن علم فکتم الجم یَوْم الْقِیَامَةِ بلجام من اَلْنَّار(41)و(42) قبول نمود. پس اى عزیز! باهوش باش زنهار که خلاف ورزى که داخل در مصداق آیه کریمه : اَلَّذِى نَ ینقضون عهد الله (43) مى گردى . پیران سخن به تجربه گویند، گفتمت هان اى پسر که پیر شوى پند گوش کن العیاذ بالله من المخالفة بعد الموافقة . اى عزیز! اولا تو را وصیت مى کنم به آن چیزى که شیخ طریق شیخ ابوسعید ابوالخیر فرموده است که : این کس باید هر روز به قدر یک سى پاره از حدیث مشایخ بگوید و بشنود که : من احب شیئا اکثر ذکره .(44) آن را که دل از عشق پر آتش باشد هر قصه که گوید همه دلکش باشد تو قصه عاشقان همى کم شنوى بشنو بشنو که قصه شان خوش باشد و عن الصادق علیه السلام : عز السلامة حتّى لقد خفِى مطلبها، فان لم تکن فِى شى ء فتوشک اءن تکون فِى التخلى ، و اءنْ طلبت فِى التخلى فلم توجد فتوشک اءن تکون فِى کلام السلف الصالح .(45) سلامت آن قدر نایاب است که راه به دست آوردنش پنهان است ، پس اگر در چیزى نباشد ممکن است در تخلى و کناره گیرى باشد، و اگر در تخلى جسته شد و به دست نیامد ممکن است در سخن پیشینیان صالح باشد. قیل لبعض العارفین : اى شى ء اضواء من الشمس ؟ فقَالَ: المعرفة . قیل : و اى شى ء انفع من الماء؟ فقَالَ: کلام اهل المعرفة . فبعض القلوب اشد ضوءا من النهار، و بعضها اشد ظلمة من اللیل ، و کلام اهل المعرفة کنز من کنوز الهدایة معدنه قلوب العارفین . به یکى از عارفان گفتند: از خورشید روشنتر چیست ؟ گفت : ((معرفت و شناخت)). گفتند: از آب سودمندتر چیست ؟ گفت : ((سخن اهل معرفت)). پس پاره اى دل ها از روز روشنتر است ، و پاره اى از شب تیره تر. و سخن اهل معرفت گنجى از گنجهاى هدایت است که معادن آن دل هاى عارفان است . شیخ جنید را پرسیدند که : مریدان را از کلمات شیخ و حکایت ایشان چه فایده ؟ گفت : تقویت دل و ثبات قدم بر مجاهده و تجدید عهد طلب مى کند. گفتند: این را مؤ کدى از قرآن دارى ؟ گفت : بلى ، قَالَ سبحانه : و کلا نقص علیک من انباء الرسل ما نثبت به فؤ ادک .(46) فلاکُمَْت المشایخ جند من جنود الله فِى ارضه ، و مقامات الرواسخ شهد من شهود الله ، و اسرار المشایخ درر، و قلوب العارفین اصدافها، و عند ذکر الصالحین تنزل الرحمة . پس سخن مشایخ و بزرگان لشکرى از لشکرهاى خدا در زمین است . و مقامات راسخان شهدى از از شهدهاى الهى است . و اسرار مشایخ گهرهایى است که قلوب عارفان صدف آن هاست . و به هنگام یاد صالحان رحمت نازل مى شود. و شیخ شرف الدین گفته است : ((مردان در قبور، و حقایق در سطور)). قیل : لبعض العارفین : مالک اءِذَا تکلمت بکى کل من یسمع کلامک و لیس کذلک غیرک ؟ قَالَ: لیست النائحة الثکلى کالمستاجرة . به یکى از عارفان گفتند: چرا هرگاه شما سخن مى گویى هر کس ‍ سخن شما را مى شنود به گریه مى آید ولى دیگران چنین نیستند؟ گفت : زن نوحه گرى که خود فرزند از دست داده مثل نوحه گر حرفه اى نیست . در عزایى گر بود صد نوحه گر آه صاحب درد را باشد اثر سخن کز دل آید بر دل آید. اءِذَا خرج الکلام من القلب وقع فِى القلب ، و اءِذَا خرج من اللسان لم یتجاوز الاذان . چون سخن از دل بر آید لاجرم بر دل نشیند، و چو از زبان بر آید از گوش ها فراتر نرود. و فِى الحدیث القدسى : یابن مریم ! عظ نفسک اولا، فان اتعظت فعظ النَّاس و الا فاستح منى .(47) در حدیث قدسى آمده : اى پسر مریم ! نخست خودت را پند ده ، پس اگر پندپذیر شدى دیگران را پند ده ، و الا از من شرم کن . و عن امیرالمؤ منین علیه السلام : و الله امرتکم بطاعة الا وقد ائتمرت بها، و لا نهیتکم عن معصیة الا و قد انتهیت عنها.(48) و از امیرالمؤ منین علیه السلام روایت است که : به خدا سوگند شما را به طاعتى فرمان ندادم جز این که خودم آن را فرمان بردم ، و از گناهى بازتان نداشتم جز این که خودم از آن باز ایستادم . ابدا بنفسک فانهها عن غیها فاءِذَا انتهت عنه فانت حکیم فهناک یسمع ما تقول و یقتدى بالفعل منک و یقبل التعلیم لا تنه عن خلق و تاتى مثله عسار علیک اءِذَا فعلت عظیم (49) از خودت شروع کن و خود را از گمراهى باز دار، و هرگاه از آن دست کشیدى البته مرد حکیمى هستى . و اینجاست که سخن تو را مى شنوند و از عملت پیروى مى کنند و آموزش تو را مى پذیرند. هرگز از کارى که خودت انجام مى دهى دیگران را نهى مکن ، که اگر چنین کنى ننگ بزرگى بر تو خواهد بود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه