قرآن کریم داستان بنی اسرائیل را در آیات زیادی بیان کرده است: «و اورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون مشارق الارض و مغاربها التی بارکنا فیها و تمت...»۱ و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قوم به ضعف کشانده شده واگذار کردیم و وعده نیک پروردگارت بر بنی اسرائیل به خاطر صبر و استقامتی که به خرج دادند محقق یافت و آنچه فرعونیان از کاخهای مجلل می ساختند و آنچه از باغهای داربست دار فراهم ساخته بودند در هم کوبیدیم. آری، پس از نابودی قوم فرعون و درهم شکستن قدرت آنها، بنی اسرائیل که سالیان دراز در زنجیر اسارت و بردگی بودند، وارث سرزمین های پهناور آنها شدند.

قرآن کریم داستان بنی اسرائیل را در آیات زیادی بیان کرده است: «و اورثنا القوم الذین کانوا یستضعفون مشارق الارض و مغاربها التی بارکنا فیها و تمت...»1 و مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را به آن قوم به ضعف کشانده شده واگذار کردیم و وعده نیک پروردگارت بر بنی اسرائیل به خاطر صبر و استقامتی که به خرج دادند محقق یافت و آنچه فرعونیان از کاخهای مجلل می ساختند و آنچه از باغهای داربست دار فراهم ساخته بودند در هم کوبیدیم. آری، پس از نابودی قوم فرعون و درهم شکستن قدرت آنها، بنی اسرائیل که سالیان دراز در زنجیر اسارت و بردگی بودند، وارث سرزمین های پهناور آنها شدند. آیة فوق به همین معنا اشاره کرده و می فرماید: «مشرقها و مغربهای پر برکت زمین را در اختیار جمعیت مستعضف و استثمار شده قرار دادیم». و اشاره به مشرقها و غربها، شامل سرزمینهای وسیع و پهناوری می‌شده که در اختیار فرعونیان بوده است، زیرا سرزمینهای کوچک، مشرقها و مغربهای مختلف و به تعبیر دیگر افقهای متعدد ندارند، اما یک سرزمین پهناور حتماً اختلاف افق و شرقها و مغربها به خاطر کرویت زمین، خواهد داشت به همین دلیل است که بیشتر مفسرین این تعبیر را کنایه از وسعت سرزمین فراعنه می دانند و از جمله «بارکنا فیها» اشاره به آبادی فوق العاده این منطقه، یعنی مصر و شام که هم در آن زمان و هم در این زمان از مناطق پر برکت دنیا محسوب می شود، و به طوری که بعضی از دانشمندان علم تفسیر معتقدند که در آن روز، کشور فراعنه بقدری وسعت داشته که سرزمین شامات را هم در بر گرفته است. بنابراین منظور از حکومت بر تمام کره زمین نبوده است زیرا این موضوع خلاف تاریخ است، بلکه باید گفت، بنی اسرائیل به سراسر زمین فراعنه حکومت کردند، (نه بهشت و نه تمام کره زمین) و این حکومت و پیروزی بر اثر صبر و استقامت آنها در برابر فرعونیان بوده است و این موضوع اختصاصی به قوم و ملتی ندارد، بلکه هر جمعیت مستضعفی به پا خیزد و برای آزادی خود کوشش نماید، سرانجام پیروز می شود.2 و در پایان آیه خدای بزرگ می فرماید: «و دمرنا ما کان یصنع فرعون و قومه و ما کانوا یعرشون»3 ما قصرهای زیبای فرعون و کاخ های مجلل و بناهای پر زرق و برق و جالب آنان و همچنین باغات پرشکوهشان را نابود ساختیم و علت آن بود که تمام فرعونیان در دریا غرق نشدند، بلکه جمعی از لشکریان و از خاصان او و خود او غرق شدند و مسلماً اگر مال و قدرت اقتصادی باقیماندگان که تعداد آنها هم زیاد بود در سراسر مصر و شامات بر جای می ماند، باز فرعونیان توانی آن را داشتند که بنی اسرائیل را در هم بکوبند و یا لااقل مزاحمتهای بزرگی برای آنها فراهم سازند. اما تهی شدن دست آنها از این وسائل و کاخها و اموال، سبب شد که برای همیشه به طغیانگری آنها خاتمه داده شود. ولی متأسفانه قوم بنی اسرائیل پس از پیروزی، با موسی به مخالفت پرداخته و پیشنهاد بت سازی به موسی داده و سپس گوساله پرست شدند. در نهج البلاغه می خوانیم، یکی از یهودیان در حضور حضرت علی (ع) به مسلمانان ایراد کرد و گفت «شما هنوز پیامبرتان را به خاک نسپرده بودید که اختلاف کردید؟» علی (ع) پاسخ دندان شکن دادند: «انما اختلفنا عنه لا فیه و لکنکم ما جفت ارجلکم من البحر حتی قلتم لنبیکم اجعل لنا الهاً کما لهم آلهة...»4 علی (ع) به شخصی یهودی فرمودند: «ما درباره دستورات و سخنانی که از پیامبر اسلام (ص) به ما رسیده اختلاف کردیم، نه دربارة خود پیامبر (ص) و نبوتش، ولی شما هنوز پاهایتان از آب دریا خشک نشده بود که به پیامبرتان پیشنهاد کردید: برای ما معبودی و بتی قرار بده که آنچنان که این بت پرستان عبودانی دارند و او (موسی) در جواب به شما گفت: شما جمعی هستید که در جهل غوطه ورید.» بقیه داستان بنی اسرائیل با حضرت موسی (ع) که سرپیچی کرده و موسی (ع) به مدت 30 شب و سپس 10 روز اضافه شد و 40 شبانه روز گردید و در غیاب موسی، قوم بنی اسرائیل با برادرش هارون (ع) مخالفت کرده ... در تفسیر المیزان در جزء نهم قرآن سوره اعراف تا آخر سوره مطالعه فرمایید. و این گونه مطالب، خدشه ای به عدل خداوند متعال وارد نمی سازد. مطالعة چند کتاب خالی از لطف نیست: 1. تفسیر نمونه 2. گنجهای معنوی 3. کرامات رضویه، 2 جلد، علی اکبر مروج 4. معاد شناسی، آیت الله سید حسین حسینی تهرانی، 10 جلد 5. فریادگر توحید، زندگی آیت الله بهجت 6. ترجمه و شرحی فشرده و گویا از نهج البلاغه، 3 جلد، امامی و آشتیانی 7. رهبری امام علی (ع)، در قرآن و سنت سید شرف الدین موسوی. منابع: 1. سوره اعراف، آیه 137. 2. همان، آیات 129-128. 3. همان، آیه 137. 4. نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 317. به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه