چگونه نسبت به خدا و معصومین(ع) معرفت پیدا کنیم؟

[کامل از کد128987]روش شناخت خداوند:ما برای شناخت خدای متعال سه راه در پیش روی خود داریم که به صورت مرحله ای طی می شوند.مرحله اول شناخت او با آیات آفاقی و انفسی است. این همان راه شناخت خداوند از طریق نشانه های او در طبیعت و روش تجربی است و لازم است که انسان در ابتدای راه شناخت از طریق شناخت طبیعت و نشانه های تکوینی و و همچنین مطالعه آیات تدوینی قرآن کریم به معرفت خدای متعال دست یابد. البته شناخت خداوند منان با آیات انفسی مفیدتر است ( من عرف نفسه فقد عرف ربه) چون معمولاً با اصلاح صفات و اعمال نفس همراه است.بنابراین اندیشیدن در آیات آفاقی و انفسی به شناخت خداوند منتهی می‌شود و این نیز به نوبة خود راهنمای انسان به سوی حق و شریعت الهی خواهد بود.این راه که در کتاب شریف توحید مفضل پی گیری شده است بهترین راه خدا شناسی برای مبتدیان است. دوم شناخت خداوند از طریق عقل است. نیرویی که بیشتر عمل کردش محاسبه و درک وجودات وصفی و صفات الهی است. این روش طریق خواص از مردم می‌باشد، کسانی که پس از مطالعه در طبیعت و آیات تکوینی او در خلقت، از طریق استدلال و برهان عقل و فلسفه و حکمت به شناخت خدای تعالی می پردازند.سوم شناخت خداوند لطیف از طریق رؤیت و ابزار دل می‌باشد که طریق اولیاء است و همگان را به آن راه نیست مگر مسیری که به عنوان سیر و سلوک نظری ترسیم شده طی نمایند, یعنی از طریق طبیعت و شناخت آفاقی و انفسی به عقل و استدلال عقلی راه یابند و با گذر از عقل به عشق و عرفان برسند و اهل مشاهده و معاینه و وصول به حق تعالی شوند.این سخن مولای عارفان علی(ع) و همچنین اهل معرفت است که گفته اند: من در همه چیز خدا را می بینم. خدای واقعی همان است که در همه چیز ظهور دارد و نهایت عرفان اهل معرفت هم همین است که خدا را در همه چیز ببینند. از دیدگاه عرفان خدای تعالی همان متن وجود و هستی است و هر چه که غیر ذات هستی وجود دارد مظاهر او است. مظاهر هم در حقیقت او را نشان می دهند چون ظهور او هستند و اگر انسان دقت کند خداوند را در تمام مظاهر هستی خواهد دید و می توان گفت اشیا در حقیقت آینه هایی هستند که خداوند را نشان می دهند و به قول قرآن کریم آیه ها و نشانه های او هستند. منتهی باید توجه کنید که اینگونه رویت مخصوص اهل معرفت است و اهل عقل و فلسفه و همچنین اهل تجربه و علم از آن محرومند، مگر اینکه ایشان نیز چنین اعتقاد و کنکاشی را بپذیرند و رو به سوی عرفان و شهود خدای متعال بیاورند.به بیان دیگر ، انسانها به سه صورت، معرفت حق تعالی را حاصل می‌کنند. اول تقلید که در این روش خداوند به واسطه حواس و امور قابل احساس شناخته می‌شود، دوم تحقیق و استدلال که در این روش خداوند به واسطه عقل و برهان شنـاخته می‌شود و سوم کشف و رویت که در این روش خدای متعال به واسطه مکاشفات درونی، شناخته می‌شود.در پایان توجه به یک نکته حایز اهمیت فراوان است و آن اینکه این روش که سیر و سلوک نظری انسان به سوی معرفت خدای متعال است اگر با سیرو سلوک عملی همراه نشود، بی نتیجه و ابتر خواهد بود. انسان از طریق علم و عمل به کمال می رسد و لازم است این دو سیر همزمان با هم و هماهنگ با هم طی شوند.روش خداشناسی تجربی و خدایابی از طریق رجوع و توجه به طبیعت و خلقت، اولین و همگانی ترین روش خداجوئی است. آنگاه که انسان به آسمان و زمین و آنچه در آنهاست نظر می کند و از فرط هیجان و شگفتی ساعت ها به آن ها خیره می ماند، ناخواسته اقرار می کند به حکمت و دانش و تدبیری که در پس این مناظر شگفت انگیز وجود دارد. و چون دانش و حکمت از آن موجودی عاقل و داناست، به وجود او نیز اعتراف و اذعان می کند.انسان آنگاه که دارای جهان بینی الهی باشد به هر چه نگاه کند خدا را در پس آن حاضر خواهد دید. چه آنگاه که به طبیعت چشم دوخته است و چه آنگاه که با قوانین فیزیکی و شیمیائی حاکم بر طبیعت سر و کار دارد. چرا که انسان فقط کاشف آن قوانین و بینده آن مناظر است نه خالق آنها. پس جا دارد که از خود بپرسید اینها از کجا آمده اند و چه کسی آنها را آفریده است.کتاب «توحید مفضل» که حضرت امام جعفر صادق (ع) به مفضل املاء کردند و وی نیز گفته های ایشان را به رشته تحریر درآورند، پر است از توجه به خلقت و اندیشیدن در آفرینش الهی. چرا که یکی از راههای شناخت خداوند تفکر در آثار، مخلوقات و معلولات او و اندیشیدن درباره ظرافت آفرینش آنهاست. روشی که هر فردی را و یا هر مقدار دانش و معلوماتی، به درک و تامل وا می دارد. و در واقع آنکه از دانش بهره بیشتری دارد با دیدن شگفتی های آفرینش بیشتر شگفت زده شده و به فکر می رود.رسیدن از معلول علت در واقع یکی از دلایل فلسفی اثبات خداوند است که فلیسوفان به عنوان اولین دلیل برای اثبات وجود خداوند از آن مدد می جویند.خداوند در قرآن نیز بسیار از طبیعت و آفرینش موجودات یاد کرده و ما را به توجه بدان ترغیب نموده است، آیاتی که یا اشاره به خود طبیعت و آثار آن دارد و یا به واقع و حوادث واقع شده در جهان اشاره می کند، آیاتی مانند؛ آیه 17 و 18، سوره غاشیه: «أَ فَلا یَنْظُرُونَ إِلَى اْلإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ* وَ إِلَى السَّماءِ کَیْفَ رُفِعَتْ؛ آیا به شتر نمى نگرند که چگونه آفریده شده و به آسمان که چگونه برافراشته شده». و آیه 5 سوره طارق: «فَلْیَنْظُرِ اْلإِنْسانُ مِمَّ خُلِقَ؛ پس انسان باید بنگرد که از چه آفریده شده است». آیه 185، سوره اعراف: «أَ وَ لَمْ یَنْظُرُوا فی مَلَکُوتِ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ ما خَلَقَ اللّهُ مِنْ شَیْ ءٍ وَ أَنْ عَسى أَنْ یَکُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ فَبِأَیّ ِ حَدیثٍ بَعْدَهُ یُؤْمِنُونَ؛ آیا در ملکوت آسمانها و زمین و هر چیزى که خدا آفریده است ننگریسته اند و اینکه شاید هنگام مرگشان نزدیک شده باشد پس به کدام سخن بعد از قرآن ایمان مى آورند».آیه 5، سوره ق: «أَ فَلَمْ یَنْظُرُوا إِلَى السَّماءِ فَوْقَهُمْ کَیْفَ بَنَیْناها وَ زَیَّنّاها وَ ما لَها مِنْ فُرُوجٍ؛ مگر به آسمان بالاى سرشان ننگریسته اند که چگونه آن را ساخته و زینتش داده ایم و براى آن هیچ گونه شکافتگى نیست».و آیات بسیار دیگر که گویای توجه خاص آیات قرآن به طبیعت و آثار خلقت است.چند کتاب برای خدا شناسی:- راه خداشناسی، استاد جعفر سبحانی- راه شناخت خدا، محمدی ری شهری- آفریدگار جهان، آیت الله مکارم شیرازى- خدا را چگونه بشناسیم، آیت الله مکارم شیرازى- اصول عقاید، استاد محسن قرائتی- خدا در قرآن، شهید بهشتی- دوره پنج جلدی مقدمه ای بر جهان بینی توحیدی، استاد شهید مرتضی مطهری(ره)- توحید، شهید دستغیب شیرازی- نشان از بى نشان ها، مرحوم حسنعلى اصفهانى، ص 166 153- تبیین براهین اثبات خدا، آیت الله جوادی آملی، مرکز نشر اسراء قم.شناخت امامان:دست یافتن به معرفت نسبت به چیزی، به معنای آشنایی با ابعاد مختلف و گوناگون آن چیز است. باید با ویژگی ها و خصلت ها و ابعاد شخصیتی و روحی وجایگاه والای اولیای الهی(ع) آشنا شویم تا بتوان تا اندازه ای متناسب با فهم خود نه مقام آنها، به آنها معرفت پیدا کنیم و چون مقام اولیای الهی، مقامی بسیار والا و عالی است و شناخت حقیقی آنها برای غیر آنها ممکن و میسور نمی باشد، به ناچار برای آشنایی بیشتر با ابعاد وجودیشان باید از خود آنها کمک بگیریم و با مراجعه و مطالعه احادیث و دعاها و زیاراتی که در آنها خود را تا حدی معرفی نموده اند و اندکی پرده از چهره زیبای روحی و معنوی و خدایی خود کنار زده اند، مقداری به شناخت آنها دست یابیم. خواندن زیاراتی چون زیارت جامعه کبیره که یک دوره فشرده امام شناسی است ومطالعه احادیثی که اندکی از مقامات خود را در آنها بیان کرده اند و مطالعه تاریخ زندگی و عملکرد آنها و بزرگی روح و عفو و بخشش و کرامت و عظمت و عبادت و شجاعت و ایثار و صدها صفات عالی انسانی و الهی در شناساندن آنها مفید و مؤثر است. توسل به آنها و چنگ زدن به دامان پاک آنها و عمل به سفارش ها و دستورات آنها، در تحکیم و ریشه دار کردن این شناخت نقش مهمی دارد چون عمل به آن مقدار از علم و شناختی که از آن برخورداریم، ما را به درجات بالاتری از معرفت می رساند چون علم و عمل هر کدام در ارتقا بخشیدن و ترفیع یکدیگر تأثیر می گذارند. براى مطالعه ى ابعاد مختلف سیره و زندگى امامان معصوم شیعه(ع) به این کتابها مراجعه کنید:1. حیات فکرى و سیاسى امامان شیعه، نوشته ى رسول جعفریان، از انتشارات انصاریان، قم.2. امامان شیعه و جنبش هاى مکتبى، محمدتقى مدرسى، ترجمه حمیدرضا آژیر3. سیره ى معصومان، سید محسن امین، ترجمه على حجتى کرمانى.4. سیره ى پیشوایان، مهدى پیشوائىبه علاوه اینها مى توانید به این کتابها هم مراجعه بکنید:1. زندگى دوازده امام، هاشم معروف حسینى، ترجمه محمد رخشنده.2. منتهى الآمال، چاپ هجرت.3. جلاء العیون، علامه مجلسى.4. ناسخ التواریخ.در این زمینه مطالعه کتابهای زیر مفید خواهد بود :شناخت پیامبر(ص):- فروغ ابدیت، جعفر سبحانی، دفتر تبلیغات اسلامی قم- محمد(ص) تصویر جمال خدا، حسین بدرالدین، علم تهران- سیره نبوی، شهید مرتضی مطهری- سیره نبوی، مصطفی دلشاد تهرانی ، انتشارات وزارت ارشاد- تاریخ پیامبر اسلام(ص)، محمد ابراهیم آیتی، دانشگاه تهرانشناخت امام علی(ع): - امام علی(ع) از ولادت تا شهادت، سید محمد کاظم قزوینی، دلیل قم- امام علی(ع) صدای عدالت انسانی، جرج جرداق، ترجمه سید هادی خسروشاهی، خرم قم- امام علی(ع) نماد حکومت حق، عزیز سید جاسم، ترجمه موسی دانش، بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی- شهید تنها، محمد رضا حسینی مطلق، پارسایان قمحضرت زهرا(س): - نهج الحیاه (فرهنگ سخنان فاطمه)، محمد دشتی، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع)ُ- زندگانی زهرا(س)، محمد باقر مجلسی، ترجمه محمد روحانی علی آبادی، مهام تهران- فرهنگ فاطمیه (الفبای شخصیتی حضرت زهرا(س)) مهدی نیلی پور، مرکز فرهنگی شهید مدرس اصفهان- زهرا، برترین بانوی جهان، ایت الله مکارم شیرازی، هدف قم- جامی از زلال کوثر، محمد تقی مصباح یزدی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیکتب در مورد زندگانى و شخصیت امام مجتبى علیه السلام 1. جواد نعمتى، آفتابى در هزاران آیینه، سازمان تبلیغات اسلامى 2. سید على شفیعى، از گوشه و کنار تاریخ، دفتر نشر و فرهنگ اسلامى، تهران، کتابخانه صدر3. محمد على انصارى اراکى، اسرار صلح امام حسن علیه السلام،بى تا، تهران، 1386ه. ق.4. مهدى پیشوایى، امام حسن پرچم دار صلح و آزادى، انتشارات توحید، قم.5. على قائمى امیرى، امام حسن علیه السلام در موضع واقع بینى و هدفگرایى؛ انتشارات شفق.6. دارالتوحید، امام حسن علیه السلام، سازمان تبلیغات اسلامى.7. گروهى از نویسندگان، امام حسن مجتبى علیه السلام پیشواى دوم، مؤسسه در راه حق.8. رضا محمدى، امام حسن علیه السلام مظلوم تاریخ، صحفى، قم، 1370ه.ش.9. جعفر مرتضى عاملى، تحلیلى از زندگى سیاسى امام حسن علیه السلام، ترجمه محمد سپهرى، سازمان تبلیغات اسلامى.10. احمد مطهرى، زمامدارى امام حسن علیه السلام، دارالکتاب، قم، بى تا.11. سید هاشم رسولى محلاتى، زندگانى امام حسن مجتبى علیه السلام، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران.12. احمد زمانى، حقایق پنهان (پژوهشى از زندگانى سیاسى امام حسن علیه السلام)، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.13. باقر شریف القرشى، زندگانى حسن بن على علیه السلام، ترجمه فخرالدین حجازى، 2 جلد، مؤسسه انتشارات بعثت، 1353ه. ش.14. جمعى از نویسندگان مؤسسه البلاغ، سرچشمه هاى نور، حضرت امام حسن مجتبى علیه السلام، سازمان تبلیغات، تهران، 1367ه. ش.15. رضا شیرازى، قهرمان دو میدان داستان زندگى امام حسن مجتبى علیه السلام، انتشارات پیام آزادى، تهران، 1370ه. ش.در مورد آگاهی از زندگی و شخصیت امام حسین ( علیه السلام ) و همچنین واقعه عاشورا ر . ک :1- الفباى فکرى امام حسین(ع) محمدرضا صالحى کرمانى2- فرهنگ عاشورا جواد محدثى3- درسى که حسین(ع) به انسان ها آموخت شهید هاشمى نژاد4- سخنان حسین بن على از مدینه تا کربلا صادق نجمى5- قیام جاودانه محمدرضا حکیمى6- منتهى الآمال شیخ عباس قمى7- ترجمه لهوف ابن طاووس8- حماسه حسینى شهید مرتضى مطهرى9- حسین بن على(ع) را بهتر بشناسیم محمد یزدى10- پیشواى شهیدان سید رضا صدر11- پرتوى از عظمت حسین(ع) لطف اللّه صافى12- الخصائص الحسینیه شیخ جعفر شوشترى13- خون خدا جواد محدثى14- الوقایع والحوادث (محرم) محمد باقر ملبوبى15- ترجمه موسوعه کلمات الامام حسین سازمان تبلیغات اسلامى16- انصار الحسین مهدى شمس الدین17- چشمه خورشید، مجموعه مقالات کنگره امام خمینى و فرهنگ عاشورا18- قصه کربلا، نظری منفردشناخت سایر ائمه(ع): - سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، مؤسسه تحقیقاتی امام صادق(ع) قم- سیره معصومان، سید محسن امین، ترجمه علی حجتی کرمانی، سروش تهران- منتهی الامال، شیخ عباس قمی، هجرت قم- نگاهی به زندگی چهارده معصوم(ع)، محمد محمدی اشتهاردی، ناصر قم- سیری در سیره ائمه اطهار(ع)، شهید مطهری، صدرا قمشناخت امام زمان(عج): - آموزش عقاید (دوره کامل سه جلدی)، محمد تقی مصباح یزدی، درس چهلم- کتاب غیبت، محمد بن ابراهیم نعمانی، ترجمه احمد فهری زنجانی، دارالکتب الاسلامیه- قیام و انقلاب مهدی(عج)، شهید مرتضی مطهری، صدرا- گفتمان مهدویت، جمعی از نویسندگان، مؤسسه فرهنگی انتظار نور، دفتر تبلیغات اسلامی قم- در انتظار ققنوس، ثامر هاشم العمیدی، ترجمه مهدی علیزاد، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی- نهج الولایه، حسن زاده آملی، قیام، قم- چشم اندازی به حکومت مهدی(عج)، نجم الدین طبسی، دفتر تبلیغات اسلامی قم[پایان کد انتخابی] .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه