معرفت به ائمه(ع) یعنی چی؟ عارف به حق ائمه اطهار(ع) یعنی چه؟ چگونه به این معرفت برسیم؟

درپاسخ به مطالب ذیل توجه کنید : الف-شناخت ؛ یعنی معرفت وآشنایی عمیق و واقعی نسبت به شخصی یا چیزی و شناخت امامان به معنای علم ومعرفت نسبت به شخصیت ومقام ومنزلت آن حضرات و آشنایی با سیره و هدف وبرنامه های ایشان است . شناخت، زمینه ساز اعتقاد و ایمان و در نتیجه عمل و تعهّد است. چه زیبا فرموده است امیر بیان حضرت على«ع» که : «انّ قیمة کلّ امرى ء و قدرهُ معرفتُه»؛ بحارالانوار، ج 2، ص 184. «ارزش و منزلت هر کسى (به اندازه ) معرفت او است».ب- در قرآن و احادیث، شناخت امام و اعتقاد به او، از اهمیتى ویژه برخوردار بوده و امرى واجب براى هر شخص مؤمن و متدین دانسته شده است و شناخت امام، پیوندى ناگسستنى با معرفت خدا و پیامبر دارد و زمینه ساز بینش عمیق در دین و منش درست و پسندیده در زندگى است. «امام»، پیشوا، راهنما و راهبر انسان ها به سوى تکامل و تعالى و حجّت و خلیفه خدا بر روى زمین است. «امام»، انسان کامل، برگزیده خالق، معصوم و پاک سرشت و واسطه فیض الهى است و مقامى بس والا در میان آفریده هاى خداوند دارد. «امام» طریق وصول به «حقیقت» و مبیّن و مفسّر «شریعت» است و... همان گونه که اطاعت و تبعیت از امام و دوستى او، بایسته و واجب است، شناخت شخصیت و ویژگى هاى او نیز ضرورى است. در روایات و نصوص معتبر دینى نیز، سفارش خاصى به شناخت «امام» شده است.در یکى از روایات مشهور شیعه و سنّى از پیامبر اکرم«ص» آمده است : «مَن مات ولم یعرف امام زمانِه، ماتَ میتة جاهلیّة»؛ الغدیر، ج 10، ص 360 ؛ میزان الحکمة، ج 1، ص 171، ح 840 ؛ بحارالانوار، ج 72، ص 135.؛ «هر کسى بمیرد در حالى که امام زمان خود را نشناخته باشد، به مرگ جاهلى مرده است».امام صادق«ع» این جاهلیت را چنین معرفى مى کند : «جاهلیة کفر و نفاق و ضلال»؛ کافى، ج 1، ص 377، ح 3.. بر اساس روایات مختلف (از جمله حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه، مات میتة جاهلیة»؛)، معرفت امام عصر، شرط اسلام است و اگر کسى بدون شناخت امام از دنیا برود، گویا از اسلام واقعى و اصیل بى بهره بوده است. پس شناخت امام زمان، آن گاه مى تواند انسان را از مرگ جاهلى دور کند که بتواند به دستورات او پاینده بوده و از ارشادات و هدایت هاى او بهره مند شود.شناخت امام چراغ هدایت و رمز دین دارى است و نتیجه آن، دستیابى به صراط مستقیم، خداشناسى، حق شناسى و راه کمال و سعادت است. یکى از دعاهاى مهم در عصر غیبت، این دعا است که مى گوییم : «اللّهم عرّفنى نفسک فانّک ان لَم تُعَرّفنى نَفسَک لَم اَعرِف رَسولَکَ، اللّهُم عرِّفنى رَسولک فانّک اِن لم تُعرِّفنى رسولک لم اَعرف حجّتکَ ؛ اللّهُم عَرِّفنى حجّتِک فانّک اِن لم تُعرِّفنى حُجّتک ضللتُ عن دینى»؛ کمال الدین، ج 2، ص 343.؛ «خداوندا! خود را به من بشناسان که اگر خودت را به من نشناسانى، پیامبرت را نخواهم شناخت. خداوندا! رسولت را به من بشناسان که اگر رسول خود را، به من نشناسانى، حجّتت را نخواهم شناخت. خداوندا! حجّت خودت را به من بشناسان که اگر حجّتت را به من نشناسانى، از دین خود گمراه خواهم شد». Tیکم. مطالعه تاریخ زندگانى وسرگذشت و سیره آنان؛ خصوصاً در باب فضایل، مناقب و خصوصیات آنان ؛ از قبیل: شجاعت، مردانگى، ایثار، تواضع، صبر، فرزانگى و... این شناخت انسان را متوجه مقام والاى آن بزرگواران مى کند و جذبه و کشش خاصى نسبت به آن فرزانگان در روح انسان، حاکم مى شود..دوم. مطالعه و تفکّر در سخنان ایشان؛ اسلام تفکر را موجب بصیرت ( الحیاة، ج 1، ص 8، ح 3)، دعوت کننده به عمل نیک ( همان، ح 9)، پدید آورنده نور ( همان، ص 49، ح 18)، نشانه حیات و زنده بودن قلب بصیر مى داند( همان، ص 48، ح 5). مطالعه و تفکّر در آثار فکرى امامان، هر چند کار مشکلى به نظر مى رسد؛ ولى بسیار سودمند است. این امر علاوه بر آن که باعث شناخت شخصیت آن بزرگواران و ایجاد محبت آنان در دل مى شود؛ سرمایه بزرگى براى روح بشر به شمار مى رود. همان طور که فراگیرى فصول یک کتاب، باید با تحقیق و دقت کامل و رجوع به استاد و... قرین باشد؛ مطالعه و اندیشه و تفکر در آثار ائمه(ع) نیز، باید با استفاده از استادان فن و مراجعه به کتاب هایى که در شرح سخنان آنان به رشته تحریر درآمده، همراه باشد. ج-معرفت به حق امام را از دو منظر مى توان نگریست:1. حق عمومى ؛ حق امامت کبرى و ولایت عظمى. 2. حق خصوصى؛ هر امامى حقى دارد و معرفت آن حق مهمترین اصل در معرفت است. درباره حق مخصوص امام رضا (علیه السلام) به پرسش و پاسخ زیر دقت کنید:وقتى که امام صادق در باره زیارت همراه با معرفت امام رضا (علیه السلام) سخن مى گفت، فردى از امام درباره عارفا بحقه پرسید، امام در پاسخ فرمود: «یعلم انّه امام مفترض الطّاعة غریب شهید من زاره عارفا بحقّه اعطاه اللَّه عزّ و جلّ اجر سبعین شهیدا ممّن استشهد بین یدى رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و اله على حقیقة؛(2) بداند او امامی است که اطاعتش از طرف خدا واجب است، او دور از وطن و شهید است. هرکس با او را زیارت کند در حالى که عارف به حق وى باشد، خداوند اجر هفتاد شهید به او عنایت کند، شهیدى که به واقع در کنار رسول الله (صلى الله علیه وآله) به شهادت رسیده است.»همچنین امام باقر (علیه السلام) «گوش دادن به سخنان امام و اطاعت از او» را حق امام بر مردم مى شمارد.(3)هنگامى که زیارت با معرفت همراه شد، این ثمره را نیز در پى خواهد داشت؛ پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: «هرکس را که خداوند به شناخت و معرفت و ولایت اهل بیت من موفق سازد، همانا خداى تمامى خیر رابراى او فراهم نموده است.»(4) بى شک، این معرفت در قلب زائر، شوقى به زیارت او بر مى انگیزد و او در راه زیارت حضرت، به سر رود، نه با پا راه پیماید.(5) پی نوشت:2) لوامع صاحبقرانی، ج 8، ص 5563) الکافى، ج 1، ص 405.4) عمادالدین طبرى، بشاره المصطفى، ص 176.5) المراقبات، ج 2، ص 231.شد- راه رسیدن به معرفت آشنایی با شخصیت اولیای الهی و آگاهی از ابعاد مختلف زندگی انها وآگاهی از سخنان و کلمات آنها وبه دنبال تبعیت عملی از گفتار و خواسته ای آنها است . هر چه مطابقت اعمال ما با دستورات انها بیشتر باشد این معرفت عمق بیشتری پیدا می کند و این رابطه مستحکمتر و استوارتر می گردد . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه