با سلام۱- چه دلیلی بر ختم نبوت توسط پیامبر(ص) وجود دارد؟۲- ایا اعتقاد به ۱۲ امام بعد از پیامبر با ختم نبوت در تناقض نیست؟؟ چرا که امامان هم مانند پیامبران دارای علم کامل به دین و شریعت و معصوم هستند، وظیفه دارند مردم را هدایت کنند و دین را برای انها تبیین کنند، تشکیل حکومت دهند و ... . از این جهت تفاوتی بین امامت و نبوت بنظر نمیرسد! پس چه تفاوتی بین این دو وجود دارد که یکی بعد پیامبر(ص) ادامه دارد و دیگری با رفتن او تمام میشود؟ بطور کلی تفاوت امامت با نبوت چیست؟

خداوند متعال انبیاء (ع) را به سه منظور ارسال می کند. نخست برای ابلاغ دین خدا به مردم. دوم برای تبیین و تفسیر آموزه های دینی. سوم برای حفظ دین ارسال شده از تحریفات.بر این اساس انبیاء (ع) به دو گروه تقسیم می شوند. 1ـ پیامبران صاحب شریعت که دین را از جانب خدا می آوردند و در تبیین و تفسیر و حفظ آن نیز می کوشیدند ؛ مثل حضرت نوح ، حضرت ابراهیم ، حضرت موسی ، حضرت عیسی و حضرت محمّد (صلوات الله علیهم اجمعین) 2ـ پیامبران تبلیغی که شریعت جدیدی نمی آورند؛ بلکه از شریعت حفاظت نموده و مانع از تحریف آن می شوند؛ و معارف آن را تبیین و تفسیر می کنند.روشن است که بعد از رسول خدا (ص) پیامبری از گروه اوّل امکان فرستاده شدن ندارد. چون دین و شریعتی کاملتر از اسلام و کتابی کاملتر از قرآن کریم امکان تحقّق ندارد. چرا که طبق بیان خود قرآن کریم هر آنچه باید برای بشر ارسال می شد ، ارسال شده است و چیزی نیست که در قرآن کریم وجود نداشته باشد ؛ « ... وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى لِلْمُسْلِمینَ ـــــــ و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز، و مایه ی هدایت و رحمت و بشارت براى مسلمانان است» (النحل:89) و فرمود: «... ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْ ء ــــــ ما هیچ چیز را در این کتاب، فرو گذار نکردیم » (الأنعام:38). بنا بر این، از امور هدایتی چیزی نمانده که ارسال نشده باشد. پس اگر پیامبر صاحب شریعتی بخواهد فرستاده شود، دینی جز اسلام و کتابی جز قرآن را نخواهد آورد. امّا بعد از رسول خدا (ص) امکان فرستاده شدن فرستادگانی که از دین اسلام و قرآن کریم حفاظت کرده و معارف آن را تبیین و تفسیر کنند ، وجود دارد. لذا خداوند متعال امیرالمومنین علی (ع) را بعد از نبیّ اکرم (ص) مأمور حفظ دین و تبیین و تفسیر آن قرار داد و بعد از آن حضرت ، امام حسن و امام حسین و سایر ائمه (ع) این مأموریّت را از طرف خداوند متعال عهده دار شدند؛ و اکنون نیز امام زمان (ع) به نحو نامحسوس عهده دار همین امر می باشد و از طریق علمای دین مقصود خود را جاری می سازد. پس امامان شیعه در حقیقت تمام آن ویژگیهایی را که انبیای تبلیغی داشتند دارا می باشند ؛ بلکه از آن جهت که عالم به همه ی معارف قرآن کریم و حامل علم رسول خدا می باشند ، افضل از تمام انبیای گذشته هستند. پس ماهیّتاً هیچ تفاوتی با انبیای تبلیغی ندارند؛ امّا به حکم شرع ما حقّ نداریم آن بزرگواران را نبی یا رسول بنامیم. چون اگر آنها را نبی بنامیم عدّه ای بهانه پیدا کرده و خاتمیّت دین اسلام و قرآن کریم را انکار می کنند ؛ چرا که اکثر مردم خیال می کنند که آمدن پیامبر جدید ، مساوی با آمدن دین جدید است. بر این اساس به ما امر شده که جانشینان رسول خدا را پیامبر ننامیم بلکه آنها را امام بخوانیم. و البته در منطق قرآن کریم ، رتبه ی امام بالاتر از نبی می باشد ؛ چون برخی انبیاء در عین اینکه نبی بوده اند ولی امام نبوده اند ؛ و امامت را بعد از نبوّت دریافت نموده اند ؛ « وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمینَ ــــــ (به خاطر آورید) هنگامى را که خداوند، ابراهیم را با کلمات گوناگونى آزمود ؛ و او به خوبى از عهده ی این آزمایشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشواى مردم قرار دادم». ابراهیم عرض کرد: « از دودمان من(نیز امامانى قرار بده!)» خداوند فرمود: «پیمان من ، به ستمکاران نمى رسد.» (البقرة:124) ؛ امام صادق علیه السلام فرمودند:« خداوند ابتدا ابراهیم را به عنوان بنده ی خود گرفت قبل از اینکه نبی قرارش دهد ؛ و او را به مقام نبوّت رساند قبل از اینکه رسولش قرار دهد ؛ و او را رسول خود قرار داد قبل از اینکه به عنوان خلیل و دوست او را برگزیند و او را به خلیلی و دوستی انتخاب کرد قبل از اینکه امام قرارش دهد. وقتى این مقامها برایش آماده گردید به او خطاب نمود که من می خواهم تو را امام قرار دهم. ابراهیم که متوجّه عظمت مقام امامت بود گفت از نژاد و خاندان من نیز . خداوند فرمود: عهد من به ظالمین (غیر معصومین) نمی رسد . » (بحار الأنوار ، ج 25، ص206)حاصل کلام اینکه:1ـ چون قرآن کریم به طور کامل و بدون تحریف در دست ماست و کتابی کاملتر از آن ممکن نیست نازل شود ؛ لذا آمدن پیامبر صاحب شریعت جدید منتفی است. 2ـ برای تبیین و تفسیر شریعت نیز اهل بیت (ع) حضور داشتند و تبیینها و تفسیرهای لازم برای قرون متمادی را ارائه نموده اند. و روش اجتهاد در دین را به پیروانشان تعلیم نموده اند تا علمای هر عصری از طریق اجتهاد در کتاب و سنت ، نیازهای هدایتی عصر خویش را از آن استخراج نمایند ؛ و البته در این زمان امام زمان (ع) نیز به نحو نامحسوس علمای دین را در طریق استنباط یاری می کند. رسول خدا نیز فرمودند: « عُلَمَاءُ أُمَّتِی کَأَنْبِیَاءِ بَنِی إِسْرَائِیل ــــــ علمای امّت من همانند انبیای بنی اسرائیل می باشند» (بحار الأنوار ، ج 2 ،ص22 ). یعنی آن دو ماموریّتی که انبیای بنی اسرائیل در مورد دین حضرت موسی(ع) داشتند ، همان را علمای امّت من در باره ی دین من دارند. و البته شکّی نیست که در صدر این علما ، اهل بیت (ع) قرار دارند و بعد از ایشان علمای ربانی هستند که در هر عصری حضور دارند و بی واسطه یا با واسطه از خدمت امام عصر بهره می برند ؛ و واسطه در هدایت مردم می باشند. بر همین اساس بود که امام زمان (ع) فرمودند: « ... وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِیثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِی عَلَیْکُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّه ـــــ و امّا در حوادث نو ظهور مراجعه کنید به راویان احادیث ما (علمای تراز اوّل دین) ؛ همانا آنان حجّت من هستند بر شما و من حجّت خدا هستم » (الإحتجاج على أهل اللجاج ، ج 2 ،ص470)3ـ برای حفظ شریعت از تحریف نیز اهل بیت (ع) نقش خود را ایفاء نمودند و نگذاشتند که برخی به اصطلاح اصحاب که می خواستند در قرآن کریم و احکام دین دخل و تصرّف نمایند ، در این کار موفّق شوند. لذا هم قرآن را بدون تحریف نگه داشتند هم با حفظ طریق رسول خدا در قالب مذهب شیعه ، توانستند راه حقّ را حفظ نمایند. بنا بر این امروز آنان که راهی غیر از راه اهل بیت را برگزینند عذری در نزد خدا نخواهند داشت. در زمان غیبت امام زمان (عج) نیز علمای ربّانی در پرتو هدایتهای امام زمان (عج) در حفظ مذهب حقّ کوشا می باشند. 4ـ امّا بالاخره روزگاری خواهد رسید که در آن روزگار دیگر راه اجتهاد عادی برای برآوردن نیاز هدایتی مردم کافی نخواهد بود ، در آن زمان است که امام زمان (ع) ظهور خواهد نمود تا هدایت جهانیان را بی واسطه به دست گیرد. بعد از آن حضرت نیز برخی از اهل بیت (ع) دوباره رجعت خواهند نمود و تا زمان قیامت که وقتش معلوم نیست ، همواره امامی معصوم در بین مردم خواهد بود ؛ امّا دیگر شریعتی غیر از اسلام نخواهد آمد. بلکه در آن عصر ، حقایق تازه ای از قرآن کریم جلوه خواهد نمود و دلها و دیده ها را پر خواهد ساخت. امید که آن روز نزدیک باشد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه