در قرآن دو نکته زیر بیان شده است:  ۱. بین انبیاء نباید فرق بگذارید ؛ «الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ لَمْ یُفَرِّقُوا بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ »۱؛ «و کسانى که به خدا و پیامبرانش ایمان آورده و میان هیچ کدام از آنان فرقى نگذاشته اند...».  ۲. برخى انبیا بر برخى دیگر رجحان و فضیلت دارند ؛ «تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ... »۲؛ «برخى از آن پیامبران را بر برخى دیگر برترى بخشیدیم.

در قرآن دو نکته زیر بیان شده است:
  1. بین انبیاء نباید فرق بگذارید ؛ «الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ لَمْ یُفَرِّقُوا بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ »1؛ «و کسانى که به خدا و پیامبرانش ایمان آورده و میان هیچ کدام از آنان فرقى نگذاشته اند...».
  2. برخى انبیا بر برخى دیگر رجحان و فضیلت دارند ؛ «تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ... »2؛ «برخى از آن پیامبران را بر برخى دیگر برترى بخشیدیم. از آنان، کسى بود که خدا با او سخن گفت و درجات بعضى از آنان را بالا برد...».
  از جمع این آیات استفاده مى شود که موضوع اول در این جهت است که همه فرستاده خدا و از سوى او هستند و بر همگى خداپرستان لازم است که در اعتقاد به حقانیت پیامبران، تفاوت قائل نشوند و این گونه نباشد که به برخى ایمان بیاورند و به برخى ایمان نیاورند ؛ ولى موضوع دوم، درباره مقایسه پیامبران با یکدیگر است.
  از این رو، همه مفسران بر آنند که در تفسیر آیات قرآن کریم، نباید به یک آیه بسنده کرد؛ بلکه باید همه آیات قرآن کریم را - به ویژه آیاتى که درباره یک موضوع هستند - در کنار هم قرار داد و پس از بررسى، همه آنها و کنکاش در ارتباط آیه ها با یکدیگر یا عدم آن، اقدام به تفسیر و برداشت کرد.
  از این جهت، هر چند در این آیه و آیات دیگرى از قرآن کریم، آمده است که میان رسولان فرقى نیست، اما در قرآن کریم، آیاتى داریم که بر برترى و فضیلت برخى انبیا بر بعضى دیگر، به صراحت، اشاره دارد. به جز آیه 253 سوره بقره، مى توان از این آیه نیز یاد کرد: «وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلى بَعْضٍ»3؛ «در حقیقت، بعضى از انبیا را بر بعضى دیگر، برترى بخشیدیم».
  در نتیجه، به روشنى ثابت مى شود که همه پیامبران الهى با این که از نظر نبوت و رسالت، همانند هم بودند و ما نباید در حقانیت آنها تفاوت قایل شویم، اما از جهت مقام علمى، گستره رسالت و تلاش هدایت گرى، در مقایسه با یکدیگر، یکسان نبودند4. برترى حضرت محمد(صلى الله علیه وآله) بر دیگر پیامبران بزرگ را این گونه مى توان تفسیر کرد.


  1 نساء (4 )، آیه 152 .
  2 بقره (2 )، آیه 253 .
  3 اسراء (17 )، آیه 55 .
  4 ر.ک: المیزان، ج 2، ص 470 ؛ تفسیر نمونه، ج 2 ص 254 و ج 4، ص 191 . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه