خداوند متعال در آيات 14 ـ 10 سوره واقعه از کم بودن مقربان در اسلام خبر مي دهد. در اينجا شبهاتي مطرح مي شود، از جمله :اين که آيا اين به معني انحطاط روز بروز جامعه و زير سئوال رفتن عملکرد پيامبران پيشين نمي باشد؟

خداوند تبارک و تعالي در سوره واقعه مردم را به سه گروه تقسيم مي کند که اين سه گروه نتيجه عمل آنها در دنياست، به عبارت ديگر اين کارها و رفتارهاي انسان هاست که آنها را در سه جايگاه متفاوت قرار داده و همه اين سه جايگاه را خواهند ديد. خداوند متعال مي فرمايد: «و شما سه گروه خواهيد بود: 1. سعادتمندان که همان گروه راست مي باشيد و چه سعادتمندي؛ 2. شقاوتمندان که همان گروه چپ مي باشيد و چه شقاوت و بدبختي است چنين شقاوتي؛ 3. پيشگامان پيشگام. آنها مقربان درگاه الهي هستند. در باغ هاي پرنعمت بهشت جاي دارند. گروه زيادي از اين مقربان از امت هاي نخستين اند. و گروهي اندک از امت هاي آخرين». براي روشن شدن اين مطلب که چرا افراد مقرب در امت هاي پيشين زياد بودند ولي در امت هاي آخرين که مفسران مي گويند مراد امت اسلام مي باشد، کمتر است؟ بايستي اول تعريفي از مقربان ارائه گردد و سپس شبهه حل خواهد شد. مقربان الهي مقرب يعني افراد، نزديک و براي همين به افراد خانواده اقربا يعني خويشاوندان نزديک مي گويند و در آياتي از قرآن کريم و روايات اسلامي مي توان مقربان را چنين افرادي دانست: 1. پيامبران الهي: امام صادق ـ عليه السلام ـ در تفسير مقربان مي فرمايند که يکي از مصاديق مقربان، پيامبران الهي هستند که افراد خاصي از انسان ها مي باشند. با اين تعريف مي توان گفت که با توجه به اين که در امت اسلام پيامبر اسلام خاتم الانبياست و لذا قرآن کريم گفته که در امت اسلامي مقرب کم است. ولي چون در امت هاي پيشين هزاران پيامبر وجود داشت و قطعاً همه مقرب به درگاه الهي بودند، پس مقربان زياد مي شدند. 2. معصومان ـ عليهم السلام ـ : مصداق ديگر افراد مقرب همان ها هستند که از عصمت برخوردارند و با توجه به اين که همه پيامبران از عصمت برخوردار بودند، لذا در امت هاي پيشين پيامبران زيادي مبعوث شده بودند ولي در امت اسلام فقط چهارده معصوم وجود دارد و بر همين اساس قرآن گفته که مقربان امت هاي نخستين زياد بودند. در ذيل تفسير آيه 88 سوره واقعه نيز آمده است که اين آيه و مقربان عبارتنداز اميرمؤمنان ـ عليه السلام ـ و امامان پس از آن حضرت. 3. امير مؤمنان علي بن ابي طالب: با توجه به اين که براي مقربان صفت سبقت در ايمان را شرط دانسته و آمده که السابقون السابقون، اولئک المقربون و طبق روايات شيعه و سني امير مؤمنان از همه در ايمان آوردن و نيز تقوا و عمل به آموزه هاي ديني و علم و قدرت و... گوي سبقت برده اند، لذا مراد از مقربان يعني امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ و لذا قرآن فرموده که چنين افرادي در امت اسلام کمتر هستند ولي در امت هاي پيشين زياد بودند، چون هر پيامبري براي خود جانشين داشت که جزو السابقون بود و چون پيامبر اسلام خاتم الانبياست و بعد از او پيامبري نيست و بر همين اساس جانشينانش نيز کمتر مي باشد. در روايتي امام حسين ـ عليه السلام ـ مي فرمايند که پدرم از نزديک ترين نزديکان بود و او از همه سبقت گيرندگان سابق تر بود که به سوي خداوند و رسولش از همگان سبقت گرفته بود و همين است که خداوند مي فرمايند: السابقون السابقون، اولئک المقربون و پدرم از همه مقربان مقربتر بود. در روايتي ديگر از امام صادق ـ عليه السلام ـ آمده است که مراد از «ثلة من الاولين» فرزند حضرت آدم ـ عليه السلام ـ است که برادرش او را کشت و مؤمن آل فرعون و حبيب نجار و صاحب ياسين مي باشد و مراد از «و قليل من الاخرين» علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ مي باشد. بنابراين در امت هاي پيشين به خاطر وجود پيامبران زياد افراد زيادي بودند ولي در امت اسلام به خاطر خاتميت نبوت فقط اميرمؤمنان ـ عليه السلام ـ مي باشد که وصي آن حضرت است. حال سؤال اين است که آيا کم بودن مقربان در امت اسلام نشانه اين است که امت اسلامي رو به انحطاط گذارده و يا اين که نه، چون دين اسلام دين آخرين و کامل است و ديگر نيازي نيست تا پيامبري مبعوث شود و چون قرآن کريم کتابي جامع براي هدايت بشريت الي الابد مي باشد، ديگر جامعه به کتاب آسماني ديگري نياز ندارد. اما در امت هاي گذشته چون نبوت خاتمه نيافته بود بالطبع پيامبران و وصي او آنها مقربان بودند زياد بودند و اين هيچ گونه خللي در کار پيامبران الهي قرار نمي دهد. بايستي به دو گروه ديگر اين آيات توجه نمود که وقتي اصحاب راست را گفته، نمي گويد که امت هاي پيشين زياد بودند بلکه هم در امت هاي پيشين و هم در امت اسلام مي گويد که گروه زيادي جزو اين گروه هستند و اين يعني جامعه اسلامي با تمام مشکلاتي که دشمنانش ايجاد کرده، از هدايت عقب نيافتاده و رو به انحطاط نگذارده و بلکه در اثر تلاش و مجاهدت ها به گروه زيادي از اصحاب راست و هدايت تبديل گشته است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه