ماجرای توهین به حضرت زهرا با الگو معرفی نمودن اوشین

پرسش. چرا امام فردی که اوشین را الگوی زنان معرفی کرده بود به اعدام محکوم کردند؟ آیا اگر کسی حضرت زهرا را الگو نداند توهین نموده است؟ واگر چنین است پس چرا بعدا کوتاه آمدند؟ با سلام به شما دانشجوی گرامی از این‌که این مرکز را برای فهم حقایق مسائل و دغدغه‌های ذهنی خود انتخاب نموده‌اید قدردانیم. در پاسخ به مجموعه مسائل مدنظر شما، به صورت مختصر و به ترتیب طرح مسائل از سوی شما به تحلیل می‌پردازیم و امیدواریم مطالبی که در ادامه طرح می‌شود پاسخگوی دغدغه ذهنی شما باشد. واکنش امام خمینی (ره) در خصوص این مسئله؛ در این خصوص دو نقل را بیان می‌کنیم که در دو منبع مختلف اشاره شده است. 1. گزارش اول مربوط است به نقل روزنامه کیهان در خصوص این مسئله؛ هشتم بهمن ماه سال67 و به مناسبت تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) و روز زن، رادیوی جمهوری اسلامی ایران در برنامه‌ای به نام سلام، صبح به خیر در گزارشی از مخاطبینش می‌پرسد: به نظر شما الگوی امروز زنان ایرانی چه کسی است؟. اکثر مخاطبین، حضرت فاطمه را الگوی خود معرفی می‌نمایند اما یکی از مصاحبه‌شوندگان در کمال تعجب می‌گوید: «الگوی مناسب زنان ایرانی اوشین است!». اوشین نام شخصیت اصلی داستان سریالی ژاپنی به نام سال‌های دور از خانه بود که آن روزها از سیما پخش می‌شد. حضرت روح الله (ره) فردای آن روز در واکنش به این ماجرای موهن، طی پیامی رسمی و علنی به شدت محمد هاشمی (رئیس وقت صدا و سیما) را مورد عتاب قرار می‌دهند و می فرمایند: آقای محمد هاشمی مدیرعامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی با کمال تاسف و تأثر روز گذشته (روز شنبه 8 بهمن) از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش گردیده است که انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی که این مطلب را پخش کرده است تعزیر و اخراج می‌گردد و دست‌اندرکاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی که ثابت شود قصد توهین درکار بوده است، بلاشک فرد توهین‌کننده محکوم به اعدام است. اگر بار دیگر از این گونه قضایا تکرار گردد، موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید و جدی مسئولین بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه‌ها قوه قضاییه اقدام می‌نماید. (صحیفه نور ، جلد 21 : ص 76) بعدها 4 تن از دست‌اندرکاران آن برنامه از جمله مدیر گروه معارف، سردبیر برنامه‌های ویژه عقیدتی سیاسی، مسئول نظارت بر برنامه به 4 سال حبس تعزیری و 40 ضربه شلاق محکوم شدند. 2. نقل آقای محمد هاشمی، رییس صدا و سیما در این مقطع، مندرج در مجله حضور؛ «رادیو به مناسبت شهادت حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) یک مصاحبه‌ای داشت. زمانی بود که ما اوشین را پخش می‌کردیم. از دختر خانمی می‌پرسند الگوی شما کیست؟ می‌گوید اوشین. گوینده می‌گوید الگوی شما باید حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) باشد چرا اوشین؟ می‌گوید: حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) مال 1400 سال پیش است. ما یک الگوی امروزی می‌خواهیم... برنامه زنده بود و رادیو آن را پخش کرده بود. امام به آقای میرعماد دادستان عمومی دستور دادند که موضوع را بررسی کنند و اگر این برنامه با قصد پخش شده، افراد را اعدام کنند. چون توهین به حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) بود. آقای میرعماد احکامی صادر کرد. شش هفت نفر محکوم شدند. از 5 سال انفصال تا شلاق. اما حکم اعدام به کسی ندادند. رفتم خدمت امام و گفتم من مقصرم. من مسئول صداوسیما هستم اگر اینها را مجازات کنید دیگر در صداوسیما سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و من نمی‌توانم آنجا را اداره کنم. خواهش می‌کنم شما مرا مجازات کنید. امام گفت بنویس، من آنها را عفو می‌کنم. تحلیل اول بر اساس متن صحیفه نور (مجموعه بیانات، اعلامیه‌ها و ...) حضرت امام (ره) و دیگری بر اساس نظر یکی از مسئولین مسقیم این مقطع زمانی بود. با توجه به مطالب ذکر شده، عین صحبت امام ناظر به اعدام هیچ یک از افراد یاد شده نیست. بلکه ایشان حکم فقهی یک مسئله را طرح کرده و از قوه قضاییه به عنوان مجری اجرای قوانین، می‌خواهند که مسئله را به صورت دقیق پیگیری کنند. این امر نشان می‌دهد امام در این خصوص خواسته‌اند مسائل طبق قوانین پی‌گیری شود و هیچ کس از اجرای قانون مصون تلقی نشود. نه این‌که بدون رعایت هیچ قانونی امام از همان ابتدا بگویند تمام افراد مرتبط با این موضوع باید اعدام شوند. بر این اساس واکنش امام (ره) در این رابطه از چند زاویه قابل بررسی است: 1- بر اساس احکام اسلام توهین به ساحت مقدس پیامبر(ص) و ائمه هدی (ع) در حکم ارتداد است. 2- اشاره حضرت امام مبنی بر عاملان این جریان مبتنی بر تعمد هتاکان ،است نه سهو آن 3- هیج کسی در این رابطه به اعدام محکوم نشد،بلکه تعدادی از عوامل محکوم و عده ای نیز تبرئه شدند 4- آیا شخصیت حضرت زهرا(س) با آن فضائل ،که بر اساس نص صریح سرور زنان دو عالم است قابل قیاس با یک بازیگر تلویزیونی با ان ویژگی هاست؟ اما این بخش از سوال که : آیا کسی حضرت زهر را الگو نداند به ایشان توهین کرده و مرتکب گناه است؟ همان‌گونه که در بخش قبلی نقل شد، مطالب پخش شده به نوعی نفی شخصیت حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) به عنوان یک الگوست. استفاده از محدوده زمانی در خصوص حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) نوعی نفی الگو بودن ایشان است، این امر از نظر حضرت امام به عنوان یک مرجع تقلید و متخصص در شناخت موضوعات مسائل دینی، و همچنین عموم جامعه ایران در آن زمان، نوعی توهین به یکی از معصومین تلقی شده و طبق احکام اسلامی اگر کسی به صورت عمدی اقدام به این امر کند مصداق ارتداد محسوب شده مجازات مرتبط با آن را به دنبال خواهد داشت و حکم ارتداد در صورت احراز تمامی شرایط آن جاری می‌شود. از جمله مواردی که موجب ارتداد است، اهانت از روی عمد به پیامبر و خاندان ایشان است. بر این اساس توهین به حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) نیز از مصادیق این حکم الهی است و حضرت امام به عنوان یک مرجع تقلید این نوع از بیان را مصداق این حکم الهی دانسته‌اند. اما برای تطبیق حکم ارتداد بایستی اولاً عنوان قصد توهین ثابت شده و ثانیاً شرط بیان از روی عمد نیز مطرح باشد. از این‌رو می‌بینیم که حضرت امام خمینی (ره) در بیان خود مجازات را اولاً به شرط اثبات قصد توهین بودن دانسته و در مرحله بعد شرط انجام از روی عمد را در این ماجرا دخیل می‌دانند و از قوه قضاییه می‌خواهند که ابعاد ماجرا را بررسی و حکم قانونی را صادر نماید. چنانچه در منابع اشاره شده است، بررسی‌های قوه‌قضائیه نتوانست عمد بودن را در این خصوص ثابت کند از این رو حکم مجازات ارتداد برای هیچ یک از متهمان این مسئله صادر نشد. اما این بخش از سوال که : آیا وظیفه واکنش این گونه است؟ شاید این بخش از مسئله شما را در قسمت‌های قبل مورد اشاره قرار داده‌ایم. اما در یک جمع‌بندی می‌توان اشاره کرد؛ اگر در جامعه اسلامی نسبت به موضوعات دینی حساسیت‌های منطقی وجود نداشته باشد، عملکرد دشمنان اسلام و ایران به مرور هویت اسلامی جامعه را از بین خواهند برد. این امور همچون مرزهای اصلی دین هستند که اگر از آن حفاظت‌های لازم صورت نگیرد خواه ناخواه اصل دین و دیانت مورد هجمه قرار گرفته و در نهایت نیز ممکن است اصل و اساس دیانت از میان برود. بر این اساس این واکنش نه تنها درست بلکه جزء وظایف رهبر دینی یک جامعه اسلامی است که از مرزهای دینی مردم حفظ و حراست کند. اما این بخش از سوال که : اگر این واکنش بجاست دیگر کوتاه آمدن معنا ندارد؟ همانگونه که اشاره شد؛ امام در خصوص این مسئله حکم اعدام صادر نکردند که بخواهند از آن عدول کنند. چراکه اصولاً روش و منش حضرت امام (ره) به گونه‌ای نبود که در مسائل دینی و حتی مسائل سیاسی، عقب‌نشینی کنند. یعنی اگر یک موضوع برای ایشان قطعیت پیدا می‌کرد دیگر وساطت‌های دیگران نمی‌توانست در اراده ایشان خللی وارد کند. در مورد موضوع مورد بحث نیز حضرت امام پیگیری مسئله را از قوه‌قضاییه می‌خواهند که اگر ادله موضوع ثابت است در اجرای احکام الهی درنگ نکنند. و همانگونه که اشاره شد، برای قوه قضائیه تعمد مسئله ثابت نشده و از این جهت مجازات مورد اشاره شما برای هیچ کدام از افراد موضوع صادر نشد که کسی بخواهد نسبت به عدم اجرای آن وساطت کرده و نظر حضرت امام را برگرداند. در خصوص مجازات‌های دیگر نیز، عفو محکومین از جمله اختیارات ولی‌فقیه است که بر اساس تشخیص ایشان برای محکومین قابل اجراست. اما این‌که بگوییم هیچ مجازاتی برای این امر صورت نگرفت قابل قبول نیست. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100141716) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه