از کجا بفهمیم حرم اهل بیت(ع) میرویم اجازه ورود به ما میدهند؟ چطور زیارت با معرفت انجام دهیم؟

ل شده است که در هنگام ورود به حرم معصومین (علیهم السلام) اذن دخول خوانده شود و اگر اشک از چشم جاری شد، نشان‌دهنده‌ی اجازه‌ی ورود است!به چند نکته توجه نمایید:1- حقیقت زیارت حضور زائریعنی زیارت کننده در نزد زیارت شونده است و هدف از زیارت نزدیک شدن به بنده مقرب خداوند و تجدید عهد با اهداف و آرمان های الهی او است. زیارت، ارتباط قلبی و روحی با بنده برگزیده خدا و استمداد از او در پیمودن راه پر پیچ وخم بندگی و عبودیت و یادآوری عظمت و بزرگی و تعالیم و آموزه های سعادت آفرین آنها است. 2- زیارت مانند نماز، نیازمند آمادگی روحی و قلبی از قبل است و زائر باید پیش از زیارت این آمادگی و زمینه را در خود ایجاد نماید و با خودسازی و تهذیب نفس و صفا دادن روح و جان، آماده دریافت فیض از ولی خدا و حجت الهی گردد. 3- انسان بزرگ و بنده صالحی که مورد زیارت قرار می گیرد، باید مقام و جایگاهش برای زائر شناخته شده باشد و بداند که چه کسی را زیارت می کند و با چه کسی ارتباط برقرار می کند و در جاذبه مغناطیس چه موجودی قرار می گیرد. بنابراین باید قبل از زیارت با مطالعه شخصیت و جایگاه و اوصاف آنها، شناخت خود را در باره آنها بیشتر و عمیق تر نماییم تا بتوانیم ارتباط مؤثرتر و مستحکم تری با آنها ایجاد نماییم. عالم بزرگ شیخ بهایى، برای ورود به حرم اولیای الهی و بهره مند شدن از این فضاهای روحانی مطالبی بیان نموده است که یادآوری آنها سودمند است:1. پیش از دخول به روضه، غسل کند.2. تا داخل شدن با طهارت باشد.3. جامه نو و پاک پوشد و بر در مشهد بایستد و دعاى منقول بخواند و اذن دخول بطلبد؛ پس اگر در آن حال او را رقّت بهم رسد داخل شود و الاّ انتظار بکشد که هر گاه رقّت بهم رسد داخل شود.4. با خضوع و خشوع داخل شود و در حین دخول پاى راست را مقدّم دارد و در وقت بیرون آمدن پاى چپ را.5. خود را به ضریح بچسباند. بعضى توهّم کرده اند که دور ایستادن بهتر است و این غلط است چه در احادیث وارد شده که بر ضریح تکیه باید کرد و بوسیدن ضریح جایز است و در بوسیدن آستان ها حدیثى وارد نشده و بعضى از مجتهدین امامیّه برآنند که جایز است. (البته اگر این کار موجب آزار دیگران شود، اشکال دارد).6. رو به قبله نکند، بلکه رو به ضریح و پشت به قبله کردن در حالت زیارت بهتر است.7. زیارت به طریق منقول بنماید، و قول السّلام علیک کافیست و بعضى از مجتهدین حاضر شدن در آنجا را کافى مى دانند.8. جانب راست روى خود را بر ضریح بنهد و در وقت فارغ شدن از زیارت دعا کند.9. جانب چپ روى خود را بر ضریح بنهد و از خداى تعالى بحقّ او و بحقّ صاحب قبر سؤال و درخواست کند که او را از اهل بهشت بگرداند به شفاعت صاحب قبر و در دعا کردن و الحاح نمودن مبالغه کند.10. بر سر بالین (بالاى سر) آید و رو به قبله نموده و دعا کند.11. بعد از زیارت، دو رکعت نماز زیارت بخواند و اگر زیارت حضرت رسول (صلّى اللَّه علیه و آله) باشد سنت است که نماز زیارت را در میان منبر آن حضرت و قبر او گذارد و اگر زیارت حضرات ائمّه معصومین (علیهم السّلام) باشد در بالین سر باید گذارد و در این نماز رخصت از ائمّه (علیهم السّلام) وارد شده که رو به قبر مى توان کرد اگر چه مستلزم پشت بقبله کردن باشد امّا اگر چنان کند که رو به ضریح کند و پشت بقبله نکند بهتر است.12. بعد از نماز زیارت دعاى منقول بخواند و آن چه به خاطرش رسد از امور دین و دنیا طلب نماید و دعا براى جمیع خلایق نمودن بهتر است چه آن به اجابت نزدیکتر است.13. در آن مکان تلاوت قرآن بنماید و ثواب آن را به صاحب ضریح هدیه کند چه نفع آن باز به او مى رسد و سبب تعظیم صاحب قبر است.14. در جمیع احوال و به حسب استطاعت، احضار قلب داشته باشد، و از جمیع گناهان توبه کند.15. بر خدمتکاران، نگاهبانان و محتاجان آن مقام، تصدّق نماید، چه ثواب تصدّق در آن مقام مضاعف مى شود.16. خدمتکاران، نگاهبانان و محتاجان آن مقام را تعظیم نماید، چه فى الحقیقه تعظیم ایشان تعظیم صاحب قبر است.17. هر گاه از زیارت برگردد، تا در آن شهر است باز به زیارت رود.18. آن که هر گاه رفتن او نزدیک آید، وداع به دعاى منقول کند.19. از خداى تعالى، عود و بازگشت بدان مقام را سؤال کند.20. در وقت بیرون آمدن از آن مقام، روى به ضریح کرده، پس پس و عقب عقب بیرون آید.21. زود از آن مقام بیرون رود، چه حرمت و تعظیم در آن بیشتر است و اشتیاق بازآمدن زودتر بهم مى رسد. ( جامع عباسى، ج 2، ص 167 - 169) دوست عزیز!شخصیت امام، به وسعت یک دریا است و قطره قطره این دریا زائر را در حدى به معرفت او نزدیک مى کند و به قطع و یقین، او را در حد وسع وجود خودش به فیض می رساند.آب دریا را اگر نتوان کشید / هم به قدر تشنگى باید چشیدارزش بهاى زائر به محبّت همراه با معرفت اوست؛ به این فراز از زیارت جامعه بنگرید:«اللّهم... اسئلک اَنْ تُدْخِلَنی فی جُملة العارفین بهم وبحقّهم».خداوندا! از تو می خواهم که مرا در شمار عارفان به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله و آشنایان به حقّ آنان قرار دهی.پس شما باید تا حد امکان به تلاش در جهت معرفت امام (علیه السلام) بپردازید و در کنار کسب معرفت، به دستورات آن سروران گرامی جامه ی عمل بپوشانید؛ در این صورت امیدوار باشید که خداوند زیارت با معرفت نصیب شما خواهد کرد.وقتى که امام صادق در باره زیارت همراه با معرفت امام رضا (علیه السلام) سخن مى گفت، فردى از امام درباره «عارفا بحقه» پرسید، امام در پاسخ فرمود: «یعلم انّه امام مفترض الطّاعة، غریب شهید، من زاره عارفا بحقّه اعطاه اللَّه عزّ و جلّ اجر سبعین شهیدا ممّن استشهد بین یدى رسول اللَّه صلّى اللَّه علیه و اله على حقیقة؛ ( لوامع صاحبقرانی، ج 8، ص 556) بداند او امامی است که اطاعتش از طرف خدا واجب است، او دور از وطن و شهید است. هرکس او را زیارت کند در حالى که عارف به حق وى باشد، خداوند اجر هفتاد شهید به او عنایت کند؛ شهیدى که به واقع در کنار رسول الله (صلى الله علیه وآله) به شهادت رسیده است.»همچنین امام باقر (علیه السلام) «گوش دادن به سخنان امام و اطاعت از او» را حق امام بر مردم مى شمارد. (الکافى، ج 1، ص 405)هنگامى که زیارت با معرفت همراه شد، این ثمره را نیز در پى خواهد داشت؛ پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) فرمود: «هرکس را که خداوند به شناخت و معرفت و ولایت اهل بیت من موفق سازد، همانا خداى تمامى خیر را براى او فراهم نموده است.» (عمادالدین طبرى، بشاره المصطفى، ص 176) اما شناخت و معرفت نسبت به امام (علیه السلام) از سه راه - که مکمل یکدیگر مى باشند - حاصل مى شود: یکم. مطالعه تاریخ زندگانى آنان؛ مطالعه سرگذشت و سیره آنان؛ خصوصاً در باب فضایل، مناقب و خصوصیات آنان - از قبیل: شجاعت، مردانگى، ایثار، تواضع، صبر، فرزانگى و... - انسان را متوجه مقام والاى آن بزرگواران مى کند و جذبه و کشش خاصى نسبت به آن فرزانگان در روح انسان، حاکم مى شود. دوم. مطالعه و تفکّر در سخنان ایشان؛ اسلام تفکر را موجب بصیرت (الحیاة، ج 1، ص 8، ح 3)، دعوت کننده به عمل نیک (همان، ح 9)، پدید آورنده نور (همان، ص 49، ح 18)، نشانه حیات و زنده بودن قلب بصیر مى داند (همان، ص 48، ح 5). مطالعه و تفکّر در آثار فکرى امامان، هر چند کار مشکلى به نظر مى رسد؛ ولى بسیار سودمند است. این امر علاوه بر آن که باعث شناخت شخصیت آن بزرگواران و ایجاد محبت آنان در دل مى شود؛ سرمایه بزرگى براى روح بشر به شمار مى رود. همان طور که فراگیرى فصول یک کتاب، باید با تحقیق و دقت کامل و رجوع به استاد و... قرین باشد؛ مطالعه و اندیشه و تفکر در آثار ائمه (علیهم السلام) نیز، باید با استفاده از استادان فن و مراجعه به کتاب هایى که در شرح سخنان آنان به رشته تحریر درآمده، همراه باشد. سوم. شناخت خدا: اگر ما خداوند و صفات و اسماى او را به طور حقیقى بشناسیم، مى توانیم انسان هاى کامل راستین (امامان) را نیز بشناسیم؛ زیرا آنان جلوه های صفات جمال و جلال حضرت حق اند و در تسمیه به اسماى الهى، از تمامى موجودات عالم امکان برترند. بر این اساس، با شناخت خدا و صفات او، مى توانیم به اوصاف و ویژگى هاى امامان نیز واقف گردیم. شاید دعایى که سفارش شده در زمان غیبت بعد از نماز زیاد خوانده شود، ناظر به همین حقیقت باشد: «اللهم عرفنى نفسک فانک ان لم تعرفنى نفسک لم اعرف رسولک اللهم عرفنى رسولک فانک ان لم تعرفنى رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفنى حجتک فانک ان لم تعرفنى حجتک ضللت عن دینى؛ خداوندا! خود را به من بشناسان که اگر خود را به من نشناسانى پیغمبر را نمى شناسم؛ خدایا! پیغمبرت را به من بشناسان که اگر به پیامبر معرفت پیدا نکنم، نمى توانم امامم را بشناسم؛ خدایا! حجت و امامت را به من بشناسان که اگر امام را نشناسم، در دین خود گمراهم» (مفاتیح الجنان، دعا در غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه). بر اساس برخى از ادله مى توان ادعا نمود که علاقه و عشق نسبت به اهل بیت عصمت (علیهم السلام) در میان همه شیعیان شبیه امور فطرى وجود دارد ولى آنچه لازم است پاس داشتن از این گوهر گران بها و رشد و بالندگى بخشیدن به آن است. چهارم. تلاش پیوسته و مداوم نسبت به پیمودن راه آنان و پیروى از خطى که براى بشریت ترسیم کرده اند و عمل به دستوراتشان. پنجم. همواره به یاد آنان بودن و در صورت امکان به زیارت آنان رفتن یا از دور زیارت نمودن و نام و ذکرشان را در دل، زبان، خانه و جامعه زنده نگه داشتن. البته گناهان در دور ساختن انسان از قرب به آنان بسیار موثر است ولى با توبه و توسل مى توان آن را جبران کرد.بى شک، اگر زائر اهل تزکیه بوده و با چنین معرفتی به زیارت بپردازد «او در راه زیارت حضرت، به سر رود، نه با پا راه پیماید». (المراقبات مرحوم میرزا ملکی تبریزی) براى مطالعه ى ابعاد مختلف سیره و زندگى امامان معصوم شیعه (علیهم السلام) به این کتابها مراجعه کنید:1. حیات فکرى و سیاسى امامان شیعه، نوشته ى رسول جعفریان، از انتشارات انصاریان، قم.2. امامان شیعه و جنبش هاى مکتبى، محمدتقى مدرسى، ترجمه حمیدرضا آژیر3. سیره ى معصومان، سید محسن امین، ترجمه على حجتى کرمانى.4. سیره ى پیشوایان، مهدى پیشوائىبه علاوه اینها مى توانید به این کتابها هم مراجعه بکنید:1. زندگى دوازده امام، هاشم معروف حسینى، ترجمه محمد رخشنده.2. منتهى الآمال، چاپ هجرت.3. جلاء العیون، علامه مجلسى.4. ناسخ التواریخ.موفق و پیروز باشید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه