آنچه در ادامه می آید پاسخ پرسش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان در مصاحبه با حجه الاسلام محمد رضا کدخدایی، (دبیر علمی گروه مسائل و مطالعات زنان نهاد رهبری در دانشگاه ها و مدیر گروه حقوق و فلسفه احکام مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم) است.

آنچه در ادامه می آید پاسخ پرسش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان در مصاحبه با حجه الاسلام محمد رضا کدخدایی، (دبیر علمی گروه مسائل و مطالعات زنان نهاد رهبری در دانشگاه ها و مدیر گروه حقوق و فلسفه احکام مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم) است.خبرنگار: ضمن عرض سلام وخسته نباشید. لطفا در مورد ابعاد اجتماعی حجاب برایمان توضیح دهید و اینکه از نگاه اجتماعی، حجاب چه مصونیت برای جامعه دارد و اگر بی حجاب در جامعه افزایش پیدا کند چه مشکلاتی برای جامعه ایجاد می کند.حجه الاسلام کدخدایی: قبل از اینکه به پاسخ پرسش جنابعالی بپردازم ، از باب مقدمه توجه خوانندگان محترم را به برخی قوانین محدود کننده پوشش در دانشگاه های معتبر دنیا جلب می کنم. این قوانین از طریق صفحه (Student hand book) یا ( Student dress code) ؛ سایت دانشگاه ها قابل دسترسی عموم است؛دانشگاه آکسفورد انگلیس:- دانشجویان بایستی لباس بلند ، گشاد و روپوش های رنگی مصوب دانشگاه را بپوشند. اعضای دانشگاه نیز لباس بلندی را می پوشند که معاون دانشگاه بعد از مشاوره ها و صلاحدید با روسای دانشکده ها ، انجمن های دیگر و موسسات تصویب کرده اند.- مردان باید از کت و شلوار تیره و پیراهن سفید ساده و کراوات و جوراب استفاده کنند.- زنان باید دامن تیره یا شلوار، بلوز سفید، کراوات سیاه ، کفش سیاه و در صورت نیاز یک کت سیاه بپوشند.- مو بای رنگ طبیعی داشته باشد و از مدل های افراطی پرهیز شود.مقررات دانشگاه گرین ویل شمالی مقرر می دارد:- هرگونه لباس یا زینتی که نشان دهنده هز نوع بی حرمتی کفر گویی یا در برگیرنده نشانه های شهوت انگیز، تبلیغات مشروبات الکی، تنباکو، مواد مخدر یا دیگر نمادهای نامناسب باشد مجاز نمی باشد.- لباسی که به وصورتی نامناسب اندام هارا نشان دهد مجاز نمی باشد. دامن ها باید زیبا ، موقرانه و با اندازه مناسب بوده و کوتاه نباشد. رنگ کردن مو مجاز نیست.در اکثر دانشگاه های امریکایی و اروپایی پوشیدن تی شرت ، شلوار جین و شلوار بگ یا لباس های سبک گوتیک ممنوع است. پوشیدن زیورآلات غیر از گوشواره جایز نیست و...با مراجعه به ده ها دانشگاه دیگر نیز ، مقرراتی از این قبیل یا در برخی موارد بسیار سخت گیرانه تر در مورد شکل پوشش بانوان و آقایان پیش بینی شده است که بررسی ان ها در مجال این مصاحبه مختصر نیست. خانم نیره قوی، مقررات 42 دانشگاه معتبر امریکایی و اروپایی را در یک کتابچه جمع آوری نموده اند که علاقه مندان می توانند برای مطالعه آن این کتاب را که از انتشارات نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها است خریداری نمایند.سرپیچی از این مقررات ، ضمانت اجراهای مختلف و بعضا بسیار شدیدی را به همراه دارد. به عنوان نمونه دانشگاه ایالتی فلوریدا تخلف از مقررات پوشش را در مرتبه اول، ثبت تخلف، مرتبه دوم بازداشت یک روزه دانشجو و در مرتبه سوم بازداشت دو روزه و در مرتبه چهارم تعلیق یا اخراج از دانشگاه مقرر داشته است.اما چرا؟ اگر بنا نیست انسان آزاد باشد و پوشش نیز یکی از آشکارترین انواع آزادی است. پس چرا حتی در لیبرال ترین کشورهای جهان که قرائت کاملا سکولار و لذت گرایانه ای از آزادی دارد ، پوشش انسان ها مشمول قید و بندهای قانونی قرار گرفته و محدود می شود؟معمولا آیین نامه های ناظر به پوشش در مقدمه قوانین به علت این سخت گیری ها اشاره می کنند. قانون پوشش در دانشگاه ماهاریشی آمریکا در این زمینه مقرر می دارد: «دانشجویان به عنوان نماینده دانشگاه در اماکن عمومی شهر، رویدادهای ورزشی، سفرهای میدانی، و یا سایر فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و تفریحی می باشند. پوشش آراسته و توام با وقار یکی از مهمترین شیوه های ادای احترام نسبت به دانش مورد تحصیل ، استادان و سایر دانشجویانی است که شما نیز همچون آنان از نعمت کسب دانش بهره مند شده اید.»دانشگاه ویرجینای جنوبی ، لزوم ارائه دانش در محیطی آرام و پایدار را علت اصلی وضع مقررات پوشش مقرر می دارد و دانشگاه بایلور آمریکا، اجرای برنامه های اموزشی را مهمترین هدف دانشگاه برشمرده که هدفی بسیار متعالی تر از اهداف دیگر است و از این رو مقررات محدود کننده متعددی برای پوشش مقرر داشته است.این مقدمه نسبتا طولانی را عرض کردم که تعریضی باشد به حکمت های حجاب در جامعه. اگر می بینید نظام لیبرال سرمایه داری غرب برای پاسداشت ارزش های مادی و دنیایی اش، برای اینکه محیط آموزشی با محرک های جنسی و شهوتی مخلوط نشود و موجب عدم کارامدی مناسب نظام آموزشی اش شود، مقررات پوشش وضع می کند، در نظام اسلامی برای پاسداشت ارزشها که بسیاری از آن حداقل در ظاهر با ارزشهای نظام سکولار منطبق است ، چرا نباید مقررات پوشش وضع شود؟دانشگاه ماهاریشی عبارت قابل تاملی را در حکمت محدودیت های پوششی بکار برده بود:« پوشش آراسته و توام با وقار یکی از مهمترین شیوه های ادای احترام نسبت به دانش مورد تحصیل...»؛ اشکال ما به نظام لیبرال سرمایه داری این است که چرا فقط دانشگاه و محیط تحصیل را محترم می شمرید. جامعه هم محترم است. جامعه نیز بایستی سکوی تعالی و کارآمدی باشد. چرا در محیط دانشگاه از پوشش دفاع می کنید ولی در محیط جامعه ، بی بندوباری را ترویج می کنید؟ جواب آن روشن است. نظام سرمایه داری، اصالت را به لذت جویی مادی و ثروت ، قدرت وشهوت می دهد. اگر می گوید در دانشگاه باید پوشش رعایت شود بخاطر این است که می خواهد کارآمدی آموزش سکولار که نتیجه آن قدرت ، ثروت و شهوت است بالا برود.لذا در دانشگاه و محل کار ، به وسیله وضع مقررات پوشش ، محرک های شهوانی و غیره را کم می کند تا تمرکز بر علم و کار بالا برود و به تبع آن علم و صنعت کارآمد و سودآوری داشته باشد و در عین حال در جامعه بی بندوباری را ترویج می کند تا باز به اهداف سکولاریستی خود نائل شود.اما از نظر اسلام، همه شئون فردی و اجتماعی انسان باید باعث کارآمدی و تعالی او باشد. اینکه دانشگاه به خاطر علم محترم است و جامعه نیز به خاطر اینکه باید سکوی تعالی ارزش ها و اخلاق اسلام باشد باز هم محترم است. شهوت باید در قالب خانواده مدیریت شود نه اینکه جامعه مانند توالت شهوت انسان ها باشد.نکته دیگری که در حکمت های اجتماعی حجاب قابل اشاره است ، این نکته است که زن با حجاب خود قابلیت های اصیل خود را به اشتراک می گذارد و این باعث می شود که کارامدی نظام اجتماعی در قالب های مختلف علمی، فرهنگی، تخصصی و ... بالا رود. یک خانم ، بیست سال درس می خواند و زحمت می کشد و الان می خواهد با استفاده از تخصص خود در جامعه تاثیرگذار باشد و زمینه تعالی خود و جامعه خود را ایجاد کند. الان لازم است برای استخدام جذب شود. شاهد این حقیقت تلخ هستیم که فلان خانمی که خوب طنازی می کند و با چشم و ابرو دل صاحب کار خود را بدست می آورد جذب بازار کار می شود و این خانم متخصص که می خواهد نان تخصص و تعهد خود را بخورد در مصاحبه شغلی رد می شود. اسلام می خواهد با حجاب بگوید ، که انسان ها باید نان شایستگی های خود را بخورند نه نان طنازی ها و خط و خال و ابرو را.اسلام می خواهد با حجاب این حقیقت را القاء نماید که بایستی شایسته سالاری در ابعاد مختلف اجتماع حکمفرما باشد . معیار های اصیل و تعالی بخش حکم فرما باشد نه هواهای نفسانی و گرایش های شهوانی.ظاهر کردن زیبایی ها و طنازی ها مانند یک حجاب شایستگی ها را تحت الشعاع قرار می دهد و زن را در حد یک کالا و ابزار تنزل می دهد.- نکته دیگر در حکمت های اجتماعی حجاب، امنیت اجتماعی و جلوگیری از بزه دیدگی است. شناخته شدن انسان به ایمان و عفاف و سالم ماندن از طمع دیگران. یکی از بهترین روش های مقابل با جرم و جنایت که در جرم شناسی معاصر مد نظر پژوهش گران قرار گرفته است پیشگیری وضعی است. یعنی زمینه های ایجاد جرم بر طرف شود.از آیه 59 سوره احزاب استفاده می شود که چادر به سر کردن و پوشاندن زن موجب می شود تا بینندگان بفهمند که این زن، مسلمان و مؤمن و پاک است و ملعبه دست هوسرانان نمی باشد. «ذلک أدنی أن یعرفن فلا یؤذین و کان الله غفوراً رحیما» این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است ; ) و اگر تاکنون خطا و کوتاهی از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است.در نهج البلاغه آمده: «فانّ شدّة الحجاب ابقی علیهنّ»حجاب و پوشش بیشتر زنان موجب بقاء و پایداری بیشتر آنها خواهد بود. جلوگیری از فحشا و ایجاد آرامش اجتماعی از دیگر آثار حفظ حجاب است. در کلامی از امام رضا(علیه السلام) آمده: «نگاه به موهای زنان با حجاب، زنان ازدواج کرده و غیر آنها، از آن رو حرام شده است که نگاه، مردان را بر می انگیزد و آنان را به فساد دعوت می کند، و انجام آنچه که نه حلال است و نه شایسته.» پوشش لازم و مناسب بانوان به همراه کنترل نگاه از سوی آقایان، موجب سلامتی محیط خانواده و کاهش تحریکات جنسی و به دنبال آن فحشا، تجاوز، جرم و جنایت می شود.نبودن حریم میان زن و مرد و آزادی معاشرت های بی بندوبار، هیجان ها و التهاب های جنسی را فزونی می بخشد و تقاضای جنسی را به صورت یک عطش روحی و یک خواست اشباع ناشدنی در می آورد. غریزه جنسی مانند برخی صفات دیگر روحی غریزه ای نیرومند، عمیق و دریاصفت است، هر چه بیشتر اطاعت شود، سرکش تر می شود. وجود صاحبان حرمسراها مانند خسروپرویز وهارون الرشید در کنار قارون ها و فرعون ها در طول تاریخ و بالا رفتن میزان فحشا و تجاوزات جنسی در جوامع متمدن و آزاد امروزی، شاهد این گفتار است.اسلام به قدرت شگرف این غریزه سرکش توجه کامل کرده است. روایات زیادی درباره خطرناک بودن «نگاه به نامحرم» و «خلوت با نامحرم» و «غریزه جنسی» وارد شده است. به همین دلیل اسلام تدابیر متعددی برای تعدیل این غریزه اندیشیده است مانند احکام نگاه، پوشش، محرم و نامحرم و روابط زن و مرد.شهید مطهری در این مورد اشاره می کند ، شهوت جنسی همانند شهوت مال و مقام سیری ناپذیر است. خیال خام و دروغ بزرگی است اگر کسی فکر کند که مردی از نگاه و تصاحب زیبارویان سیر می شود یا با روابط آزاد و فراوانی اسباب تحریک شهوت، کم کم مرد و زن از هم سیر خواهند شد; وقتی میل و تقاضا نامحدود شد، قهراً دست نیافتنی می شود و این محرومیت، موجب اختلالات روانی و عصیان می گردد.از سوی دیگر قانون حجاب برای زنان نیز آرامش خاطر فراهم می آورد چرا که نه دغدغه پوشیدن لباس رنگارنگ و متنوع و تهیه مداوم آن را دارند و نه نگران اندام غیر موزون و نارسایی های دیگر هستند. چادر و لباس های بلند و آزاد کمک بسیار خوبی برای برقراری شرایط نسبتاً مشابهی برای خانم ها است. هم مانع غرور زیبارویان می شود و هم حافظ شرم و خودکم بینی دیگران.در جبهه مقابل، عدم مراعات حجاب قهراً زمینه های بی قراری و فساد را فراهم می کند. بی حجابی، مردان را در جوامع مختلف خصوصاً جامعه اسلامی و مقید به قوانین ازدواج شرعی و قانونی دچار آثار سوء روانی مانند عقده دار شدن می کند. چرا که وقتی انسان چیز مورد علاقه خود را نبیند به آن میل پیدا نمی کند یا میل اندکی دارد و در نتیجه تعادل روانی دارد; و اگر ببیند و به آن دست پیدا کند باز هم تعادل روحی دارد، اما اگر ببیند و میل او تحریک شود و به آن دست نیابد، دچار ناآرامی می شود و در صورت تکرار و استمرار به عقده روانی تبدیل می شود. این عقده های روانی به صورت ناهنجاری های مختلف مانند تجاوز، بروز پیدا می کند- کم کردن هزینه اقتصادی: یکی از فواید حجاب بانوان در هنگام حضور در برابر نامحرم و از جمله پیامدهای فرعی وضع حکم پوشش، کاهش هزینه مالی پوشاک زنان است. استفاده از چادر یا پوشش های ساده و یکدست در اشکال و مدل های محدود، به طور طبیعی دامنه تنوع طلبی و استفاده از رنگ ها و مدل های نو به نو کوتاه می شود. زنان که به طور غریزی دنبال تنوع بیشتر، خودآرایی و خودنمایی هستند، این گونه در میان جمع و جامعه محدود و به تعبیری آزاد از قید شده و نیاز کمتری به خرید لباس های رنگارنگ و لوازم زینتی و آرایشی دارند.- استحکام پیوند خانوادگی یکی از مهمترین آثار اجتماعی حجاب است. اگر نهاد خانواده دارای سکینه و آرامش نباشد، مطمئنا جامعه نیز به تعالی و سعادت نمی رسد. بدون تردید هر چیزی که موجب تحکیم پیوند خانوادگی و صمیمیت رابطه زوجین گردد برای کانون خانواده مفید است و در ایجاد یا حفظ آن باید حداکثر تلاش انجام شود. و برعکس هر چه موجب سستی این کانون شود باید با آن مبارزه کرد. و این امر مسلم است که اختصاص یافتن استمتاعات و التذاذهای جنسی به محیط خانوادگی و در چارچوب ازدواج، پیوند زناشویی را محکم می کند. معاشرت های آزاد و بی بندوبار پسران و دختران، ازدواج را به صورت یک تکلیف و محدودیت در می آورد که با نصیحت یا زور باید بر جوانان تحمیل کرد. در سیستم روابط آزاد جنسی پیمان ازدواج به دوران آزادی دختر و پسر خاتمه می دهد و آنها را وادار می کند که به یکدیگر وفادار باشند و در سیستم اسلامی به محرومیت و انتظار پایان می بخشد. از این رو در قدیم ازدواج شور و هیجان بیشتری داشت و به دنبال یک دوران انتظار و آرزو بود و با پادشاهی و سلطنت مقایسه می شد. خلاصه اینکه فراهم بودن شرایط برای بهره گیری و لذت از طریق نگاه، سخن گفتن، خندیدن، لمس کردن و مانند اینها نسبت به جنس مخالف، انسان را نسبت به همسر قانونی دلسرد می کند و عطشی در روح ایجاد می کند که با یک جرعه و دو جرعه سیراب نخواهد شد. مردانی که همه روزه زنان بسیاری را با آرایش های مختلف و لباس های رنگارنگ و جلوه های مختلف که قطعاً برخی از آنها زیباتر و جوان تر از همسر او هستند، به طور طبیعی تمایل کمتری به زن خود نشان می دهد بنابراین یکی از ثمرات حجاب، تحکیم بنیان زناشویی و خانواده و جلوگیری از طلاق و تنش های بین زوجین است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه