دلايل قرآني و روايي «شروع كارها به نام خدا» چيست؟

دلايل « آغاز كارها به نام خدا» از ديدگاه قرآن کریم 1ـ بسم الله الرحمن الرحيم، سرآغاز كتاب الهي است. «بسم الله» نه تنها در ابتداي قرآن کریم، بلكه در آغاز تمام كتاب هاي آسماني بوده است. 2ـ چون مفهوم آغاز كردن به نام كسي اين است كه او را موجودي پاك و منزه از جميع نقص ها و سرچشمه ي كمالات دانسته و مي خواهد كه عملش را با انتساب به او بركت بخشد. از اين روی، كارها را به نام هيچ كس حتّي نام پيغمبر، نمي توان آغاز كرد و اين است معناي تسبيح نام «الله» كه در اوّل سوره ي اعلي (سبّح اسم ربك الاعلي) به آن دستور داده شده است. 3ـ براي پاينده بودن يك برنامه و جاويد ماندن يك تشكيلات، بايد آن را به موجود پايدار و جاوداني ارتباط دهيم كه فنا در ذات او راه ندارد. چرا كه همه ي موجودات اين جهان به سوي كهنگي و زوال مي روند. تنها چيزي باقي مي ماند كه با آن ذات لايزال بستگي دارد. «بسم الله» رمز بقا و دوام است و هر چه رنگ خدايي نداشته باشد، فاني است (كل شيء هالك الا وجهه). 4ـ سوره هاي قرآن کریم، براي اين نازل شده اند كه بشر را به آخرين سرمنزل سعادت و كمال ممكن سوق دهند و از تاريكي هاي شرك و جهالت به سوي نور معرفت و توحيد رهنمون سازند. بنا بر اين، مناسب بود كه هر سوره اي به نام گرامي پروردگار شروع شود; زيرا نام وي از ذات مقدّسش حكايت مي كند و قرآن کریم، هم بدين منظور فرود آمده است كه در مسير كمال انساني، ذات اقدس الهي را براي بشر مطرح و معرفي مي كند. تنها سوره ي برائت از اين قاعده مستثنا است. زيرا ... نام خدا كه عامل رحمت است، در آغاز اين سوره كه نشانه ي خشم خداست، مناسبت ندارد. و به گفته ي حضرت علي ـ عليه السلام ـ به خاطر آن است كه بسم الله كلمه ي امان دادن و رحمت است; و برائت و اعلام تنفر و دشمني با كفار و مشركين با رحم سازگار نيست. 5ـ در سرلوحه ي كار و عمل همه ي انبيا « بسم الله» قرار داشت به عنوان نمونه، حضرت نوح ـ عليه السلام ـ در آن طوفان سخت و عجيب هنگام سوار شدن بر كشتي و حركت روي امواج كه هر لحظه با خطرات فراواني روبه رو بود، براي رسيدن به سرمنزل مقصود و پيروزي بر مشكلات به ياران خود دستور مي دهد كه در هنگام حركت و در موقع توقف كشتي « بسم الله» بگويند: وَقَالَ ارْكَبُوا فِيهَا بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٌ رَحِيمٌ و نيز سليمان ـ عليه السلام ـ در نامه اي كه به ملكه ي سبا مي نويسد سرآغاز آن را «بسم الله» قرار مي دهد، إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ. پيامبر گرامي اسلام نيز مأموريت رسالت خويش را با نام خدا شروع كرد اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ. دلايل شروع كارها به نام خدا از ديدگاه روايات 1ـ پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه وآله ـ مي فرمايد: « كل امر ذي بال لم يذكر فيه اسم الله فهو ابتر; هر كار مهمّي كه بدون نام خدا شروع شود بي فرجام است.» امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ پس از بيان اين حديث مي فرمايند: انسان هر كاري را مي خواهد انجام دهد، بايد بسم الله بگويد. يعني با نام خدا اين عمل را شروع مي كنم و هر عملي كه با نام خدا شروع شود، خجسته و مبارك است.» 2ـ امام باقر ـ عليه السلام ـ نيز مي فرمايد: « سزاوار است هنگامي كه كاري را شروع مي كنيم، چه بزرگ باشد چه كوچك، بسم الله بگوييم تا پر بركت و ميمون باشد.» در اين باره احاديث ديگري نيز در كتاب هاي روايي آمده است. سخن آخر: همان گونه كه محصولات و كالاهاي ساخت يك كارخانه، نشانه و علامت آن كارخانه را دارد يا اين كه پرچم هر كشوري، هم برفراز آن كشور و هم برفراز كشتي هاي حمل و نقل آن كشور در درياها و هم بر روي ميز اداري كارمندان قرار دارد، اين نشانه ها و علامت ها به خاطر آن است كه راه گم نشود و آن علامت فراموش نگردد. نام خداوند و ياد خدا نيز نشان مسلماني است. «بسم الله» رمز آن است كه در شروع كار نياز به دلگرمي و اميد و رحمت است و مبدأ و منشأ همه ي قدرت ها و اميدها و رحمت ها خداست. اين كه به بشر دستور داده شده است كه كارهايش را به نام خدا شروع کند، براي اين است كه كارهاي انسان جنبه ي قدسي و عبادت پيدا كند و به نام او بركت يابد. انسان كه احساس فطري از خداوند دارد و او را به عنوان موجود قدوس و منبع خيرات مي شناسد، وقتي كارش را به نام او ناميد، معنايش اين است كه در سايه ي قدس و شرافت و كرامت او، اين عمل نيز مقدس گردد. بسم الله عبارتي است كه مقصود گوينده ي آن، اعلام اين حقيقت است: اگر آن كس كه كارها را به نام او آغاز مي كند وجود نداشت، قادر به انجام آن كار نبود، پس كارش براي او، به دستور او و با نيروي او است. فايده ي ديگر شروع كارها با نام خدا، تقويت روح و انگيزه براي عمل نيكي است كه مورد رضاي خدا است و بازداشتن نفس از كردار بد و اين بالاترين شعارها است. آري كارها را به نام خداي مهربان آغاز مي كنيم و از او توفيق و بركت مي جوييم. همان خدايي كه ما را آفريد و به ما سخن گفتن و نگارش آموخت و آن چه نمي دانستيم به ما تعليم فرمود ك عَلَّمَ الإنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ و ما هر چه داريم از او است و بازگشت همه به بسوي او است. هر كه نه گوياي تو خاموش به هر چه نه ياد تو فراموش به .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه