در اسلام حاکمیت بر مردم به معنای یک امتیاز و حق ویژه ای برای حاکم نیست، آنچه در اسلام و حاکمیت نظام اسلامی وجود دارد ؛ عنوان« مردم سالاری دینی» است که با مفهوم« دمکراسی» رایج در دنیا متفاوت است. در اسلام، مردم یک رکن مشروعیت اند نه همه مشروعیت، نظام سیاسی در اسلام علاوه بر رای مردم و خواست مردم، برپایه دیگری که تقوی و عدالت نام دارد استوار است. اگر اکثریت مردم کسی را به حکومت برگزینند که از معیارهای الهی فاصله داشته باشد آن حکومت، حکومت مردود است. شناسه کتاب:

در اسلام حاکمیت بر مردم به معنای یک امتیاز و حق ویژه ای برای حاکم نیست، آنچه در اسلام و حاکمیت نظام اسلامی وجود دارد ؛ عنوان« مردم سالاری دینی» است که با مفهوم« دمکراسی» رایج در دنیا متفاوت است. در اسلام، مردم یک رکن مشروعیت اند نه همه مشروعیت، نظام سیاسی در اسلام علاوه بر رای مردم و خواست مردم، برپایه دیگری که تقوی و عدالت نام دارد استوار است. اگر اکثریت مردم کسی را به حکومت برگزینند که از معیارهای الهی فاصله داشته باشد آن حکومت، حکومت مردود است. شناسه کتاب: کتاب ولایتی از جنس یاقوت،تالیف سرکار خانم شبنم نادری می باشد که با 392 صفحه، در 3000جلد در زمستان 1390 بوسیله انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و در دسترس عموم قرار گرفته است. این اثر با مقدمه و پیشگفتار شروع و نویسنده مطالب خود را در قالب هفت فصل که هر فصل دارای سرفصل مخصوص به خود می باشد؛ تقدیم به خوانند می نماید. مقدمه با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر حاکمیت در ایران، نظریه ولایت فقیه به عنوان پشتوانه نظری حاکمیت پس از انقلاب، موفق شد نظریات رقیب را کنار بزند و در عرصه عمل و اجرا وارد شود و تجربه بیش از سه دهه فعالیت جمهوری اسلامی ایران مؤید این ادعا می باشد. در نظر نویسنده کتاب، ولایت فقیه، جایگاه مهندسی نظام و حفظ خط و جهت نظام و جلوگیری از انحراف به چپ و راست است ، واین همان، اساسی ترین و محوری ترین مفهوم و معنای ولایت فقیه است. فصل اول فصل اول کتاب اختصاص یافته به عباراتی مثل؛ تعریف ولایت فقیه، خودشناسی، تعریف قدرت و انواع آن، معنای دین و ارتباط آن با سیاست.به اعتقاد نویسنده واژه «ولایت» از ریشه «و ل ی » به معنای قرب، اتصال و پیوند دو یا چند شیء یا شخص و همچنین به معنای سرپرستی، به دست گرفتن متصدی امور است و نخستین گام برای ورود برای شناخت معنا و مفهوم «ولایت» «خودشناسی» است که می تواند ما را به خداشناسی رهنمون کند. نویسنده در ادامه به تعریف واژه قدرت می پردازد. فرهنگ های زبان فارسی، واژه قدرت را در مفاهیم «توانستن»، «توانایی داشتن» که معنی مصدری آن است و «توانایی» که اسم مصدر است بکاربرده اند. قدرت هرگاه در مورد انسان به کار رود؛ به معنی حالتی است که با آن انسان به انجام کاری موفق می شود، ولی اگر به عنوان وصفی برای خداوند به کار رود به این معناست که او از انجام هیچ کاری عاجز نیست. قدرت در نظام بین اللمل و از حیث صلابت به سه گزینه؛ سخت، نیمه سخت و قدرت نرم تقسیم می شود. قدرت سخت؛ اشغال نظامی سرزمین، قدرت نیمه سخت؛ ایجاد حکومت دست نشانده و قدرت نرم مثل تسخیر قلب و مغز افراد تا حدی که آنها در راستای خواسته دشمن خود عمل کنند. به اعتقاد نویسنده قدرت اگر در دست انسان هایی باشد که بتوانند از آن و شاخه های جداشده از آن درست و در راستای منافع بشری استفاده کنند؛ نه تنهاء فساد نمی آورد، بلکه سبب رشد، نورانیت، کمال و فضایل ارزشمند انسانی است. نویسنده در پایان این فصل به ویژگی های متدینان به عنوان زمامداران جامعه اشاره شد، ویژگیهایی نظیر : 1- فقاهت 2- جهان بینی 3- تقوی و نیک رفتاری، عدالت 4- امانت دانستن قدرت عمومی 5- نقدپذیری و پرهیز از استبداد رای 6- نفی تکبر و خودبینی و خودبرتربینی7- مساوات در برابر قانون 8- شورا مانع خود محوری و تمرکز قدرت فصل دوم فصل دوم راجع به ولی، حاکمیت بررسی داشته و در مجموع نتیجه گرفته که جهان نمی تواند بدون سرپرست و ولی رها شود و بهترین سرپرست و ولی کسی است که آن را خلق کرده است و فیوضاتش را در هستی جریان داده است و حاکمیت تنها از آن خداست که آگاه به همه مصالح و مفاسد زندگی بشر است. فصل سوم نویسنده در فصل سوم در مورد ضرورت وجود حکومت، حکومت مطلوب، انواع حکومت، حکومت الهی، ضرورت حکومت دینی و تفاوت آن با سایر حکومت ها، دلایل اجتناب ناپذیر بودن حکومت در عصر غیبت، بحث می کند و با استفاده از فرمایشات امام خمینی(ره) مسئله تشکیل حکومت اسلامی را نه تنها جایز بلکه واجب کفایی و الزام آور می داند. حضرت امام (ره) در این زمینه تصریح می کند که در عصر غیبت، فقهای عادل عهده دار زمامدار جامعه اسلامی و مسئول برپایی حکومت اسلامی می باشند و چنانچه یکی از فقها قادر به تشکیل حکومت نبوده و مجموعه ای از آنان بتوانند چنین مهمی را تحقق بخشیده و عملی نمایند، بر مجموع آنان چنین اقدامی واجب کفایی است. فصل چهارم نویسنده در این فصل، معنای فقیه و انواع ولایت را مورد کندوکاو قرار داده و در مورد تفاوت ولایت مطلقه با ولایت عامه و سابقه تاریخی اندیشه ولی فقیه در سیره پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) و ولایت مطلقه در اندیشه اهل سنت و شیعه بحث نموده و در پایان این فصل نظر برخی مراجع در زمینه«ولایت فقیه» را گنجانده است. نادری معتقد است که موضوع ولایت فقیه اختصاص به عالمان شیعی ندارد، بلکه علمای اهل سنت نیز بر این مسئله تاکید دارند و در حال حاضر چهره های برجسته ای مثل؛ «شیخ محمدابوزهره» استاد محمد مبارک و شیخ شلتوت، براین حقیقت اند که؛ حاکم و رئیس دولت اسلامی باید مجتهد باشد و نیازمند مراجعه به دیگران و در خواست فتوا از آنان نباشد.فقیهان شیعه، هم به لحاظ حدود اختیارات فقیه و هم به لحاظ تلقی و تفسیری که از ولایت فقیه دارند دو دیدگاه مختلف ارائه کرده اند:1- گروهی معتقدند که در غیاب امام عصر(عجل) تشکیل هرگونه حکومتی مردود و غیر مشروع است 2- گروهی در غیاب امام زمان(عجل) تشکیل حکومت اسلامی با سرپرستی و ولایت فقها لازم و ضروری می دانند. ولایت فقیه در اندیشه شیعه دارای مراحلی است:1- دوره آغاز اجتهاد 2- دوره صفویه 3- دوره قاجار تا مشروطه 4- دوره مشروطه 5- دوره درخشش ولایت فقیه در میدان عمل. نویسنده همچنین، نظر برخی مراجع در زمینه«ولایت فقیه» نظیر، آیت الله العظمی بروجردی (ره) را ذکر می کند. به عنوان مثال آیت الله بروجردی معتقد است که اگر کسی ولایت فقیه را مردو بداند، نه تنها منکر فقه تشیع بلکه منکر ضروری فقه است. آیت الله سیدعلی سیستانی نیز معتقد است که حکم کسی که ولایت شرعی دارد در امور عامه که نظام جامعه و معاش مردم بر آن مبتنی است بر همه نافذ است حتی بر مجتهدین. فصل پنجم فصل پنجم کتاب شامل مطالبی است مثل؛ تعریف حکومت مردمی، مردم در حکومت اسلامی از نظر آیات و روایات، دیدگاه اندیشمندان، مردم از نظر امام خمینی، حاکمیت مردم و سرنوشت خویش، سرمایه سالاری غرب، وظایف و اختیارات ولی فقیه و نفی دیکتاتوری. باید گفت؛ در اسلام حاکمیت بر مردم به معنای یک امتیاز و حق ویژه ای برای حاکم نیست، آنچه در اسلام و حاکمیت نظام اسلامی وجود دارد ؛ عنوان« مردم سالاری دینی» است که با مفهوم« دمکراسی» رایج در دنیا متفاوت است. در اسلام، مردم یک رکن مشروعیت اند نه همه مشروعیت، نظام سیاسی در اسلام علاوه بر رای مردم و خواست مردم، برپایه دیگری که تقوی و عدالت نام دارد استوار است. اگر اکثریت مردم کسی را به حکومت برگزینند که از معیارهای الهی فاصله داشته باشد آن حکومت، حکومت مردود است. هرچند کسی نمی تواند اختیارات مطلقه فقیه را محدود نماید؛ مع الوصف نسبت به وظایف و اختیارات ولی فقیه در چند اصل از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بیان گردیده که عبارتند از:1- اصل پنجم 2- اصل پنجاه و هفتم 3- اصل شصتم و... حضرت امام (ره) صراحتا در مورد کسانی که ولی فقیه را نوعی دیکتاتوری می دانند می فرمایند:« اینهایی که می گویند دیکتاتوری، اسلام را نمی فهمند، فقه اسلام را نمی دانند خیال می کنند، هر فقیه را هرچند فاسد باشد در این حکومت جایگاهی است خیر، فقیه اگر یک گناه صغره را هم انجام دهد از ولایت ساقط می شود.» فصل ششم فصل ششم درباره نقش حساس ولی فقیه در مدیریت نطام اسلامی، نقش مدیریت بحران و مدیریت هوشمندانه و مقتدرانه امام خمینی(ره) در هدایت بحران دولت موقت، حرکت های تجزیه طلبانه ی دهه اول انقلاب، بحران لانه جاسوسی آمریکا، بحران جنگ تحمیلی، بحران بنی صدر، بحران ترور های فیزیکی و سایر بحران ها... بحث می کند. و همچنین مدیریت هوشمندانه و مقتدرانه مقام معظم رهبری در کنترل و هدایت بحران هایی نظیر؛ ارتحال حضرت امام(ره)، اختلافات سیاسی، جنگ اول خلیج فارس، فعال شدن شبکه های جاسوسی و خطر نفوذ به مراکز حساس نظام، دادگاه میکنوس، روزنامه های زنجیره ای، قتل های زنجیره ای،18تیر و کوی دانشگاه، پرونده هسته ای، فتنه سال88 را بازگو نموده و خطوط اصلی مدیریت مقام معظم رهبری در جریان فتنه88را ترسیم و توضیح داده است که عبارتند از؛ دادن هشدار نسبت به تردید افکنی درباره سلامت انتخابات، تبیین سناریوی دشمن درآستانه انتخابات، دعوت به آرامش برای جلوگیری از آشوب ها، خطبه تاریخ ساز29 خرداد سال88، تاکید بر فصل الخطاب قانون، تاکید بر بیزاری جستن از دشمنان، تبیین جنگ نرم، ناکام گذاشتن استراتژی فشار از پایین و چانه زنی در بالا،طرح «لزوم بصیرت» به صورت یک گفتمان در برابر فتنه88، تدبیر جذب حداکثری و دفع حداقلی، فصل هفتم آخرین فصل نسبت به نقش ولایت و دشمن شناسی ،در زمینه های زیر به خواننده آگاهی می بخشد: 1- ضرورت دشمن شناسی 2- چرایی دشمنی با ولایت فقیه 3- مراحل مختلف حمله به ولایت فقیه که این خود به چند شاخه تقسیم می شود: الف) حمله تئوریک ب) حمله به مصداق و بایکوت خبری ج)القا انفکاک بین خط امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری د) متهم نمودن مقام معظم رهبری به ناکار آمدی در اداره کشور، 4- ولایت فقیه در تحلیل دشمنان که این خود نیز به چند شاخه منشعب می گردد: الف) آیت الله از جنس بتون ب) قدرت مند ترین رهبر جهان ج) بررسی نظریه فوکویاما در زمینه ولایت فقیه د) گزارش کمیته خطر جاری آمریکا 5- لزوم بصیرت افزایی در حفظ ولایت فقیه، نویسنده با نقل عباراتی از قول معاون اسبق امنیت ملی آمریکا جایگاه و ارزش وجودی ولایت فقیه را برای خوانندگان آشکار می نماید. همچنین مقام امریکایی در بیانات خود اظهار داشته:« آنچه تاکنون همه تحریکات مارا برای براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران با ناکامی مواجه ساخته، اعتقاد مردم ایران به ولایت فقیه است، چرا که ولایت فقیه برای گنجینه های اطلاعاتی ما یک واژه بی تعریف است، بطوری که ما به هیچ وجه نمی توانیم محل ظهور و حتی میزان برد احکام ولی فقیه را پیش بینی کنیم. ما ناامید نیستیم، خوشبختانه احزاب و آدم های تازه نفس در ایران، در یک حرکت جمعی با ظرافت و وسواس دارند؛ این خار را از چشم ما بیرون می کنند.» هیزی پرگت از مسئولان سابق سازمان سیا در امور ایران، که در وزارت امور خارجه آمریکا کار می کند نیز معتقد است :« اگر تجدید نظرطلبان در ایران بتوانند از حریم ولایت و رهبری عبور کنند و از آن طریق ولایت فقیه را در کشتی تردید سوار کنند، در آن روز بار سنگینی از دوش آمریکا برداشته خواهد شد.» برشهائی ازکتاب در صفحه 50 می خوانیم: «در حوزه فرهنگ اسلام، حکومت وسیله و ابزاری است برای تحقق اهداف بلند انسانی و اسلامی. از این رو انبیاء و اولیا، حکومت را می خواستند تا به اهداف بلند خود دست یابند و اگر قرار بود دین با سیاست منافات داشته باشد ، پیامبران و ائمه (ع) شایسته ترین افراد بودند که از حکومت کناره گیری کنند.» در صفحه 179 آمده است: « اختیارات ولایت فقیه محدود به اختیارات داخلی و درون مرزی نیست و عملارهبری مسلمانان به عهده فقیه عادل، مدیر و مدبر(ولی فقیه) است بدین خاطر لزوم حمایت از محرومین و مستضعفین، ایجاد شرایط لازم برای اجرای احکام اسلامی و معطل نشدن امور مسلمین و تحقق حکومت اسلامی فراتر از قلمرو جمهوری اسلامی ایران، می تواند از حوزه اختیارات ولی فقیه و مقام ولایت امر باشد.» در صفحه 317: به نقل از سید محمد خاتمی: « اگر در این انتخابات احمدی نژاد سقوط کند، عملا رهبری حذف می شود، اگربه هر قیمتی و به هر شکلی اصلاحات دوباره به قوه اجرایی باز گردد، دیگر رهبری اقتداری در جامعه نخواهد داشت. سقوط اصول گرایی به معنای پایان اقتدار رهبری تلقی می شود و با شکست اصولگرایان باید قدرت رهبری را مهار کرد.» مرکز اسناد انقلاب اسلامی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه