در فرض فوق «دین» و «حکومت» هر یک حوزه و قلمروى جداگانه دارند و دیگر نمى توان «حکومت دینى» را تصویر کرد؛ زیرا فرض این است که دیگر دین دخالتى در مسائل اجتماعى ندارد و حکومت نیز نباید در عرصه فردى دخالت کند. این انگاره، دیدگاه «جان لاک» در تفکیک قلمرو دین از سیاست Concerning )New York: the Bobbs - Merrill, ۵۵۹۱, J.Toleration,ed.P.Romanell,V} See: John Locke, A letter و در نقد آن بنگرید: محمودى، سیدعلى، عدالت و آزادى، صص ۷۹ - ۹۹.{V و یکى از مبانى و زیرساخت هاى نظرى «سکولاریسم سیاسى» (Political Secularism) است. لیکن این گمانه با اشکالات چندى مواجه است:

در فرض فوق «دین» و «حکومت» هر یک حوزه و قلمروى جداگانه دارند و دیگر نمى توان «حکومت دینى» را تصویر کرد؛ زیرا فرض این است که دیگر دین دخالتى در مسائل اجتماعى ندارد و حکومت نیز نباید در عرصه فردى دخالت کند. این انگاره، دیدگاه «جان لاک» در تفکیک قلمرو دین از سیاست Concerning )New York: the Bobbs - Merrill, 5591, J.Toleration,ed.P.Romanell, See: John Locke, A letter و در نقد آن بنگرید: محمودى، سیدعلى، عدالت و آزادى، صص 79 - 99. و یکى از مبانى و زیرساخت هاى نظرى «سکولاریسم سیاسى» (Political Secularism) است. لیکن این گمانه با اشکالات چندى مواجه است: یکم. مرزبندى دقیق و جامع و مانعى، بین امور فردى و اجتماعى وجود ندارد. دوّم. انحصار دین به «امور فردى»، اگر با دین فاقد شریعتى (مانند مسیحیت کنونى) سازگار باشد؛ ولى هرگز با واقعیت آیین جامع اسلام سازگار نیست. به ویژه آنکه رشد و بالندگى اسلام از آغاز، همراه با سیاست و دولتى بود که پیامبر(ص) از بدو ورود خود به مدینه تشکیل دادند. گیب Hamilton A.R.Gibb. مى نویسد: «جامعه اولیه مسیحیت، على الاصول، به هنگام پیدایش خود، تابع یک قدرت غیرمذهبى و عرفى بوده؛ به طورى که همین که به خود آمده - و به اصطلاح چشم باز کرده - خود را در یک وضع مخالفى که از پیش هم به آن نیندیشیده و عجولانه صورت گرفته، یافته است ... اما اسلام در دنیایى که خود سازمان سیاسى اش را پایه گذارى نموده، نشو و نما کرده است» هامیلتون آ.ر.گیب، مذهب و سیاست و اسلام، ترجمه مهدى قائنى، صص 26-27.. سوّم. در خود جهان غرب نیز - که زادگاه و بستر رشد سکولاریسم بوده و دین رایج در آن نیز از شریعتى جامع و سیاست شمول برخوردار نیست - همچنان سکولاریسم و تفکیک دایره دین از سیاست و اجتماع، رو به افول است و تأثیرگذارى دین در این حوزه، به تدریج پررنگ تر مى شود. این نشان مى دهد که تفکیک و جدایى کامل «دین» و «سیاست» از یکدیگر امکان پذیر نیست. براى آگاهى بیشتر ر.ک: پیتر،ال،برگر، افول سکولاریزم، موج تازه سکولارزدایى از جهان، صص 17-33، ترجمه افشار امیرى و نیز: ژان پل ویلم، جامعه شناسى ادیان، ترجمه عبدالرحیم گواهى. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه