آنچه مهم است دل پاک است , چگونه عبادت در حال خستگی با (لا اکراه فی الدین ) سازگار است ؟

در پاسخ باید گفت، اگر چه دین اسلام، دین سهله و سمحه (آسانی و چشم پوشی) می باشد، اما دین نظم و انضباط و هدف مندی نیز می باشد. منظور از «آسانی» آن است که وظیفه ای خارج از طاقت بشر و یا سخت غیرقابل تحمل، برای آدمی تعیین نفرموده است. چنان که درقرآن مجید می خوانیم: لایکلف الله نفسا الا وسعها (سوره ی بقره (2) ، آیه ی 286)؛ خداوند هیچ کس را جز به قدر توانایی اش تکلیف نمی کند». و در آیه ی دیگر می خوانیم: وَ مَا جَعل علیکم فی الدین مِن حرج (سوره ی حج (22)، آیه ی 78) و در دین بر شما سختی قرار ندادهاست». و منظور از سمحه و چشم پوشی آن است که خداوند، غفلت های ناخواسته و لغزش های کوچک آدمی را نادیده می گیرد، نه گناهان بزرگ و زشتی های آشکار او را. در قرآن مجید می خوانیم: الذین یجتنبونَ کبءرَ الاثم والفواحش اِلاّ اللمم ان ربک واسعٌ المغفرة (سوره ی نجم (53)، آیه ی 32)؛ «آنان که از گناهان بزرگ و زشت کاری ها ـجزلغزش های کوچک خودداری می ورزند، پروردگارت [نسبت به آن ها] فراخ آمرزش است». بنابراین، عمل به واجبات و ترک محرمات، حداقل وظایفی است که برای همگان قابل تحمل و لازم الاجراء است؛ اگر چه گاهی با خستگی و سختی توأم باشد. البته نکته ی مهم در پاسخ به سؤال فوق آن است که؛ برای کسی که به آثار عبادت برای رشد در دنیا و ثواب در آخرت، آگاهی یافته، اکراه حقیقی و عدم میل کامل، مصداق ندارد. در آیه ی شریفه ی مورد بحث، علت اساسی عدم اکراه و اجبار در دین را، آشکار شدن راه حق وهدایت از راه باطل و گم راهی برای آدمی دانسته است. (ر.ک: المیزان، ذیل آیه ی 256 بقره و تفسیر روح المعانی، ذیل آیه). قد تبیّن الرشدُ من الغی (سوره یبقره (2) ، آیه ی 256)؛ «همانا راه از بی راهه به خوبی آشکار شده است». البته عبادت در حال خستگی و بدون نشاط، آثار و فواید کامل را ندارد؛ امّا ترک آن، آدمی را به رهایی از دین و بی برنامگی در زندگی گرفتار می سازد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه