از اهتمامی که به مسایل دینی و اخلاقی دارید بسیار خوشحالیم و امیدواریم خداوند شما را در این مسیر یاری نماید. «اهمیت نماز جماعت»

از اهتمامی که به مسایل دینی و اخلاقی دارید بسیار خوشحالیم و امیدواریم خداوند شما را در این مسیر یاری نماید. «اهمیت نماز جماعت» آئین اسلام، از بعد اجتماعی بسیار مهمی برخوردار است و با عنایت به برکات آثار وحدت و تجمع و یکپارچگی، در بسیاری از برنامه هایش بر این بعد، تکیه و تاکید کرده است. برگزاری نمازهای روزانه واجب نیز به صورت جماعت و گروهی، یکی از این برنامه هاست. در اینجا به اهمیت «نماز جماعت »و آثار گوناگون آن اشاره می کنیم: غیر از آثار فردی و اجتماعی نماز جماعت که سبب اهمیت این فریضه می باشند و به آنها اشاره خواهد شد، پاداش های عظیمی برای آن بیان شده که در اینجا به بعضی ازروایات،اشاره می شود. از رسول خدا(ص) نقل شده که:«من سمع النداء فلم یجبه من غیرعلة فلا صلاة له » (1) نماز کسی که صدای اذان را بشنود و بی دلیل،در نماز جماعت مسلمانان شرکت نکند،ارزشی ندارد. در حدیث، تحقیر نماز جماعت، به منزله تحقیر خداوند بشمار آمده است:«من حقره فانما یحقر الله » (2) شرکت دائم در نماز جماعت، انسان را از منافق شدن بیمه می کند. (3) و برای هر گامی که به سوی نماز جماعت و مسجد برداشته شود، ثواب و حسنه در نظر گرفته شده است. (4) همین که کسی برای شرکت در نماز جماعت از منزل خارج می شود، یا در مسجد، در انتظار نماز جماعت به سر می برد پاداش کسی را دارد که در این مدت، به نماز مشغول بوده است. (5) تعداد حاضران در نماز جماعت، هر چه بیشتر باشد، پاداش آن بیشتراست. این کلام رسولخداست که فرمود:«ما کثر فهو احب الی الله » (6) حدیث جالبی در بیان فضیلت نماز جماعت است که قسمتی از آن در رساله های عملیه هم ذکر شده است. ترجمه تمام حدیث چنین است: اگر اقتدا کننده 1 نفر باشد، پاداش 150 نماز داده می شود. اگر اقتدا کننده 2 نفر باشد،پاداش 600 نماز داده می شود. اگر اقتدا کننده 3 نفر باشد،پاداش 1200 نماز داده می شود. اگر اقتدا کننده 4 نفر باشد،پاداش 2400 نماز داده می شود. اگر اقتدا کننده 5 نفر باشد، پاداش 4800 نماز داده می شود. اگر اقتدا کننده 6 نفر باشد،پاداش 9600 نماز داده می شود. اگر اقتدا کننده 7 نفر باشد، پاداش 19200 نماز داده می شود. اگر اقتدا کننده 8 نفر باشد،پاداش 36400 نماز داده می شود. اگر اقتدا کنندگان و امام جماعت به 10 نفر رسیدند، پاداش 72800 نماز دارد. ولی،همین که عدد افراد از ده نفر گذشت،حساب آنرا جز خداکسی نمی داند. (7) در حدیث دیگر است: هر که نماز جماعت را دوست بدارد، خدا وفرشتگان او را دوست می دارند. (8) در زمان پیامبر(ص)هرگاه افراد نماز جماعت کم می شدند، آنحضرت به جستجو و تفقد از افراد می پرداخت و می فرمود: شرکت درنماز صبح و عشاء، بر منافقان از هر چیز سنگین تر است. (9) قرآن نیز، از اوصاف منافقان، بی حالی و کسالت هنگام نماز را بیان کرده است. (10 چرا که سحر خیزی و حضور در جماعت مسلمین، آن هم ازراه های دور و در گرما و سرما، نشانه صداقت در ایمان و عشق نمازگزاراست. حضور در نماز جماعت، خاص یک منطقه نیست. انسان در هر جا که باشد، خوب است به فکر نماز جماعت و حضور در آن و تشویق دیگران باشد. رسول خدا(ص)در باره اهمیت جماعت فرمود: «صلاة الرجل فی جماعة خیر من صلاته فی بیته اربعین سنة. قیل: یا رسول الله! صلاة یوم؟ فقال(ص): صلاة واحدة » (11) یک نماز با جماعت، بهتر از چهل سال نماز فرادی در خانه است. پرسیدند:آیا یک روز نماز؟ فرمود: بلکه یک نماز. و می فرمود: صف های نماز جماعت، همانند صف های فرشتگان درآسمان چهارم است. (12) اولین نماز جماعتی هم که بر پا شد، به امامت رسول خدا و شرکت حضرت علی(ع) و جعفر طیار(برادر حضرت علی(ع) بود. همین که ابوطالب، فرزندش علی(ع) را دید که به پیامبر اقتدا کرده، به فرزند دیگرش جعفر گفت:تو نیز به پیامبر اکرم اقتدا کن و این جماعت دو سه نفری،پس از نزول آیه «فاصدع بما تؤمر» بود،که فرمان به علنی ساختن دعوت و تبلیغ می داد. (13) آثار نماز جماعت بر پایی فریضه های دینی به صورت دسته جمعتی،غیر از پاداش های فراوانی که یاد شد،در زندگی فردی و اجتماعی امت مسلمان نیز،آثارمثبت و فراوانی دارد که به برخی اشاره می شود: 1- آثار معنوی بزرگترین اثر معنوی نماز جماعت، همان پاداش های الهی است که گفته شد. رسول خدا(ص)فرموده است: (لان اصلی الصبح فی جماعة احب الی من ان اصلی لیلتی حتی اصبح (14) اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم، در نظرم محبوب تر ازعبادت و شب زنده داری تا صبح است). بخاطر همین فضیلت و پاداش هاست که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفربیشتر شود، اگر تمام آسمان ها کاغذ، و دریاها مرکب و درخت ها قلم شود و فرشتگان بنویسند، پاداش یک رکعت آنرا نمی توانند بنویسند. (15). 2- آثار اجتماعی نماز جماعت نماز جماعت مقدمه وحدت صفوف و نزدیکی دلها و تقویت کننده روح اخوت است. نوعی حضور و غیاب بی تشریفات، و بهترین راه شناسائی افراداست. نماز جماعت، بهترین، بیشترین، پاکترین و کم خرج ترین اجتماعات دنیاست و نوعی دید و بازدید مجانی و آگاهی از مشکلات ونیازهای یکدیگر و زمینه ساز تعاون اجتماعی بین آحاد مسلمین است. هر چند امروزه با چنین شوری برگزار نمی گردد و این از ضعف ما نمازگزاران است. 3- آثار سیاسی نماز جماعت نماز جماعت نشان دهنده قدرت مسلمین و الفت دلها و انسجام صفوف است. تفرقه ها را می زداید، بیم در دل دشمنان می افکند، منافقان را مایوس می سازد، خار چشم بدخواهان است. نماز جماعت، نمایش حضور در صحنه و پیوند«امام »و«امت » است. 4- آثار اخلاقی، تربیتی در نماز جماعت افراد در یک صف قرار می گیرند و امتیازات موهوم صنفی، نژادی، زبانی، مالی و...کنار می رود و صفا و صمیمیت ونوعدوستی در دلها زنده می شود و مؤمنان، با دیدار یکدیگر در صف عبادت، احساس دلگرمی و قدرت و امید می کنند. نماز جماعت، عامل نظم و انضباط، صف بندی و وقت شناسی است. روحیه فردگرایی و انزوا و گوشه گیری را از بین می برد و نوعی مبارزه با غرور و خودخواهی را در بر دارد. نماز جماعت، «وحدت» در گفتار، جهت، هدف و امام را می آموزد و از آنجا که باید پرهیزکارترین و لایق ترین اشخاص، به امامت نمازبایستد، نوعی آموزش و الهام دهنده علم و تقوا و عدالت است. نماز جماعت، کینه ها و کدورت ها و سوء ظن ها را از میان می برد وسطح دانش و عبودیت و خضوع را در جامعه اهل نماز، افزایش می دهد. به خاطر اینهمه آثار است که به نماز جماعت، آنهمه توصیه شده است. حتی نابینایی وقتی از حضور پیامبر،اجازه خواست که به مسجد نیاید، آنحضرت فرمود: از خانه تا مسجد، ریسمانی ببندد و به کمک آن، خود را به نماز جماعت برساند. (16) و نیز، نابینایانی که اجازه ترک شرکت در نماز خواستند،رسول خدا(ص)اجازه نفرمود. (17) از طرف دیگر، برخورد شدید نسبت به کسانی که به نماز جماعت اهمیت نمی دهند، نشان دیگری بر اهمیت و سازندگی آن است. در حدیث است که به چنان کسان، همسر ندهید (18) و معرف آنان نشوید. با این همه فضایل و تأکیداتی که برای نماز جماعت ذکر شد دیگر جای هیچگونه تردیدی برای شرکت نکردن در جماعات و حضور در مساجد نمی ماند. امکان حضور در نماز جماعت توفیقی است از جانب خداوند که شامل هر کسی نمی شود، باید قدر این موقعیتها را دانست. انسان باید همیشه جانب اعتدال را در هر کاری حتی در عبادات رعایت نماید و نباید بخاطر دست یابی به بیش از آنچه از او خواسته اند، خود را به تعب و سختی اندازد چرا که چنین کاری اگر نسنجیده و بدون برنامه ریزی و رعایت مراتب باشد انسان را از انجام واجبات نیز باز می دارد. مطالعه هیچ منافاتی با حضور در مساجد ندارد و عدم درک صحیح ما از اهمیت حضور و شرکت در جماعات نباید منجر به خالی کردن سنگر مسجد شود. قطعا حضور روزانه در خانه خدا و شرکت در چنین فریضه ای به زندگی و وقت انسان برکت داده و باعث می شود انسان بهتر از سایر فرصتهایش استفاده کند. 1- وسائل،ج 5 ص 375،کنز العمال،ج 8 حدیث 22799. 2- من لا یحضره الفقیه،ج 1 ص 377. 3- مستدرک الوسائل،ج 1 ص 488. 4- کنز العمال،ج 8 حدیث 22815 از پیامبر اسلام(ص). 5- کنزالعمال،ج 8 حدیث 22818 و 22827. 6- کنزالعمال،ج 8 ص 258. 7- مستدرک الوسائل،ج 1 ص 487،رساله حضرت امام،مسئله 1400. 8- مستدرک الوسائل،ج 1 ص 488. 9- کنزالعمال،ج 8 ص 256. 10- و اذا قاموا الی الصلوة قاموا کسالی(نساء،آیه 142). 11- مستدرک الوسائل،ج 1 ص 488. 12- همان مدرک. 13- همان مدرک،ص 689،وسائل،ج 5 ص 373. 14- کنز العمال،ج 8 حدیث 22792. 15- توضیح المسائل امام(قدس سره)مسئله 1400. 16- وسائل،ج 5 ص 377. 17- کنزالعمال،ج 8 ص 255. 18- و21- سفینة البحار،ج 1،جماعت. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه