چه تعریفی از رابطه میان خدا و انسان از نظر دین اسلام وجود دارد؟

رابطه خدا با کل مخلوقات به نحو تجلی است که همه مخلوقات جلوه او می باشند البته نه به نحوی که خداوند در انها حلول کرده باشد . به فرموده امام علی (ع) هو داخل فی الاشیاء لا بممازجه و خارج عنها لا بمزایله (خ1 نهج البلاغه) .از باب تشبیه مانند شخصی که در مقابل اینه های متعدد می ایستد و هر اینه به اندازه خور وجودی خود جمال و کمالی از ان شخص را در خود جلوه می دهد نه اینکه شخص در اینه ها حلول کرده باشد . و اما رابطه انسان با خدا رابطه خلیفة الهی است .«خلیفه» کسى است که بعد از «مستخلف عنه» قرار مى گیرد و در خلف و وراى او واقع مى شود و «انسان کامل» این چنین است. گفتنى است که خلافت انسان کامل، به معناى خالى شدن صحنه وجود، از خداوند و واگذارى مقام الوهیت به او نیست؛ زیرا نه غیبت و محدودیت خداوند، قابل تصور صحیح است و نه استقلال انسان در تدبیر امور. موجود ممکن و فقیر، از اداره امور خویش عاجز است؛ چه رسد به تدبیر کار دیگران؛ بلکه مقصود آن است که «انسان کامل»، خلیفه خدایى است که در وى ظهور کرده است و خلافت در چنین موردى، بدان معنا است که خداوند - بالاصاله - بر همه چیز محیط است و خلیفه خدا (انسان کامل)، بالعرض بر همه چیز احاطه دارد. معناى «خلیفه» آن است که مظهر «مستخلف عنه» باشد و کار وى را کند. پس آثار قدرت الهى از دست «انسان کامل» ظهور مى کند و او نیز - که مظهر آن اصل است - محیط بر همه چیز مى شود. در واقع آثار احاطه تام حضرت حق، از نیروهاى ادراکى و تحریکى انسان کامل ظاهر مى شود و این اوج مقام انسانیت است که نمى توان آن را متوقف و محدود ساخت.ر.ک: تفسیر موضوعى قرآن کریم، ج 6، ص 127 و 129. در واقع «خلافت» مرتبه اى است جامع جمیع مراتب عالم هستى و چون انسان کامل، داراى چنین مرتبه اى است؛ جانشین و خلیفه خداوند متعال به شمار مى رود.انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، صص 72 - 73 و 91. قضیه خلافت انسان کامل، تنها در آیه 30 سوره «بقره» «إِنِّى جاعِلٌ فِى الْأَرْضِ خَلِیفَةً» آمده است. خداوند متعال در این آیه مى فرماید: «چون من عالم و عادل هستم، خلیفه من نیز باید در حد امکان عالم و عادل باشد، تا علم و عدل او خلافت علم و عدل را بر عهده بگیرد و در حیطه امکان، ذاتش خلیفه ذات من باشد و اوصاف او، خلیفه اوصاف من و افعال وى، خلیفه کارهاى من باشد».تفسیر موضوعى قرآن کریم، ج 6، ص 126. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه