چادر و جلباب قرآني كه حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) در بيرون منزل و در مواجهه با نامحرم از آن استفاده كرده‎اند چه رنگي داشته است؟ آیا حکومت اسلامی می‎تواند در مراكز اداری خود، به عنوان مهم‌ترين مراكز الگوسازی، چادر مشكي را به عنوان حجاب برتر و يكي از ملاک های گزينش زنان مورد توجه قرار دهد يا خير؟

قرآن به زبان عربي مبين نازل شده است و براي عرب زبانان قابل فهم بوده است؛ بنابراين، بايد بررسي نمود كه زنان صدر اسلام، كه نخستين مخاطبان آيه‌ي جلباب بوده‎اند، از واژه‌ي جلباب چه برداشتي داشته‌اند و تبادر و سبقت ذهني آنها از آن چه بوده است. در كتاب سنن ابي داود از امّ سلمه، همسر گرامي پيامبر اكرم(ص) قضيه‎اي نقل شده است كه مبين تبادر ذهني زنان عرب آن زمان است. وقتي آيه‌ي جلباب «يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ»[1] نازل شد، زن‌هاي انصار از خانه‎هايشان خارج شدند، درحالي كه پوشش‎هاي مشكي داشتند؛ گويي كلاغ بالاي سر آنها نشسته است.[2] در كتاب عون المعبود، شرح سنن ابي داود در توضيح قضيه‌ي ياد شده، آمده است: چون پوشش‎هايي كه زنان انصار به عنوان جلابيب از آن استفاده كرده بودند داراي رنگ مشكي بوده است، آنان به كلاغ كه رنگ آن مشكي است تشبيه شده‎اند.[3] بعضي از تفاسير مهم، مانند تفسير الدر المنثور سيوطي، روح المعاني و تفسير الميزان نيز در ذيل آيه‌ي جلباب جريان تاريخي فوق را نقل كرده‎اند. علاوه بر شاهد تاريخي مذكور، كه سكوت پيامبر اكرم(ص) در مقابل رنگ مشكي پوشش زنان انصار،‌ نيز دليل بر تقرير و تأييد آن است، شواهد لغوي فراواني نيز براي اثبات اين مدعا وجود دارد كه اساساً در ريشه‎ي لغوي جلباب رنگ مشكي اخذ شده است؛ زيرا جلباب در لغت از ريشه‌ي جُلب است و يكي از معاني جُلب در بسياري از كتاب‎هاي لغوي معتبر، تيرگي و سياهي است[4]؛ مثلاً جُلب الليل به معناي سياهي شب آمده است. ابن منظور، صاحب كتاب لغت معتبر لسان العرب، پس از نقل شعري كه بخشي از آن «و جُلب الليل يطرده النهار» است تصريح نموده كه گوينده‌ي شعر از جُلب، سواد و سياهي را اراده كرده است.[5] علاوه بر اين، در بعضي از كتاب‎هاي لغوي معتبر، شواهدي از زبان عربي نقل شده، كه جُلب در آنها به معناي تيرگي و سياهي به كار رفته است؛[6] هم‎چنين در برخي از كتاب‌هايي كه درباره‌ي انواع لباس‎هاي اسلامي نوشته شده‌اند، جلباب به پوشش گسترده‎ي مشكي كه زن روي لباس‎هاي ديگر مي‎پوشد معنا شده است.[7] از مجموع شواهد لغوي، تفسيري و تاريخي مذكور، به روشني استفاده مي‎شود كه رنگ جلباب و چادر زنان عرب هنگام نزول آيه‌ي شريفه، مشكي بوده است؛ بنابراين، مي‎توان گفت كه چادر مشكي منشأ و ريشه‌ي قرآني دارد. حال كه ثابت شد چادر مشكي ريشه‌ي قرآني و اسلامي دارد، پرسش مهم اين است كه آيا حكومت اسلامي ـ كه فلسفه‌ي وجودي آن اجراي احكام قرآن است و براي تحقق احكام اسلام و قرآن اين همه شهيد و جانباز تقديم خدا و قرآن نموده است ـ مي‎تواند در مراكز اداري خود، به عنوان مهم‌ترين مراكز الگوسازي، چادر مشكي را به عنوان حجاب برتر و يكي از ملاك‎هاي گزينش زنان مورد توجه قرار دهد يا خير؟ پاسخ سؤال فوق مثبت است؛ زيرا پس از اثبات ريشه‌ي قرآني و اسلامي براي چادر مشكي، وظيفه‎ي مسئولان يك حكومت قرآني و اسلامي است كه زمينه‌ي ترويج و تبليغ عملي آموزه‎هاي قرآني و از جمله استفاده از چادر مشكي را در مراكز اداري خود فراهم نمايند؛ و حتي هنگام گزينش كارمندان زن‎، التزام عملي به حجاب قرآني و اسلامي را به عنوان يكي از ملاك‎هاي گزينش و ارزش‌يابي مورد توجه قرار دهند. با توجه به آنچه ذكر شد پاسخ اين پرسش و شبهه كه «چرا چادر سياه در ادارات ملاك ارزشيابي است»،[8] روشن مي‎گردد. پی نوشتها:[1] . سوره‌ي احزاب (33)، آيه‌ي 59. [2] . لمّا نزلت هذه الآية «يدنين عليهن من جلابيبهن» خرج نساء الانصار كأنّ علي رؤسهن الغربان من اكسية سود يلبسنها: سنن ابي داود، ج 2، ص 182. [3] . عون المعبود، شرح سنن ابي داود، ج 11، ص 159. [4] . به عنوان نمونه ر. ك: لسان العرب، القاموس المحيط، اقرب الموارد، منتهي الارب في لغة العرب، محيط المحيط، معجم الوسيط ذيل ريشه‎ي جلب. [5] . لسان العرب، ذيل ريشه‌ي جلب. [6] . العين خليل و تاج العروس زبيدي، ذيل ريشه‌ي جلب. [7] . الجلباب: كساء اسود تلبسه المرأة فوق ثيابها، الخطيب العدناني، الملابس و الزينة في الاسلام، (في اسماء و انواع الملابس القديمه و الحديثه)، ص 190. [8] . فاطمه خاتمي، روزنامه‎ي ايران، شماره‌ي 1627، 2 مهرماه 79، ص 4. منبع: حجاب‎شناسي (چالش‎ها و كاوش‎هاي جديد)، حسين مهدي‎زاده، مركز مطالعات و پژوهش‌‌هاي فرهنگي حوزه‌ي علميه(1381). .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه