الف) آيا مذهب شيعه فقط چادر مشكي را به عنوان حجاب مشخص ساخته است يا اين كه خانم ها مي توانند با رعايت احكام مربوط، انواع ديگر پوشش كامل اسلامي را با رنگ هاي شادتر انتخاب كنند؟ ب) آيا در جامعة زمان رسول اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ و امير مؤمنان ـ عليه السّلام ـ زنان مجبور بودند كه يك نوع حجاب خاص و با رنگ خاص بر سر كنند؟

در قرآن مجيد آيه‌اي هست كه چادر را مطرح مي‌كند و آن آية شريفه جلباب است: يا ايها النبي قل لازواجك و بناتك و نساء المؤمنين يدنين عليهن من جلابيبهن ذلك ادني ان يعرفن فلا يؤذين و كان الله غفوراً رحيماً «اي پيامبر به زنان و دختران خود و زنان مومنان بگو که خويش را به جلبات (چادر) فروپوشند؛ که اين کار براي اين که آن ها به عفت شناخته شوند، تا از تعرض و جسارت هوس رانان آزار نکشند، بر آنان بسيار بهتر است و خدا در حق خلق آمرزنده و مهربان است». در زمينة اندازة جلباب سه ديدگاه مطرح شده است بعضي مثل راغب گفته‌اند كه جلباب همان خماره يعني مقنعه است. بعضي گفته‌اند كه جلباب پوششي است كه تا سر زانو مي‌آيد. برخي ديگر گفته‌اند جلباب يك پوشش سرتاسري بوده است كه بانوان از بالاي سر مي‌انداختند و اين پوشش تا پايين پا را فرا مي‌گرفته است. ابن عباس، مفسر بزرگ قرآن و شاگرد امير المومنين ـ عليه السلام ـ ، در تأييد ديدگاه سوم مي‌گويد: جلباب ردايي است كه از بالاي سر پوشيده مي‌شود و تا پايين پا مي‌آيد. شواهد لغوي و تاريخي متعددي وجود دارد كه ديدگاه سوم درست است. شاهد ديگر: اين كه فاطمة زهرا ـ سلام الله عليها ـ وقتي ‌خواستند براي دفاع از امير‌مؤمنان ـ عليه السّلام ـ به مسجد تشريف ببرند «لاثت خمارها علي رأسها و اشتملت بجلبابها». هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم بر سر بسته و جلبات و چادر را، به گونه اي که تمام بدن آن حضرت را مي پوشاند و گوشه هاي آن به زمين مي رسيد، به تن کردند» در اين نقل تاريخي تغاير اين دو يعني خمار و جلباب خيلي روشن است. مقنعه يك پوشش است كه مخصوص سر است و واژة «لاثت» به معناي محكم كردن است. يعني حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ مقنعه خود را محكم بر سر مي‌بستند و «اشتملت بجلبابها» پس اولاً جلباب چيزي غير از مقنعه است. ثانياً: با توجه به قرينة «اشتملت» جلباب پوشش سرتاسري بوده است كه تمام وجود مقدس حضرت زهرا را فرا مي‌گرفته است. امّا به لحاظ رنگ: يكي از ريشه‌هاي لغوي جلباب، جُلب است و جُلب به معناي سياهي آمده است. لسان العرب ذيل اين جمله «و جُلب الليل يطرده النهار» مي‌گويد «جلب الليل اي سواده» يعني روز كه مي‌آيد باعث مي‌شود كه سياهي‌هاي شب از بين برود. با توجّه به همين نكته لغوي، برخي كتاب‌هايي كه دربارة معرّفي لباس نوشته شده است، گفته‌اند: الجلباب كساء اسود تلبسه المرأة فوق ثيابها؛ يعني جلباب پوشش مشكي گسترده‌اي است كه زن روي لباس‌هايش مي‌پوشد و اين چيزي جز همان چادر مشكي نيست. علاوه بر دليل لغوي، شاهد تاريخي نيز بر مشكي بودن جلباب دلالت دارد. از امّ سلمه همسر گرامي پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ نقل شده است كه وقتي آية جلباب نازل شد زن‌هاي انصار از خانه‌هايشان خارج شدند، در حالي كه پوشش‌هاي مشكي داشتند، گويي كلاغ بالاي سر آنها نشسته است. اين شاهد تاريخي نشان مي‌دهد كه زنان عرب هنگام نزول آيه همين معنا به ذهنشان تبادر كرد و اين مؤيد همان نكته لغوي است كه اساساً مشكي بودن در جلباب اخذ شده است. در روايت آمده است كه پيامبر اكرم زنان را از پوشيدن لباس‌هاي نازك باز مي‌داشت. عايشه مي‌گويد: روزي خواهرم اسماء در حالي كه لباس نازك و بدن‌نما پوشيده بود به خانة پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ آمد، چون رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ خواهرم را ديد، صورتش را برگرداند و فرمود: اي اسماء چون دختر به حدّ بلوغ رسيد نبايد چيزي از بدنش ديده شود؛ مگر اين و آن (اشاره كرد به چهره و دست‌ها ا زمچ به پايين) همچنين اميرمؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ از پوشيدن لباس نازك نهي فرمودند:«عليكم بالصفيق من الثياب فان من رق ثوبه رق دينه» بر شما لازم است لباس ضخيم كه بدن‌نما نباشد بپوشيد، زيرا هر كس كه لباسش نازك است دينش همچون لباسش نازك و ضعيف است. از مجموع مطالب مطرح شده و بر اساس فتاواي مراجع عظام تقليد چادر مشکي نوع برتر حجاب مي‌باشد چون در صورت رنگي بودن پوشش زن، جلب توجّه به آنها بيشتر مي‌شود و فلسفة حجاب هم همين است كه برجستگي‌هاي زن كاملاً پوشيده شود و توجه نامحرمان را جلب ننمايد تا اينكه مورد سوء استفاده و چشم چراني مردان بي‌بند و بار قرار نگيرد. بله همانگونه که در بالا نيز اشاره شد، در جامعه زمان پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و صدر اسلام، چادر مشکي به عنوان حجاب بکار مي رفته است. سيره فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و اهل بيت ـ عليه السلام ـ نيز مويد اين مطلب است. نکته: درمورد حجاب، آن چه که واجب است، پوشاندن کل بدن غير از چهره و دست ها تا مچ مي باشد. اما بهترين نوع حجاب، چادر مشکي مي باشد زيرا تمام بدن را مي پوشاند و برجستگي ها و تمام حرکات جذاب زنانه را زير خود پنهان دارد و در نتيجه از هر گونه جلب توجه نامحرمان جلوگيري مي کند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه