آیا در منابع روایی موثق شیعه در مورد رنگ چادر و یا حجاب حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ،مطلبی وجود دارد و اینکه آیا علمای اسلام در مورد رنگ چادر و پوشش زنان در حال حاضر نظری دارند؟

در رابطه با پرسش مطرح شده توجه به نکات ذیل ضروری است:نکته اول:مراجعه به فقها و علما و جانشنیان ائمه معصوم علیهم السلام در زمان غیبت ، تنها راه هدایت به قوانین راهگشای اسلام است. علما و فقها در رابطه با پوشش و رنگ پوشش با توجه به آیات و روایات و ادله اسلامی پاسخ مناسب و صریح را ارائه فرموده اند. در ادامه به استفتائاتی که در این زمینه از برخی مراجع معظم تقلید شده است ، اشاره می کنیم:استفتا از مقام معظم رهبری:س- عده‌ای همراه با تبلیغات فرهنگی دشمن در روزنامه‌ها و سخنرانیهایشان می‌گویند: چادر مشکی برای بانوان مکروه است و باید پوشش جدید مانند مانتو و کت و دامن با رنگهای متنوع جایگزین چادر مشکی شود. آیا چنین حرفی و اقدامی صحیح است یا نه؟ خواهشمند است نظر شریفتان را مرقوم فرمایید.ج- بسمه تعالیاین صحبت صحیح نیست، و بهترین حجاب پوشیدن چادر است، و چادر سیاه هم بی‌اشکال است.مقام معظم رهبری در جواب استفتای دیگری دربارة ورزش بانوان و حجاب فرمود:اظهارنظر در مسائل دینی و احکام شرعی برکسانی که صاحب‌نظر نیستند جایز نیست، و بر مومنین واجب است در تمام احکام دینی به مراجع بزرگوار تقلید و اسلام‌شناسان مورد وثوق و اعتماد مراجعه نمایند.حضرت آیه العظمی فاضل لنکرانیبسمه تعالیج- چادر مشکی بهترین نوع حجاب است و پوشیدن لباسهایی که جلب توجه کند حرام است.حضرت آیه الله العظمی تبریزیبسمه تعالیزن باید بدن خود را غیر وجه و کفین از نامحرم بپوشاند و نیز باید زینت خود را بپوشاند و لباسی که زینت حساب می‌شود باید آن را هم بپوشاند و با چادر بهتر می‌تواند بدن و زینت را بپوشاند و چادر سیاه مثل عبای سیاه کراهت ندارد.آیت الله مکارم شیرازیبسمه تعالیج- باتوجه به اینکه در حاصل حاظر رنگ مشکی برای حفظ پوشش زنان بهتر است کراهت ان ثابت نیست.آیت الله مظاهریبسمه تعالیچادر مشکی برای خانم یک سنت شرعی و ملی است، وانگهی باید در حفظ آن کوشا باشیم، و اگر این گونه حرفها درست بود، علما و بزرگان و مراجع معظم تقلید و حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری بهتر از دیگران می‌دانستند. مفید بودن خانمهای آنان به چادر مشکی یک امر ضروری است.حضرت آیه الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانیبسمه تعالینظریة مذکور صحیح نیست و مفاسد بسیار دارد. متاسفانه در این زمان عده‌ای اصرار بر آشکار شدن مفاتن زن و خروج او از ستر و عفاف که حافظ شخصیت و ارزش و متانت اوست دارند مع‌الاسف می‌خواهند این امر را اسلامی جلوه دهند در حالیکه برخلاف اسلام است.خواهران مسلمان توجه داشته باشند چادر وقتی ارزش واقعی خود را پیدا می‌کند که ضمن استفاده از چادر، از مقنعه و لباسهای آستین‌بلند و جوراب ضخیم برای خارج شدن از خانه و رویارویی با نامحرم استفاده کنند که خشنودی الهی نیز درآن است.نکته دوم: کراهت رنگ سیاهاز برخی روایات فهمیده می شود که پوشش سیاه کراهت دارد. عبا، کفش، عمامه و چادر سیاه از قاعده فوق مستثنی است. ضمن اینکه لباس سیاه نیز در شرایط و موقعیت های خاص کراهت ندارد.توضیح آنکه؛ از جمله احکام لباس (چه در مورد نمازگزار و چه در غیر حالت نماز) کراهت پوشیدن لباس سیاه است. بهترین لباس، سفید است که بدان سفارش شده است.[1]امام صادق(ع) فرمود: یکره السواد إلاّ فی ثلاثة الخفّ و العمامة و الکساء؛پوشیدن لباس سیاه مکروه است، مگر در سه مورد: کفش سیاه‌، عمامه سیاه و عبا یا قبای سیاه.امام صادق(ع) فرمود که پیامبر(ص) فرمود: لباس سفید بپوشید که بهتر و پاکیزه تر است و مردگان را با پارچة سفید کفن کنید. پوشیدن چادر مشکی چون داخل در عنوان ردا است و بر اساس روایات ردا اگر سیاه باشد کراهت ندارد،‌ از این رو پوشیدن چادر سیاه برای زنان مانعی ندارد و کراهت هم ندارد،‌ به اضافه این که چادر مشکی چون جذابیت و تحریک کننده‌گی ندارد،‌ مفسده ای بر آن مترتب نمی‌‌شود. علاوه بر این واژه جلباب در قرآن کریم ،که نوعی پوشش فراگیر مانند چادر است نیز مشکی بوده است. نکته سوم:رنگ تیره موجب استتار و اختفای اشیاء و مانع از دیدن آنهاست. چشم در تاریکی جایی را نمی‌بیند و پارچه یا پرده سیاه مایه احتجاب اشیایی است که در پس پرده قرار دارند. لذا بانوان عفیف مسلمان، رنگ لباس‌های ظاهر ـ اعمّ از چادر، مانتو و روسری ـ را از رنگ‌های تیره برگزیده‌اند تا اندامشان از چشم نامحرمان پوشیده‌تر باشد و بدین وسیله «گوهر عفاف» خود را محفوظ‌تر بدارند و استفاده از رنگ‌های شاد و مهیّج و هرگونه مجلس‌آرایی را به خلوت خانه و در جمع محارم خویش اختصاص می‌دهند.در روانشناسی رنگ‌ها، همان گونه که نوع رنگ در ایجاد گرسنگی، سیری، خشم و آرامش تأثیر مستقیم دارد، در شعله‌ور شدن غرایز جنسی نیز دخالت مستقیم دارد. رنگ سیاه باعث کاهش شهوت است؛ چنان که امام صادق ـ علیه‌السلام ـ در این زمینه خطاب به «حنّان بن سُدَیر» که نعلین سیاه پوشیده بود، فرمودند: «آیا نمی‌دانی رنگ سیاه مایه تقلیل شهوت است». (وسایل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 3، ص 386).از طرف دیگر رنگ سیاه، رنگ تشخص و هیبت است و در میان رنگ‌ها ابهت بیشتری دارد. در ریشه‌یابی لغات رنگ سیاه در عربی به نام اسود است و به معنی آقایی، برتری و سیادت است. – به جز آن سیادتی که ما به طور اخص استفاده می‌کنیم. سودت ریشه مشترک سیاه و سیادت است. خانه کعبه با آن پرده سیاه و تیره‌ای که دارد، پر از شکوه و ابهت و جذبه است. در روایاتی که برخی علائم و نشانه‌های ظهور حضرت مهدی (عج) را بیان می‌کنند، می‌خوانیم که آن حضرت (عج) با بیرق رسول خدا خروج می‌کند که از پارچه مخمل سیاه و چهارگوش بوده و در آن صلابت است. (الملاحم و الفتن، سید بن طاووس، ترجمه محمد جواد نجفی، ص 57).رنگ مشکی در یک نگاه دیگر رنگ وقار و اقتدار و از رنگ‌های صامت است که نگاه را سریع به سمت خود جذب نمی‌کند. از هنگام نزول آیه جلباب، زنان با پوشش تیره در جامعه حضور می‌یافتند و رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نیز آن‌ها را نهی نمی‌کرد و این نهی نکردن رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ خود بیانگر مقبولیت این عمل است؛ چنان که در روایتی از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ آمده است که فرمودند: «لباس سیاه مکروه است مگر در کفش، عمامه و عبا» (وسایل الشیعه، شیخ حرّ عاملی، ج 8، ص 382) .این، نشان دهنده آن است که استفاده معقول از رنگ سیاه، نه تنها مکروه نیست، بلکه پسندیده و مورد قبول خدا، رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ و ائمه ـ علیهم السّلام ـ می‌باشد. البته رنگ سیاه به عنوان زمینه و متن زندگی، هرگز پسندیده نیست و اسلام نیز آن را قبول نمی‌کند و در برابر آن، رنگ‌های باز و روشن و فرح بخش را توصیه می‌کند، امّا از این که این رنگ در حاشیه متن اصلی و دائمی زندگی به کار رود، مانع نمی‌شود؛ بلکه بعضاً ترغیب هم می‌کند. نکته چهارم: استفاده از رنگ ها در اسلام بنابراین وقتی قرار است حضور اجتماعی مقتدرانه و رسمی باشد، رنگ مشکی را انتخاب می‌کند. این رنگ نوعی اقتدار و «دورباش» را به مخاطب القا می‌کند. گاهی نوع پوشش ما به دیگران این اجازه را می‌دهد که حریم خصوصی‌مان را بشکنند. یعنی رنگ انتخابی ما به قدری دورباش کمی دارد، که احتمال دارد دیگران به این حریم وارد شونداسلام در خصوص رنگ دو دسته‌بندی، یکی برای حضور اجتماعی، و دیگری حضور در خلوت محارم دارد. رنگ اول اسلام در خلوت، سفید است و برای آن دلایل متعددی بیان می‌شود. سفید نماد پاکی، شادی و آرامش است. برای مثال، در آداب یک مسلمان شیعی هست که وقتی به زیارت یک امام می‌روی، لباس نو سفید رنگ بخر یا در اعیاد ذکر می‌شود که لباس نو سفید به تن کنید، شاید که با تاکید بر این فرآیند که پاکی بیرون به پاکی درون هم منتقل بشود. اما در عرصه فعالیت‌های اجتماعی، رنگ اول اسلام به عنوان «پوشش نهایی» رنگ سیاه است. بنابراین وقتی قرار است حضور اجتماعی مقتدرانه و رسمی باشد، رنگ مشکی را انتخاب می‌کند. این رنگ نوعی اقتدار و «دورباش» را به مخاطب القا می‌کند. گاهی نوع پوشش ما به دیگران این اجازه را می‌دهد که حریم خصوصی‌مان را بشکنند. یعنی رنگ انتخابی ما به قدری دورباش کمی دارد، که احتمال دارد دیگران به این حریم وارد شوند. در بحث حجاب هم رنگ مشکی این دورباش را به نامحرم می‌دهد، ضمن اینکه به دلیل صامت بودنش جلب توجه هم نمی‌کند. نکته‌ای را هم که در روایات‌مان بدان اشاره می‌شود این است که رنگ مشکی، شهوت را کم می‌کند. رنگ مشکی به عنوان نماد اجتماعی برای زن و مرد یکسان است، اما به دلیل اینکه حجاب ظاهری زن ظرافت‌های بیشتری دارد، اولویت با خانم‌ها خواهد بود. پی نوشت:[1] . وسائل الشیعه، ج 3، ص 278، [باب 19، از ابواب لباس مصلی. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه