علامه محمد تقي جعفري مي فرمايد: خدا اصلا دین ناقص برای بشر نفرستاده كه كامل شود. از طرف ديگر آقاي عبدالله نصيري در كتاب انتظار بشر از دين ميگويد: اختلاف شرايع به حسب نقص و كمال است. و نيز در كتاب انديشه اسلامي آمده است: بي شك همه اديان در اصول دين ‌ و اخلاق و كليات احكام فردي و اجتماعي مشترك اند. پس چرا ما مي گوييم دين اسلام كاملترين دين است؟ . به عبارت ديگر آيا دين يكي است يا اينكه مرحله به مرحله كامل تر مي شود؟

در اصطلاح به مجموع اعتقاد به حقيقت انسان و جهان و مقررات متناسب با آن كه در مسير زندگي مورد عمل قرار مي گيرد دين گفته مي شود. و اسلام در لغت به معناي خضوع، انقياد، تسليم، گردن گذاري و طاعت مي باشد. و در اصطلاح، اسلام بر ديني اطلاق مي شود كه خداوند در قرآن كريم مردم را به سوي آن دعوت نموده است و از اين روي اسلام ناميده شده است كه برنامه كلي آن تسليم شدن انسان به خداي جهان و جهانيان است و در اثر اين تسليم غير خداي يگانه پرستش و اطاعت نشود. با توجه به مطالب فوق بايد گفت: دين خداي سبحان كه دين حق است يك دين است و نمي تواند متعدد باشد و در تمام زمان ها مردم مكلّف به تديّن به آن دين بوده اند و با دلايل زير مي توان آن را ثابت كرد: 1. آيات متعددي در قرآن كريم بر این دلالت دارند که دين تمام پيامبران الهي، دين اسلام بوده است از آن جمله آيهي كه مي گويد غير از دين اسلام در نزد خداوند دين ديگري وجود ندارد و باز فرموده است هر كسي غير از دين اسلام دين ديگري انتخاب كند هرگز از او پذيرفتني نخواهد بود. پس بايد دين تمام انبياء الهي اسلام باشد تا مورد پذيرش خداوند قرار گيرد. علامه طباطبايي مي گويد: دين در پيش خدا يك دين است و هيچ اختلافي در آن وجود ندارد و آن دين اسلام است كه عبارت از تسليم در برابر حق است. يا به عبارت ديگر اسلام عبارت از تسليم از براي بياني است كه از طرف خداوند در مقام ربوبيت در معارف و احكام صادر شده است. ولو از نظر كمي و كيفي در شرايع انبيائش اختلاف وجود دارد لكن در عين حال يك چيز بيش نيست. و بين شرايع پيامبران اختلاف با تضاد و تنافي وجود ندارد. پس اسلام همان دين حنيف است كه بنايش بر توحيد نهاده شده است و دين همه انبياء دين توحيدي بوده است. 2. دليل دوم بر اينكه ديني كه خداوند آن را براي هدايت بندگانش مي فرستد يك دين است اين است كه خداوند متعال حقّ است و دين او نيز حق است و دين حق نمي تواند تعدد داشته باشد. پس خاصيت حقيّت دين الهي وحدت دين را اقتضاء مي كند و تعدد فقط در اديان باطل راه دارد. با توجه به آنچه كه بيان شد اصول اعتقادي ديني كه توسط پيامبران الهي براي هدايت بشر آورده شده است يك حقيقت واحد مي باشد و هيچ نقصي در هيچ زماني در اين دين قابل تصور نيست. ولي در برخي مسائل فرعي و احكام عملي كه شريعت ناميده مي شود ؛ تفاوت هاي بين آنها وجود داشته كه آن هم به اقتضاي زمان و استعداد بشر بوده است نه اينكه يكي ناقص و ديگري كامل بوده باشد. بنا بر اين شرايع پيامبران گذشته با در نظر گرفتن مقتضيات زمان هاي خودشان نيز از نظر شريعت، دين هاي كاملي بوده اند. و جوامع بشري به چيزي بيشتر از آن نيازي نداشته اند تا خداوند براي آنان بفرستد. پس گمان نشود كه نقصي در دين پيامبران گذشته چه در بعد اصول و چه در بعد فروع وجود داشته است اما اينكه دين پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ كاملترين دين است معناي آن اين است كه دين پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ تا روز قيامت جواب گوي نيازمندي هاي بشر و منطبق بر تمام مقتضيات زمان تا روز رستاخيز مي باشد و ديگر نيازي نيست كه خداوند دين ديگري و كامل تر از آن براي بشر بفرستد چون دين كامل تر از آن وجود ندارد. و نيز به اعتبار اينكه اديان الهي ديگر يعني يهوديت و مسيحيت به انحراف گراييده و نواقص غير قابل جبراني در آنها ايجاد شده و نمي توانند جوابگوي بشر در حوزه اعتقادات و شريعت باشند و همچنان اديان غير الهي همگي از ريشه باطل اند،‌دين اسلام در مقايسه با اين اديان كامل ترين دين مي باشد. آيه اي شريفه اي كه در قرآن كريم مبني بر اكمال دين اسلام ذكر شده است و مي فرمايد: الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي‏ وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دينا ناظر به اكمال دين اسلام مي باشد كه با معرفي جانشين پيامبر خدا دين اسلام به كمال و تمام رسيد. و ديگر باوجود قرآن كريم و اهل بيت پيامبر(ص) بشر بي نياز از دين جديد است كه از طرف خداوند ارسال گردد. البته ناگفته نماند كه سخنان علامه جعفري به اصل دين است و الا تفاوت دين اسلامي كه توسط پيامبران قبل از پيامبر آخرالزمان اورده شده بود، لا اقل در معجزه بودن و ماندگاري قرآن كريم و معرفي اهل بيت معصوم براي هيچ كسي پوشيده نيست. يعني كتاب هاي انجيل و تورات نه معجزه بوده و نه استعداد ماندگاري را داشته اند و در دين آنها امامان معصوم تا روز قيامت وجود نداشته است. نتيجه اين مي شود كه دين خداوند در اصول عقايد يك حقيقت واحد و غير قابل تكامل مي باشد. اما در حوزه شريعت و احكام شرايع انبياء تفاوت اجمالي داشته و مرحله به مرحله مانند تكامل علوم بشري كه از جهل و ناداني و افزايش علم نشأت مي گيرد،‌به كمال نرسيده است. بلكه به اقتضاي زمان و استعداد بشر از طرف خداوند براي پيامبران نازل گرديده اند. هر چند مي توان گفت كه دين اسلام به علت معجزه بودن قرآن و وجود آئمه اهل بيت تا پايان تاریخ دوام دارد و لازمه آن اين نيست كه دين خدا در دورانهاي قبل ناقص بوده اند. بله اينكه مي گوييم دين اسلام كاملترين دين است نسبت به اديان موجود و رايج در ميان مردم جهان مي باشد و نيز مي توان گفت كه ذات دين اسلام از تمام جهات كامل و ديني كامل تر از آن اصلا وجود ندارد و اگر بالفرض خداوند بخواهد دين كاملتر بفرستد باز منطبق بر همين دين اسلام خواهد بود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه