عبارت "لمکان المغایرة" در متن ذیل از بدایة الحکمة که به فرق صورت منطبعه و وجود ذهنی (صور ادراکیه) مربوط می شود به چه معنا است. متن: "والا لزمت السفسطة لمکان المغایرة".

صورت های منطبعه عبارت اند از صور اشیا در معیاری متناسب با اعضای ادراکی که بعد از فعل و انفعالاتی خاص به مغز ارسال می شوند، ولی وجود ذهنی اشیا عبارت است از: ماهیت واقعی خود اشیا که کاملا بر آن مطابقت دارد و به صورت وجودی مثالی در نزد نفس حاضر می شود.از نظر مشهور فلاسفه همچنین علامه طباطبائی در بدایة الحکمه معتقد نبودن به تحقق وجود ذهنی در فرایند ادراک اشیا، مستلزم سفسطه خواهد بود؛ چرا که می دانیم، صور منطبعه هم به دلیل بسیار کوچک بودن و هم به دلیل فعل و انفعالاتی که در آن انجام می شود، با ماهیت واقعی اشیا مغایرت دارد، لذا سبب حصول علم به ماهیت واقعی اشیا نبوده و از این روی علم به ماهیت واقعی خود اشیا امکان پذیر نخواهد بود و این همان تعریف سفسطه است. حال آن که از نظر قائلین به وجود ذهنی، صور منطبعه در اعضای حسی و فعل و انفعالات مادی که محقق می شود، همگی نقش اِعدادی و آماده سازی برای نفس را دارند و نفس در نهایت، وجود ذهنی و مثالی اشیا را در نزد خود حاضر نموده نسبت به ماهیت اشیا علم حاصل می کند. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه