سلامدرظاهر به نظر می رسد که این دوآیه با یکدیگردر تناقض هستند.چگونه می توان این را به درستی، توچیه نمود؟فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره - - حبطت اعمالهم

لطفا در پاسخ به توضیحات زیر توجه کنید : الف. آیات شریفه مذکور وجود رابطه حقیقى بین اعمال انسان و نتایج اخروى آنها و تجسم و مشاهده اعمال انسان در آخرت را بیان می کنند، و تناقض و ناسازگاری در آنها نیست. ب. پرسش شما به شکل جامعتری چنین است: مطابق آیات سوره زلزال و آیات دیگر انسان همه اعمال خود را در قیامت اعم از نیک و بد کوچک و بزرگ مى بیند، این معنى چگونه با آیات احباط و تکفیر و عفو و توبه سازگار است؟ زیرا آیات احباط مى گوید: بعضى از اعمال مانند کفر تمام حسنات انسان را از بین مى برد: « لَئِنْ أَشْرَکْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُکَ»، (زمر- 65). و طبق آیات تکفیر گاهى حسنات سیئات را از بین مى برد: « إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ»، (هود- 114). و آیات عفو و توبه مى گوید: در سایه عفو الهى یا توبه کردن، گناهان محو مى شوند، این مفاهیم چگونه با مساله مشاهده تمام اعمال نیک و بد تطبیق مى کند؟ در پاسخ این سؤال باید به یک نکته توجه کرد و آن اینکه: دو اصلى که در آیات فوق آمده است که مى گوید انسان هر ذره اى از کار نیک و بد را مى بیند به صورت یک قانون کلى است، و مى دانیم هر قانون ممکن است استثناهایى داشته باشد، آیات عفو و توبه و احباط و تکفیر در حقیقت به منزله استثناء است در این قانون کلى. پاسخ دیگر اینکه: در مورد احباط و تکفیر در حقیقت موازنه و کسر و انکسارى رخ مى دهد، و درست مانند مطالبات و بدهیها است که از یکدیگر کسر مى شود، هنگامى که انسان نتیجه این موازنه را مى بیند در حقیقت تمام اعمال نیک و بد خود را دیده است، همین سخن در مورد عفو و توبه نیز جارى است، چرا که عفو بدون لیاقت و شایستگى صورت نمى گیرد، و توبه خود نیز یکى از اعمال نیک است. بعضى در اینجا جواب دیگرى گفته اند که صحیح به نظر نمى رسد و آن اینکه افراد کافر نتیجه اعمال خوب خود را در این دنیا مى بینند، همانگونه که افراد مؤمن کیفر اعمال بد خود را در این جهان مى بینند. ولى ظاهر این است که آیات مورد بحث مربوط به قیامت است نه دنیا به علاوه این کلیت ندارد که هر مؤمن و کافرى نتیجه اعمالش را در دنیا ببیند. پس آیات« فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره ... »، مربوط به قیامت است نه دنیا. اعمال خیرغیر مومن و کافر در اخرت اجر و پاداشی ندارد و در آنجا فایده و ثمری برای او ندارد، اما خداوند عدل حکیم در همین دنیا پاداش کار خیر کافر را می دهد و با دادن مال و ثروت و جایگاه اجتماعی و شهرت خوبی و عمل خیر او را جبران می کند . ر. ک: تفسیر نمونه، ج 27، ص 231؛ آموزش عقاید، استاد محمد تقى مصباح یزدى؛ کتاب معاد، علامه محمد حسین طاطبایی تهرانی.     .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه