قلمرو و مصادیق تقوای سیاسی و تقوای اقتصادی را با توجه به شرایط و مقتضیات جامعه امروز تبیین نمایید؟

تقوای سیاسی و تقوای اقتصادی همه عرصه های سیاستگذاری ، تصمیم گیری و هدف گذاری، برنامه ریزی، اجرای برنامه ها، موضع گیری ها ، عملکردها و نظارت ها و... را در بر می گیرد. در حقیقت تقوای سیاسی و اقتصادی همه سطوح مدیریتی و حاکمیتی جامعه را شامل می شود.از مصادیق تقوای سیاسی می توان به رعایت تقوا در سیاستگذاری و تصمیم گیری های کلان در عرصه سیاست داخلی و اداره کشور و سیاست خارجی و روابط با سایر کشورها ، ترجیح منافع ملی و عمومی بر منافع حزبی و گروهی، عمل به وعده ها و مسئولیت ها، به کار بستن تمام توان و ظرفیت برای اصلاح امور ، امانت دانستن مسئولیت در رده های مختلف، دقت در هزینه بیت المال و نظارت لازم بر آن، رعایت عدل و انصاف در اظهار نظرها، نقد و ارزیابی ها و... اشاره کرد.از مصادیق تقوای اقتصادی می توان به محور قرار دادن تقوا در برنامه ریزی اقتصادی، دغدغه لازم نسبت به هزینه منابع، نظارت مستمر در امور مالی، اولویت دادن به عدالت اقتصادی و رفع محرومیت و حمایت ویژه از اقشار آسیب پذیر ، توجه به عدالت مالیاتی و هزینه دقیق آن در موارد لازم ، بستن گلوگاههای فساد و مقابله و برخورد قاطع با مفسدان اقتصادی،پرهیز از اشرافیت، مراقبت از سوء استفاده و رانت خواری اطرافیان و... اشاره نمود.خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ یُورِثُهَا مَن یَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ؛ زمین از آن خداست آن را به هرکس از بندگانش که بخواهد می‌دهد و فرجام [نیک] برای پرهیزکاران است».(سوره اعراف، آیه 128)در این آیه یکی از شرایط دست‌یابی به مقام رهبری سیاسی یک امت را تقوا می‌داند به عبارت دیگر کسی که بخواهد مسئولیت سیاسی در جامعه‌ای را به عهده بگیرد می‌بایست اهل تقوا باشد.اگر به آیات و روایات تقوا توجه شود معلوم می‌شود که تقوا تا چه اندازه در حوزه سیاسی می‌تواند تأثیرگذار باشد. بسیاری از مشکلات جوامع بشری به سبب آن است که مسئولان و سیاست‌مداران از تقوای لازم برخوردار نمی‌باشند. بدون شک آدمی خواسته‌ها و تمایلات خودخواهانه‌ای دارد و مهار آنها کار ساده‌ای نیست به خصوص برای سیاست‌مدار که وظیفه‌اش نجات مردم از گرداب گمراهی است.تقوای سیاسی نوعی خاص از تقواست که به تقوای معمولی در سطح عموم مردم تفاوت می‌کند از تقوای عمومی چند مرحله بالاتر است. مسئولان و سیاست‌مداران جامعه در سال حماسه سیاسی باید علاوه بر تقوای شخصی پرهیز از دروغ و وعده‌های پوچ و بداخلاقی، قانون‌گریزی و... باید از تقوای جمعی برخوردار باشنددر اهمیت تقوای سیاسی همین بس که حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «التُّقی رَئیسُ الاَخلاق؛ تقوا سرآمد اخلاق است.»(بحار الانوار، ج67، ص 284) تقوا عامل مدیریت، قانون‌مداری، شایسته‌سالاری، مهار و کنترل درونی، وجدان بیدار انسانی، تشویق‌کننده به نیکوکاری و بسیاری از امور دیگر است که در حوزه سیاسی یک سیاست‌مدار باید مورد توجه قرار دهد.مقام معظم رهبری فرمودند:«پایه‌ همه‌ خیرات در جامعه، تقواست. تقوای فردی؛ یعنی هر کس بین خود و خدا سعی کند از جاده‌ صلاح و حق تخطی نکند و پا را کج نگذارد. تقوای سیاسی؛ یعنی هر کس که در کار سیاست است، سعی کند با مسائل سیاسی صادقانه و دردمندانه و از روی دلسوزی برخورد کند. سیاست به معنای پشت هم اندازی و فریب و دروغ گفتن به افکار عمومی مردم، مطلوب اسلام نیست. سیاست یعنی اداره‌ درست جامعه؛ این جزو دین است. تقوای سیاسی، یعنی انسان در میدان سیاست، صادقانه عمل کند. تقوای اقتصادی؛ یعنی اگر هر کس برای گذران زندگی و ضمنا آباد کردن محیط خود مجبور است تلاش اقتصادی داشته باشد، راه درست را انتخاب کند. غصب کردن، حرام‌خوری، دست‌اندازی به مال دیگران - بخصوص به اموال عمومی - از دستاورد عمومی مردم به نفع جیب خود استفاده کردن و احیانا زرنگیهایی که علی‌الظاهر در چارچوب قانون هم می‌گنجد، اما خود انسان می‌داند که باطن آن چقدر فاسد و تباه است، اینها خلاف تقوای اقتصادی است. تقوای اجتماعی؛ یعنی برخورد با مردم در محیطهای مختلف - چه محیط کسب، چه محیط معاشرت، چه محیط خانواده، چه محیط مدرسه و دانشگاه، چه محیط اداری - همراه با انصاف و خدا ترسی و امانت و صداقت باشد. اگر این نمونه‌ها در جامعه تحقق پیدا کند و عملی شود، اکثر مشکلات مادی و معنوی مردم برطرف خواهد شد. تقوا و پرهیزکاری، یعنی گستره‌ی وسیع عملهای خوب، اقدامهای خوب، فعلهای خوب و ترکهای خوب.»(بیانات در دیدار اعضای ستادهای نمازجمعه؛81/5/5)برای آشنایی بیشتر به منابع زیر مراجعه شود:تقوای اقتصادی در آیات و روایات، محمد مهدی ماندگاریتقوای سیاسی در مکتب امیر مؤمنان علیه السلام، جاسم ریحانی، ماهنامه کیهان فرهنگی، شماره 170 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه