در صفات خدا شک دارم؟

فلاسفه و متکلمان، براى اثبات صفات کمالى خداوند، دلایلى را ذکر کرده اند؛ این دلایل از دو راه ممکن است: 1. از راه مخلوقات که آینه صفات الهى اند؛ 2. از راه ذات حق تعالى. راه اول: الف) راه فلسفى: مخلوقات و موجودات جهان هستى، داراى کمالاتى اند ما در مخلوقات، علم، قدرت، حیات، اراده و... را تشخیص مى دهیم. بر اساس قانون علت و معلول، مخلوقات همگى معلول حق تعالى هستند و معطى یک کمال، نمى تواند خود فاقد آن کمال باشد. پس مبدأ و منشأ آن کمالات، خود داراى آن کمالات و صفات است و موجودى عالم، قادر، حى، مرید و... است و چون او علت العلل است، این کمالات را به نحو اکمل از مخلوقات دارد. ب) راه کلامى: نظام موجود نشان مى دهد که جهان، از راه تصادف ساخته نشده است و موجودى صاحب اراده و علم و تدبیر، نظام جهان را به وجود آورده است؛ زیرا چنانچه پروفسور کانکین مى گوید: «احتمال پیدایش زندگى بر اساس تصادفات، به همان اندازه بعید است که فکر کنیم در اثر انفجارى در یک چاپخانه، یک کتاب قطور لغت به صورت الفبا به وجود آید!!»، (علم و ایمان در گفتگو با دانشمندان، ص 94). پس خداوند، صاحب اراده، و علم و تدبیر است که نظام جهان را پى ریزى کرده است. هم چنین خداوند، قادر است، زیرا اگر قدرت نداشت، نمى توانست آفرینش این جهان را انجام دهد. همچنین او داراى حیات است؛ زیرا حیات و زندگانى، یعنى موجود زنده صاحب درک و علم و قدرت. راه دوم: در فلسفه (فلسفه صدرایى) اثبات شده که حق تعالى وجود و واقعیت محض و بسیط است (در برهان فطرت اثبات شد که او بى نیاز مطلق و قادر محض است) کمال و صفات کمالى، مساوى با وجود است. پس ذات حق تعالى - که وجود و واقعیت محض است - منشأ تمامى کمالات است و خداوند متعال، کمال محض است که هیچ نقص و عیبى در او راه ندارد. این راه را در چند عبارت مى توان خلاصه کرد: 1. حق تعالى وجود و واقعیت محض است؛ 2. کمال مساوى با وجود است؛ مثلاً فرق انسان عالم با انسان جاهل، در این است که در عالم صفت کمالى علم موجود است و در جاهل چنین صفتى وجود ندارد. همچنین صفات انسان زنده، با انسان مرده یا انسان توانا با انسان عاجز و یا انسان با اراده و انسان بى اراده در این است که آنان، داراى کمال قدرت، حیات و اراده هستند و اینها فاقد این کمالات اند؛ یعنى، در دسته اول، این کمالات وجود دارد و در دسته دوم، این کمالات مفقود و معدوم است. 3. ذات حق تعالى چون وجود و واقعیت محض است، منشأ تمامى کمالات است؛ زیرا امکان ندارد کسى تمام وجود و واقعیت را داشته باشد و کمالى را - که بخشى از وجود است - نداشته باشد. پس خداوند تعالى، داراى همه صفات کمالى و کمال محض است و از هر عیب و نقصى مبرا است. براى مطالعه بیشتر ر.ک: 1. اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 5، ص 176 و 177. 2. خدمات متقابل اسلام و ایران، استاد شهید مطهرى، ص 231. 3. خدا را چگونه بشناسیم، آیت الله ناصر مکارم شیرازى. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه