خداوند به حضرت نوح(ع) در مورد پسرش فرمودانه عمل غیرصالح، آیا پسرش به عمل مبدل گشته یا کلمه ای به قرینه یا ایجاز حذف شده است؟

در معنای تعبیر إنه عمل غیر صالح در آیه 46 سوره مبارکه هود (1) اختلاف است: بعضى از مفسران معتقدند که در این آیه کلمه اى در تقدیر است، و در اصل مفهومش چنین است انه ذو عمل غیر صالح: فرزند تو داراى عمل غیر صالح است. ولى با توجه به اینکه گاهى انسان در انجام یک کار آن چنان پیش مى رود که گویا عین آن عمل مى شود در ادبیات زبانهاى مختلف به هنگام مبالغه این تعبیر فراوان دیده مى شود، مثلا گفته مى شود: فلان کس سرا پا عدل و سخاوت است، و یا فلان شخص سرا پا دزدى و فساد است، گویى آن چنان در آن عمل غوطه ور گشته که ذات او عین آن عمل گشته است. این پیامبر زاده نیز آن قدر با بدان بنشست و در اعمال زشت و افکار نادرستشان غوطه ور گشت که گویى وجودش تبدیل به یک عمل غیر صالح شد. بنا بر این تعبیر فوق در عین اینکه بسیار کوتاه و مختصر است، گویاى یک واقعیت مهم در مورد فرزند نوح مى باشد، یعنى اى نوح اگر نادرستى و ظلم و فساد در وجود این فرزند سطحى بود، امکان شفاعت در باره او مى رفت، اما اکنون که سرا پا غرق فساد و تباهى است، جاى شفاعت نیست، اصلا حرفش را نزن!. از امام على بن موسى الرضا (علیه السلام) هم نقل شده که روزى از دوستان خود پرسید: مردم این آیه را چگونه تفسیر مى کنند إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ یکى از حاضران عرض کرد بعضى معتقدند که معنى آن این است که فرزند نوح (کنعان) فرزند حقیقى او نبود. امام فرمود: کلا لقد کان ابنه و لکن لما عصى اللَّه نفاه عن ابیه کذا من کان منا لم یطع اللَّه فلیس منا : نه چنین نیست، او براستى فرزند نوح بود، اما هنگامى که گناه کرد و از جاده اطاعت فرمان خدا قدم بیرون گذاشت خداوند فرزندى او را نفى کرد، همچنین کسانى که از ما باشند ولى اطاعت خدا نکنند، از ما نیستند (2) . پاورقی: 1- در آیه 46 سوره مبارکه هود آمده: « قالَ یا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ فَلا تَسْئَلْنِ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّی أَعِظُکَ أَنْ تَکُونَ مِنَ الْجاهِلینَ؛ فرمود: اى نوح! او [پسرت] از اهل تو نیست! او عمل غیر صالحى است [فرد ناشایسته اى است ]! پس، آنچه را از آن آگاه نیستى، از من مخواه! من به تو اندرز مى دهم تا از جاهلان نباشى!!»                         2- ر. ک: تفسیر صافى ذیل آیه فوق ؛ تفسیر نمونه، ج 9، ص114-   118.   .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه