دليل دعا و توسل کردن به امامان، لازم به ذکر است در جواب آنها وقتي مي گوييم که ما ائمه را واسطه قرار مي دهيم و همه چيز را از خدا مي خواهيم به بنده جواب مي دهند که بت پرستان هم با اهل خدا موافق بودند و بت ها را واسطه قرار مي دادند. خواهش مي کنم اين ابهام را چگونه برطرف نمايم؟

براي روشن شدن بهتر پاسخ لازم است در ابتداء آيه شريفه اي که مشرکين را به علت توسل شان به بت ها مورد مذمت قرار داده ذکر شود: أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاء مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَي اللَّهِ زُلْفَي إِنَّ اللَّهَ يَحْکمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ...؛ آگاه باش که دين خالص از آن خدا است و آنان که سواي او ديگري را به خدايي گرفتند گفتند: اينان را از آن رو مي پرستيم تا وسيله نزديکي ما به خداي يکتا شوند. و خدا در آنچه اختلاف مي کنند ميان شان حکم خواهد کرد.. خداوند در اين آيه شريفه مشرکين را به خاطر اين که مي گفتند ما بت ها را نمي پرستيم مگر براي اين که ما را به خداوند نزديک کند به دو دليل مذمت نموده که در هر دو صورت کار مشرکين شرک آلود مي باشد. 1. مشرکين براي بت هايشان تأثير مستقل قائل بوده اند و استقلال در تأثير در برابر خداوند، مستلزم شرک مي باشد، به خاطر اين که خداوند به بت هاي مشرکين هيچ نوع خاصيت و اثري در جهت تقرب به خدا و بر آوردن حاجات نداده است تا کاري از دست آنها بر آيد. امّا خداوند به پيامبران و اولياء و امامان مقام شفاعت و وساطت را اعطا نموده و آنان را مقرب درگاه خود قرار داده تا ساير بندگانش به وسيله محبت به آنان متوسل شوند و از آنان در درگاه خداوند براي مغفرت و برآورده شدن حاجات کمک بگيرند. اين چيزي است که خود خداوند آن را تشريع نموده است. آيه شريفه وَلَا يَمْلِک الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِهِ الشَّفَاعَةَ إِلَّا مَن شَهِدَ بِالْحَقِّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ. کساني را که غير از او مي خوانند قادر بر شفاعت نيستند، مگر آنها که شهادت به حق داده اند و به خوبي آگاهند. و آيه ...وَلَا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَي وَهُم مِّنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ. و آنها خبر براي کسي که خدا راضي (به شفاعت براي او) است شفاعت نمي کنند و از ترس او بيمناک اند». و آيات ديگر و روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ به روشني بر اين مطلب دلالت دارند که افراد و اشخاصي هستند که خداوند به آنان مقامي را داده که به وسيله آن بندگانش را شفاعت کنند و به وسيله آنان به خدا نزديک شوند و اين افراد جز انبياء و امامان چه کسي مي توانند باشند؟ بنابراين کساني که به اهل شفاعت که عبارت از پيامبران و امامان معصوم باشند، متوسل مي شوند بدون دليل نمي باشد و به دستور و اجازه خداوند اين کار را انجام مي دهند، خداوند متعال با آيه يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَابْتَغُواْ إِلَيهِ الْوَسِيلَةَ.... پيامبران و امامان را وسيله تقرب به سوي خودش قرار داده و با آيه ...قُل لَّا أَسْأَلُکمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَي.... بگو من هيچ پاداشي از شما بر رسالتم درخواست نمي کنم جز دوست داشتن نزديکانم (اهل بيتم)، محبت آنان را واجب نموده و به وسيله همين وجوب محبت، راه را براي تقرب به سوي خداوند توسط آنان باز کرده است. البته روشن است که توسل و استشفاع به اين افراد و اشخاص و حتي به اماکن مقدس مثل کعبه و حجر الاسود و امثال اينها، بر مبناي استقلال در تأثير نمي باشد تا از آن شرک لازم آيد بلکه با اين مبنا به آنان توسل جسته مي شود که خداوند اين تأثير را به آنها داده و آنان را وسيله قرار داده است. 2. دليل ديگري که مشرکين را مستحق مذمت از طرف خداوند در اين نوع توسل قرار داده، اين است که آنان بت ها را مي پرستيدند و با پرستش آنها مي خواسته اند به خداوند نزديک شوند و بين اين که کسي غير خدا را بپرستد تا او نزد خدا شفاعتش کند و يا به خدا نزديکش کند و بين اين که تنها خدا رابپرستد و دين را براي او خالص قرار دهد و غير خدا را شفيع و وسيله درگاه او قرار دهد، فرق بسياري وجود دارد. در فرض اول غير خداوند به عنوان معبود گرفته شده و بر خلاف آيه شريفه عبادت براي غير خدا خالص گرديده است و اين شرک محض در عبوديت است، زيرا عبادت غير خدا به هر صورتي که مي خواهد باشد، موجب شرک مي شود. امّا در فرض دوم خداوند مخصوص به عبادت مي باشد و احدي در عبادت شريک او قرار داده نمي شود. و در توسل و واسطه قرار دادن کسي در پيشگاه خداوند متعال کمترين شائبه عبادت وجود ندارد و متوسلين نيز پيامبران و امامان را با توسلش عبادت نمي کنند. بنابراين مسئله توسل و شفاعت در اسلام از امور مسلّم ديني مي باشد و دانشمندان و علماء سني و شيعه بر اين مطلب تأکيد دارند. سبکي، از علماي اهل سنت گفته است که توسل و استعانت و تشفع به نبي ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به سوي خدا امر پسنديده است و هيچ کسي از سلف و خلف آن را انکار نکرده تا اين که ابن تيميه آمد و آن را منکر شد و از طريق مستقيم عدول نمود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه