مقصود از ذات یک چیز و مراتب آن چیست؟

«ذات» اصطلاحآ به هستی محض و هویت مطلق گفته می‌شود و هیچ لفظی وجود ندارد که بر آن دلالت کند؛ زیرا دلالت لفظ بر ذات، متوقف بر ادراک و شناخت ذات است و هیچ کس توان درک یا شهود آن هویت مطلق را ندارد. او خدایی است که افکار بلند اندیشوران متألّه، کنه ذاتش را درک نکنند و غواصان دریای شهود، دستشان از پی بردن به کمال هستی‌اش کوتاه، و راه اکتناه او، هم از راه فکر هم از طریق دل مسدود است «الَذی لا یُدْرِکُه بُعدَ الهِمَمِ وَ لایَنالُهُ غوصُ الفِطَن.» (نهج البلاغه/ خطبه،1) آیة الله جوادی آملی، علی(ع) مظهر اسمای حُسنای الاهیذات را هیچ گونه مرتبه ای نیست و وحدت آن حقیقی است، آنچه از مراتب و کثرات در جهان هستی مشاهده می شود، همه در ظهورات ذات است و نه در ذات هستی.از دیدگاه عرفان اسلامی اطلاق ذات اختصاص به خداوند دارد و مخلوقات، ظهور ذات اند و نه خود ذات. به عبارتی می توان گفت: ذات مخلوقات، همان وجود و هستی محض حق تعالی است که در مخلوقات و مظاهر حضور و ظهور دارد. ولی از نگاه فلاسفه که معتقد به ماهیت هستند، اشیا دارای ذات می باشند. ذات اشیا از نگاه فلسفی آمیزه ای از جنس و فصل آنها است که با تهلیل ذهنی قابل امتیاز و تشخیص است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه