این روزها که بازار انتقادات اقتصادی از دولت دهم داغ داغ است و اصلاح طلبان با گل و بلبل نشان دادن اقتصاد آن دوران به سیاه نمایی از اوضاع کنونی اقتصاد کشور می پردازند ،جا دارد که به گفته های و سخنان و اسناد مربوط به دوران مدیریت اصلاح طلبان نگاهی انداخته ،شاید در اظهارات خود بازنگری داشته باشند . «سعى کردم هرچه را مى گویم راست باشد. البته برخى راست ها را نمى شود گفت. اگر همه راست ها را نگفتم، اما هیچ دروغى هم نگفتم، در حالى که همیشه دولت تخریب مى شد.» این جملات بخشى از مصاحبه خاتمى با یک ماهنامه اقتصادی در اسفند ماه ۸۵ است که در آن سال از سوى خبرگزارى ایسنا نیز منتشر شد.

این روزها که بازار انتقادات اقتصادی از دولت دهم داغ داغ است و اصلاح طلبان با گل و بلبل نشان دادن اقتصاد آن دوران به سیاه نمایی از اوضاع کنونی اقتصاد کشور می پردازند ،جا دارد که به گفته های و سخنان و اسناد مربوط به دوران مدیریت اصلاح طلبان نگاهی انداخته ،شاید در اظهارات خود بازنگری داشته باشند . «سعى کردم هرچه را مى گویم راست باشد. البته برخى راست ها را نمى شود گفت. اگر همه راست ها را نگفتم، اما هیچ دروغى هم نگفتم، در حالى که همیشه دولت تخریب مى شد.» این جملات بخشى از مصاحبه خاتمى با یک ماهنامه اقتصادی در اسفند ماه 85 است که در آن سال از سوى خبرگزارى ایسنا نیز منتشر شد. متأسفانه مرورى بر مصاحبه صورت گرفته و محتویات آن یک واقعیت تلخ را نشان مى دهد و آن ارائه تحلیل ها، آمار و ارقام و اظهار نظرهایى است که برخى از آنها غیرواقعى و برخى دیگر اگر نگوییم دروغ، مى توان گفت ناشى از غفلت و ناآگاهى است. به برخى از این موارد اشاره مى شود: ۱- آقاى خاتمى در مصاحبه خود که بخشى از آن به مسائل اقتصادى اختصاص دارد، درباره عملکرد دولت خود مى گوید: «بسیارى از اقدامات در جهت تولید براى صادرات بود، چرا که یکى از مشکلات اقتصاد کشور فاصله میان واردات و صادرات است. در سال ،۸۳ واردات حدود ۳۱ میلیارد دلار بود و صادرات غیرنفتى با وجود رشد خوب به ۱۱ میلیارد دلار رسید. فاصله میان ۱۱ تا ۳۱ میلیارد دلار هم با پول نفت پر شد. البته حدود ۱۴ درصد از واردات آن زمان مربوط به کالاهاى مصرفى بود و بیشتر واردات به مواد اولیه و کالاى واسطه اى و سرمایه اى اختصاص داشت. از آن زمان به بعد فاصله صادرات و واردات هم بیشتر شده است.» اما واقعیت چیست؟ آقاى خاتمى احتمالاً از روى غفلت، آمار صادرات غیرنفتى را در سال ۸۳ حدود ۱۱ میلیارد دلار مى داند، در حالى که صادرات غیرنفتى براساس نماگرهاى اقتصادى که توسط بانک مرکزى منتشر و مورد استناد بسیارى از اقتصاددانان کشور قرار مى گیرد، در پایان سال ۸۳ حدود ۷ میلیارد و ۵۳۷ میلیون دلار بوده است. جالب است بدانیم که آقاى خاتمى حجم واردات را در این سال ۳۱ میلیارد دلار اعلام کرده، در حالى که آمار بانک مرکزى این میزان را ۳۸ میلیارد و ۱۹۹ میلیون دلار مى داند. اما این تمام ماجرا نیست. براى پى بردن به بخش تجارت خارجى کشور در سال هاى گذشته، خوب است نگاهى به کتاب «ربع قرن نشیب و فراز» که توسط وزارت امور اقتصادى و دارایى در سال ،۸۳ یعنى زمان مدیریت تیم اقتصادى دولت هشتم منتشر شد، داشته باشیم.این کتاب در بحث چالش هاى برنامه سوم، به رشد بى رویه واردات در این برنامه اشاره کرده و مى نویسد: «رشد بى رویه واردات طى برنامه سوم که به مراتب فراتر از درآمدهاى ارزى دائمى کشور ارزیابى مى شود، عملاً منجر به افزایش دامنه کسرى تراز تجارى کالایى بدون نفت از منفى ۱۰‎/۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۷۹ به حدود منفى ۲۰ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۱ گردیده است.» ۲- بخشى از مصاحبه آقاى خاتمى به مباحثى درباره حساب ذخیره ارزى اختصاص دارد.ایشان مى گوید: «حساب ذخیره ارزى دو هدف داشت: ۱- مقابله با نوسانات قیمت نفت، ۲- نفت که متعلق به مردم است در اختیار آنها قرار گیرد. در مدت ۳ سالى که حساب ذخیره تشکیل شده بود، حدود ۷ میلیارد دلار براى اجراى طرح ها گشایش اعتبار شد.» اما واقعیت چه مى گوید؟ باز هم توجه آقاى خاتمى و کاندیداهایی که سنگ وی را به سینه می زنند را به کتاب ربع قرن نشیب و فراز جلب مى کنیم. در صفحه ۳۲ این کتاب چنین آمده است: «افزایش سقف بودجه ارزى کشور نسبت به ارقام پیش بینى شده در ماده ۶۰ قانون برنامه سوم توسعه توأم با برداشت هاى مکرر از حساب ذخیره ارزى با عناوین مختلف عملاً موجب شده که علاوه بر تشدید وابستگى بودجه به درآمدهاى نفتى در سال هاى برنامه سوم، اهداف اولیه ماده مزبور نیز تا حد زیادى مخدوش شود. » البته درباره عملکرد حساب ذخیره ارزى حرف هاى ناگفته بسیار است که بالاخره روزى باید گفته شود. تنها نمونه کوچکى از آن در حرف هاى وزیر سابق امور اقتصادى و دارایى نهفته است. طهماسب مظاهرى که امیدواریم روزى آقاى خاتمى دلایل خروج وى از کابینه را براى مردم بیان کند تاکنون چندین بار در مصاحبه هاى مختلف اعلام کرده است که منابعى از حساب ذخیره ارزى به طرحهاى صنعتى اختصاص یافته که نتیجه این طرح ها چیزى جز زمین هاى بایر نبوده است. نمونه دیگر از اظهارات آقاى خاتمى درباره حساب ذخیره ارزى به این شرح بود: «دوستان دولت شاهد هستند که براى برداشت از حساب ذخیره، خارج از حدود مقرر، چقدر سختگیرى مى کردم. در تمام چند سال به طور محدود و فقط براى کارهاى تولیدى و زیربنایى برداشت کردیم.» خوب است آقاى خاتمى به نکات زیر که همگى از گزارش هاى رسمى دولت هشتم است توجه کند. کتاب ربع قرن نشیب و فراز: «سیاست هاى انبساطى اعتبارى در برنامه سوم توسعه در عمل موجب تخصیص بخش عمده اى از رشد منابع اعتبارى در بخش بازرگانى داخلى و خدمات گردیده است که به دلیل ساختار غیرمولد این بخش فاقد آثار تولیدى بوده و بیشتر معطوف به افزایش سطح عمومى قیمت ها خواهد بود.» گزارش خلاصه تحولات اقتصادى کشور از انتشارات بانک مرکزى: «فزونى کسرى تراز عملیاتى نسبت به تراز مثبت خالص واگذارى دارائیهاى سرمایه اى موجب شد مجموعه تراز عملیاتى و سرمایه اى بودجه دولت با کسرى مواجه شود که عمدتاً از محل برداشت از حساب ذخیره ارزى تأمین شد.» ۳- آقاى خاتمى در زمینه خصوصى سازى اشاره داشتند که نطفه اصلى سیاستگذارى اصل ۴۴ در دولت ما شکل گرفت. گزارش بانک مرکزى مى گوید عدم تحقق واگذارى دارائیهاى مالى به میزان ۲۲۷۷۵ میلیارد ریال در سال ۸۳ عمدتاً ناشى از روند کند واگذارى شرکتهاى دولتى است. و گزارش وزارت اقتصاد نیز در همان سال تأکید دارد ادامه روند خصوصى سازى هاى انجام شده و عرضه سهام از طریق بلوک بندى هاى بزرگ خصوصى سازى را از اهداف اولیه دور ساخته است. http://www.mashreghnews.ir/fa/news/222363/چرا-اصلاح-طلبان-به-اقتصاد-آن-روزها-نباید-افتخار-کنند-آقای-خاتمی-کتاب-ربع-قرن-نشیب-و-فراز-را-بخوانید .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه