چرا در راه خودسازی و تقوا هر چقدر علم و عمل دقیق داشته باشیم باز نیازمند فضل و رحمت خدا هستیم؟ البته این را هم بگم که این سوال را با توجه به آیه ۲۱ سوره مبارکه نور پرسیدم

در آیه 21 سوره نور می‌خوانیم: «اى کسانى که ایمان آورده‌اید! از گام‌هاى شیطان پیروى نکنید! هر کس پیرو شیطان شود [گمراهش می‌سازد، زیرا] او به فحشا و منکر فرمان می‌دهد! و اگر فضل و رحمت الهى بر شما نبود، هرگز احدى از شما پاک نمی‌شد ولى خداوند هر که را بخواهد تزکیه می‌کند، و خدا شنوا و داناست».بدون شک فضل و رحمت الهى است که موجب نجات انسانها از آلودگیها و انحرافات و گناهان می‌شود، چرا که خدای تعالی از یک سو موهبت عقل را داده، و از سوى دیگر موهبت وجود پیامبر و احکامى که از طریق وحى نازل می‌گردد، ولى از این مواهب گذشته توفیقات خاص او و امدادهاى غیبیش که شامل حال انسانهاى آماده و مستعد و مستحق می‌گردد مهمترین عامل پاکى و تزکیه است (تفسیر نمونه، ج 14، ص 413). به تعبیر دیگر، فضل و رحمت الهى گاه جنبه «تشریعى» دارد، و آن از طریق بعثت پیامبران و نزول کتب آسمانى و تشریع احکام و بشارتها و انذارها و علم و عقل آدمی است، و گاه جنبه «تکوینى» دارد و آن از طریق امدادهاى معنوى و الهى است. از این‌رو، از آنجایی که طریق خودسازی به جهت دام‌های شیاطین دشوار است، برای رهایى از دام‌هاى شیطان علم و دقت آدمی کافی نیست؛ لذا بر ماست که هرگز در سایه غرور نیارامیم و از خطر استدراج یعنى رفته رفته گرفتار شدن به دامهاى شیطان و پلّه پلّه خزیدن به قعر گناهکارى غافل نمانیم، بلکه به خدا توکّل کنیم و همواره بر حذر و بسیار بیدار و هشیار باشیم (تفسیر هدایت، ج 8، ص 284).کتابنامه1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.2. مدرسی، سید محمدتقی، تفسیر هدایت، گروه مترجمان، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول، 1377ش. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه