پرسشگر ارجمند از اینکه می توانیم یاور شما در گزینش مسیر صحیح زندگی باشیم به خود می بالیم.امیدواریم که پاسخ ارائه شده برای شما مفید باشد و بتوانید با بکار گیری نکات این پاسخ بر مشکل خود غلبه کنید.

پرسشگر ارجمند از اینکه می توانیم یاور شما در گزینش مسیر صحیح زندگی باشیم به خود می بالیم.امیدواریم که پاسخ ارائه شده برای شما مفید باشد و بتوانید با بکار گیری نکات این پاسخ بر مشکل خود غلبه کنید. ما سؤال شما را چندین بار مرور کردیم و نگرانی شما را کاملا درک مینمائیم . البته شما تنها نیستید که از این مشکل رنج می برید بلکه جوانان دیگری نیز هستند که متأسفانه به دلایلی به وسواس گرفتار شده اند . اما از آنجا که شما خود قبول دارید که دچار نوعی بیماری شده اید و به فکر درمان افتاده اید ،گام بلندی در این راه برداشته اید. آرزو می کنیم با استفاده از این پاسخ و مراجعه حضوری برای مشاوره بتوانید به صورت کامل بر بیماری وسواس غلبه نمائید. ظاهرا از سؤالتان نیز پیداست که چند سالی است به این فکر و عمل وسواسی مبتلا هستید، اما به هر حال اولین نکته که قبل از هر جیزی توجه به آن لازم است اینکه : موثرترین عاملی که در درمان این بیماری موثر هست تصمیم جدی خود فرد است . اگرشخص واقعا می خواهد خود و خانواده و اطرافیان را از عوارض این بیماری نجات دهد باید عزم خود را جزم کند و مطمئن باشد که با پشتکار و حوصله به تدریج می توان بر این مشکل غلبه کرد . حتما می دانید با پاک کردن صورت مسئله و مثلا آب نخوردن و به دستشوئی نرفتن مشکل حل نمی شود و چه بسا باعث ضررهای جسمانی دیگری نیز شود، لذا اراده کامل خود را برای درمان کردن و مبارزه با این بیماری به کار بگیرید و امیدوار به موفقیت باشید . دومین نکته اینکه : یکی از آفتهای درمان وسواس این است که درمان جو کمتر به توصیه های درمان گر توجه می کند و محور مقابله با مشکل را تفکر وفهم خود قرار می دهد . حال آنکه یکی از عوامل اصلی در به وجود آمدن بیماری وسواس شناخت غلط بیمار است، بنابراین : گام اول : اولین قدم برای حل مشکل این است که فرد وسواسی باید تفکر،منطق و نگرش خود را اصلاح کند ، وگرنه حاصل تفکرات نادرست و منطق اشتباه چیزی جز همان افکار وسواسی نیست . اگربیمار بپذیرد که در حال حاضر در محاصره افکار واعمال وسواسی هست پس اول باید افکار خود را کنترل و آنها را اصلاح کند. گام دوم : این است که باید علت اصلی این بیماری را شناسایی کنیم . تقریبا همه متخصصان ریشه وسواس را اضطراب می دانند، بنابراین وسواس زیر مجموعه بیماریهای اضطرابی است که ریشه آن باید شناسایی شود. با توجه به آنچه که بیان شد باید گفت کسانی که دچار وسواس هستند باید بوسیله مشاوره حضوری با یک مشاور متعهد متخصص مشکل خود را مطرح کنند، چرا که سوال و پاسخ کتبی نمی تواند ثمربخشی زیاد و صد در صدی داشته باشد و نیاز را برطرف نماید، لذا چاره ای نیست جز اینکه به روان پزشک یا روان شناس بالینی مراجعه و به صورت حضوری و طی جلسات متعدد به حل بیماری وسواس بپردازید . ما تنها می توانیم شما را راهنمائی کنیم، اما درمان چیزی بیش از راهنمائی است و باید در یک بستر مناسب انجام گیرد . بر این اساس مطالبی به عنوان راهنمائی بیان می شود تا زمینه ای برای درمان اصلی باشد: وسواس در واقع فکر، کلمه یا تصویری است که علی رغم اراده انسان به هشیاری او هجوم می آورد، سازمان روانی او را تحت سیطره خود قرار می دهد . فکر وسواسی مثل یک سکسکه مغزی بی اراده تکرار می شود و در فرد اضطراب و کلافگی ایجاد می کند .این حالات برای شخص ایجاد مزاحمت کرده به طوری که وی را اسیر خود ساخته و دچار نوعی فلج همه جانبه خواهد ساخت که جز با انجام دوباره و تکرار افکار و اعمال مختلف، رضایت به ترک آنها نخواهد داد . الگوهای وسواس در این اختلال چهار الگوى عمده علائم را مى توان یافت: 1- شایع ترین الگو، وسواس آلودگى و متعاقب آن اقدام به شست و شوى مکرر براى رفع آلودگى و یا کسب طهارت است، بنابراین عمل وسواس به شکل شستن یا تمیز کردن است. 2- دومین الگوى شایع وسواس، وسواس تردید و متعاقب آن اقدام جبرى براى امتحان کردن است. مثلاً احتمال باز ماندن شیرگاز، کلید برق و... به سراغ فرد مى آید و به دنبال آن چندین بار براى مطمئن شدن از بسته بودن شیرگاز و یا به خانه برمى گردد و به اجاق گاز مثلاً سر مى زند. 3- افکار وسواسى سومین الگوى وسواس است این افکار که به طور تکرارى و ناخواسته به سراغ فرد آمده و ذهن او را به خود مشغول مى کند محتواى این افکار معمولاً عمل جنسى یا پرخاشگرى یا آسیب رساندن است و از نظر بیمار غیرقابل تحمل و شرم آور است. 4- چهارمین الگو، کندى وسواس است. این بیماران ساعتها وقت خود را صرف خوردن غذا یا اصلاح سر و صورت، مسواک یا آماده شدن براى خواب یا مرتب کردن لباسها مى کنند. لازم به ذکر است گاهى ترکیبى از دو یا چند الگوى فوق به سراغ فرد مى آید. عوامل بروز بیماری وسواس اختلال وسواسی مانند غالب اختلالات روان پزشکی به دنبال تأثیر چند عامل ایجاد می شود که توجه به آن نقش مهمی در تشخیص و درمان آن خواهد داشت. در واقع این اختلال نوعی اختلال عصبی است که علل ارثی، روانی و خانوادگی دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد : 1- گاهى ترشح ناموزون بعضى مواد شیمیایى در مغز باعث به وجود آمدن این بیمارى مى شود. طبق بررسی های دقیق و با روشهای مختلف عکس برداری از مغز، اثبات شده است که تعدادی هسته های قاعده ای در مغز وجود دارد که در ایجاد اختلال وسواس نقش دارند. 2- اضطراب نیز یکى از عوامل این بیمارى است که البته گاهى علت آن اضطراب نیز براى فرد مبتلا به وسواس معلوم نیست. 3- گاهى بر اثر یک اتفاق مشکل آفرین و پرفشار مثل مرگ یکى از نزدیکان یا بعضى مسائل جنسى یا بیمارى وسواس رخ مى دهد. 4- عقده هاى فرو خورده، ناکامى هاى درون ریخته شده نیز گاهى باعث این بیمارى مى شود. 5- گاهى نیز احساس گناه کار بودن باعث وسواس شدن است. نکاتی در باره درمان وسواس این بیماری از آن جهت که هم به عنوان یک بیماری روان تنی شناخته شده است و هم زمینه ساز بسیاری از انحراف های دینی در انسان است، دارای روشهای درمانی متعدد است؛ مانند درمان دارویی، مشاوره و درمان روانی و توصیه های دینی. درمان دارویی: بیماری وسواس چون دارای ریشه های هورمونی است و با فعالیت های هورمونی بدن نیز در ارتباط است، پزشکان با تجویز داروهایی سعی می نمایند فعالیت های هورمونی بدن را متعادل سازند و از این طریق کمک می کنند تا فرد بتواند راحت تر با این مشکل طرف شود و آن را از خویش براند. مشاوره و درمان روانی: دراین نوع درمان ، از الگوهاى مختلف براى کاهش این اختلال بهره مى گیرند که به برخى از آنها به طور اجمال اشاره مى کنیم زیرا از این تکنیک ها متناسب با نوع و شدت و ضعف بیمارى استفاده مى شود: 1- شناخت درمانى، در این روش طى جلسات مکرر و متعدد، بینش بیمار درباره تعارضهاى درونى خود به کمک روان درمان گر تغییر مى یابد. 2- رفتار درمانى: روشهاى متعدد و متنوعى است از کارشناس مربوطه بیمار را به کارها و فعالیت هایى جهت کاهش سطح اضطراب و در نتیجه فکر یا عمل وسواس او وا مى دارد. 3- گاهى نیز روانشناس با ایجاد ارتباط با خانواده بیمار به کاهش ناهماهنگى هاى احتمالى در خانواده و تصحیح ارتباطات خانوادگى آنها مى پردازد. روشهای کلی درمان: برای علاج و درمان این بیماری ابتدا باید نوع آن را شناخت و روش درمانی مناسب با آن را انتخاب نمود. ما در این قسمت به برخی از روشهای کلی مبارزه با این حالت اشاره می نماییم. 1- عدم پاسخ دهی: مهمترین و کلی ترین راه درمان وسواس، بی توجهی به پیام های آن و عدم پاسخ دهی عملی به آن است. این بیماری در صورتی ادامه می یابد و تشدید می شود که به نداهای درونی آن که مبتنی بر تکرار عمل، یا دقت بی مورد و یا قضاوت غیر منطقی و افراطی نسبت به امور است، پاسخ دهی عملی شود. برای مقابله با این حالت بهترین راه بی اعتنایی به این پیامها و ترتیب اثر ندادن به آنها است. اگر مدتی این روش عملی شود، به طور قطع از شدت ابتلا به آن کاسته خواهد شد. 2- تقابل به ضد: موفق ترین راه برای مبارزه با وسواس عملی بی اعتنائی به فکر و برعکس انجام دادن آن است. برای کسانی که از آلودگی و نجاست هراس دارند و این هراس منشا اضطراب و وسواس در آنها شده است، آلوده سازی عمدی شخص توسط خود او یا دیگران، از راههای درمان و رفع حساسیت به این امر است. اگر این روش با تکرار تحمل شود به طور قطع موثر خواهد بود. شما نیز سعی کنید با یک برنامه ریزی منظم به صورت تدریجی از تکرار نماز و اعمال دیگر بکاهید . و برعکس ندای درون خود عمل نمائید . 3- فرمان ایست: در منابع علمی جدید، برای متوقف کردن افکار وسواسی، علاوه بر درمانهای دارویی و قبل از آن درمانها، از روشهای خاصی استفاده می شود که مهمترین آنها روش توقیف فکر نام دارد، بدین ترتیب است که از بیمار خواسته می شود که به طور عمد افکار وسواسی خود را آزاد بگذارد و در این بین ناگهان درمانگر با صدای بلند و بیزار کننده، فریاد می زند : ایست !؟! به نظر می رسد این عمل جریان فکر وسواسی را متوقف می کند. 4- تلقین: شخص مبتلا به وسواس باید به خودتان تلقین کند که «وسواس» یک نوع کار شیطانى است و باید هر چه زودتر دست از آن بردارم. 5- به خدا توکل کند و از او استعانت بجوید تا هر چه زودتر بر این مشکل فایق آئید. 6- رساله عملیه مرجع تقلید خود را دقیقاً مطالعه کنید (به خصوص بخش هاى مربوط به طهارت، نجاست، غسل و وضو) وخود را ملزم کنید که براى غسل و وضو یا آب کشیدن بدن، لباس و یا چیزهاى دیگر، به همان کیفیتى که در رساله آمده عمل نمایید و از زیاده روى جدّاً پرهیز کنید و بعد از این که طبق رساله غسل کردید یا چیزى را با آب شست و شو دادید و آب کشیدید، هیچ گونه شکى در طهارت آن به دل راه ندهید و اگر احساس مى کنید، هنوز پاک نشده و یا غسل و وضو تحقق پیدا نکرده، اعتنا نکنید و با همان وضع نماز بخوانید و سایر کارهاى خود را انجام دهید . دعا، ذکر و عبادت در منابع اسلامی وسواس پدیده شناخته شده ایست و به آن به عنوان وسوسه ای از سوی شیطان اشاره می شود. به عنوان مثال در کتاب اصول کافی (باب عقل و جهل ) آمده است : در نزد امام صادق (ع) شخصی را به عقل و درایت نام بردند و گفتند او وسواس دارد، حضرت فرمود : چگونه عاقل است که شیطان را اطاعت می کند؟ در این مورد حتی منابع اسلامی از قول معصومین (ع) روشهای متعددی را برای پیشگیری و درمان وسواس پیشنهاد کرده اند، که از آن جمله، بهره از ادعیه و اذکار خاصی از جمله «لا اله الاالله» و «لاحول و لا قوة الابا الله» می باشد که در حقیقت ماحصل همه آن روشها را می توان در ذکر خدا خلاصه کرد. نکات تکمیلی دانشجوی گرامی همانطور که می دانید، در روایات، اسلام دین سهله و سمحه دانسته شده است و معنایش همین است که احکام الهی، راحت و آسان است و خداوند هیچ گاه بر انسان ها سخت نمیگیرد، به همین جهت در هیچ حکمی سخت گیری نکرده است. توجه داشته باشید که در زمان رسول خدا، پاک ترین و بهترین انسان ها زندگی میکردند. آب لوله کشی و امکانات امروز نبود، در حالی که حضرت فرمود: بهترین امت من آن است که با یک مد (750 گرم) آب، وضو گرفته و با یک من آب، غسل نماید. امت پیامبر، فقط کسانی نبودند که آن زمان زندگی میکردند بلکه همه اعصار بشری را شامل می شود. بهر جهت اگر بخواهیم روایات متعددی که در آن شیوه و روش پیامبر و ائمه ( علیهم السلام ) را در طهارت و غسل و وضو بیان کنیم کتاب مستقلی می شود اما از مجموع آنها استفاده می شود که روش آن ها جه در طهارت لباس و بدن و سایر اشیایی که نجس شده بود خیلی آسان تر از آن چیزی است که ما و شما تصور میکنیم .در اینجا شاید ذکر ماجرا هایی با نقل قول آزاد نشان دهد که دین از ما چه خواسته و ما چگونه خود را بی سبب به مشقّت می اندازیم. نقل شده که امام راحل (ره) در یکی از کشورهای مسلمان به هتلی رفتند که اکثراً مسافران غیر مسلمان در آن ساکن می شدند. برخی اطرافیان به ایشان فرموده بودند که حوله ها و سایر وسائل اینجا نجاست گرفته اند ؛ چون اکثر استفاده کنندگان قبلی این وسائل کافربوده اند. ایشان فرموده بودند: اینجا کشور مسلمان است و برای ما ثابت نیست که این وسائل نجس شده باشند. باز شخصی می گفت: شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه ی علمیّه قم را دیدم که از صحن حمّام عمومی به طرف رختکن آن می آید. در خروجی حمام حوض آب کرّ گذاشته بودند که مردم هنگام خروج پایشان را در آن بزنند تا پاک شود. شیخ این کار را نکرد. به ایشان گفتم: آقا جان پای خود را به آب کرّ نزدید. می گوید: شیخ بزرگوار با حالت تعجّب فرمودند: مگر کف حمّام نجس است؟!! گفتم : چه عرض کنم. فرمودند: هر چه می خواهی عرض کن. در پایان مجددا تأکید می شود حل چنین مشکلاتی نیازمند زمان است و باید با صبر و حوصله کافی و از طریق مشاوره حضوری یا حداقل مکاتبات متعدد راهکارهای ارائه شده پی گیری و مورد عمل قرار گیرد و انتظار معجزه و حل یک شبه نداشته باشید و از روانشناسان و کارشناسان این دفتر نیز چنین انتظاری متوقع نیست که مطمئناً شما نیز به این مطلب واقف و آگاهید. کتاب هایی که می توانید در این زمینه مطالعه کنید: 1- وسواس و درمان آن، آیت الله مظاهری 2- وسواس و درمان آن، زمانی 3- درمان رفتاری وسواس، گیل استکتی، ترجمه بخشی پور رودسری و علی لو، نشر روان پویا 4- شناخت و درمان وسوسه و وسواس در اسلام، محمود ارگانی بهبهانی. انشاءالله که در زندگی تان همیشه پیروز و سربلند باشید . منتظر مکاتبه بعدی شما نیز هستیم . نویسنده: حسین رضائیان .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه