مژده ظهور امام مهدی (عج) از‌‌ همان سال‌های آغازین ظهور اسلام آغاز شد و پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله) در هر فرصت و مناسبتی که پیش می‌آمد مردم را به ظهور عدالت گستر موعود در آخرالزمان بشارت می‌دادند تا آنجا که امروز ما با صد‌ها روایت که از طریق شیعه و اهل سنت از آن حضرت نقل شده مواجهیم.

مژده ظهور امام مهدی (عج) از‌‌ همان سال‌های آغازین ظهور اسلام آغاز شد و پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله) در هر فرصت و مناسبتی که پیش می‌آمد مردم را به ظهور عدالت گستر موعود در آخرالزمان بشارت می‌دادند تا آنجا که امروز ما با صد‌ها روایت که از طریق شیعه و اهل سنت از آن حضرت نقل شده مواجهیم. این سیر پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و اله) در میان اهل بیت طاهرین او (علیهم السلام) استمرار یافت و هر یک از ایشان نیز در عصر خود تلاش کردند که باور مهدوی و فرهنگ انتظار را در میان امت اسلامی زنده و پویا نگهدارند و بدین طریق پیروان خود را در برابر هجوم مصائب، رنج‌ها، درد‌ها و بلاهای گوناگونی که از سوی حاکمان جور بر آن‌ها روا داشته می‌شد، صبر و پایداری بخشند. حرکت رو به گسترش معارف مهدوی در زمان امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) به اوج خود رسید و آن دو امام بزرگوار نیز تلاش فراوانی برای توسعه و تعمیق اندیشه مهدوی و فرهنگ انتظار در میان شیعیان نمودند و با به جا گذاردن صد‌ها روایت در این زمینه، این اندیشه و فرهنگ را تازگی و طراوت بیشتری بخشیدند. (?) پس از این دو امام و پیش از امام حسن عسکری (علیه السلام)، امامی که بیش از همه بر مواریث شیعی در زمینه باور مهدوی و فرهنگ انتظار افزود و گنجینه‌های گرانبهایی برای امت اسلام به یادگار گذاشت، امام رضا (علیه السلام) است. روایات بسیاری از امام رضا (علیه السلام) در زمینه باور مهدوی و فرهنگ انتظار نقل شده که هر یک از آن‌ها ما را با بعدی از ابعاد بیکران شخصیت امام مهدی (عج) و قیام رهایی‌بخش و عدالت گستر آن حضرت آگاه می‌سازد. ?- خالی نبودن زمین از حجت‌های الهی امام رضا (علیه السلام) در مواضع متعددی با تأکید بر اینکه زمین هیچگاه از حجت الهی و امام به حق خالی نمی‌ماند به طور غیرمستقیم موضوع امامت را تثبیت می‌کردند. از جمله آن حضرت در پاسخ «سلیمان الجعفری» یا «سلیمان ” امام رضا (علیه السلام) در مواضع متعددی با تأکید بر اینکه زمین هیچگاه از حجت الهی و امام به حق خالی نمی‌ماند به طور غیر مستقیم موضوع امامت را تثبیت می‌کردند “ بن جعفر الحمیری» که می‌پرسد: آیا زمین از حجت خدا خالی می‌ماند؟ می‌فرماید: اگر زمین [به اندازه] یک چشم برهم زدن از حجت خالی بماند، ساکنانش را در خود می‌بلعد. (?) مضمون این روایت از سوی تعدادی دیگر از راویان با تغییرات جزیی در عبارت، نقل شده است. (?) بر اساس این روایت، تا آستانه قیامت، زمین از امامی که حجت خداست خالی نخواهد ماند، هر چند که در مقاطعی از تاریخ این حجت الهی بنابر ضرورت‌هایی در غیبت به سر برد. ?- نام و نسب امام مهدی (علیه السلام) با توجه به لزوم شناخت امام دوازدهم و لزوم جلوگیری از حیرت و سرگردانی شیعه در شناسایی منجی موعود، امام رضا (علیه السلام) در احادیث متعددی گاه به نقل از پدران و اجداد طاهرینش تا رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله) و‌ گاه بدون نقل از ایشان به معرفی سلسله نسب آن امام می‌پرداختند. از جمله در یکی از روایت‌هایی که امام رضا (علیه السلام) به واسطه پدران بزرگوار خود از رسول گرام اسلام (صلی الله علیه و اله) نقل می‌کنند، چنین آمده است: من سرور آفریده‌های خدای عزّوجلّ هستم. من از جبرئیل، میکائیل، اسرافیل، حاملان عرش، همه فرشتگان مقرب خدا، و پیامبران مرسل خدا برترم. من صاحب شفاعت و حوض شریف [کوثر] هستم. من و علی دو پدر این امتیم. هر کس که ما را شناخت خدای عزّوجلّ را شناخته است و هر که ما را انکار کند، خدای عزّوجلّ را منکر شده است. دو سبط این امت و دو سید جوانان اهل بهشت، حسن و حسین، از [فرزندان] علی‌اند و از نسل حسین نه امامند که پیروی از آنان پیروی از من و نافرمانی از آن‌ها نافرمانی از من است. نهمین نفر از این امامان، قائم (برپا دارنده) و مهدی آنان است. (?) در روایت دیگری امام رضا (علیه السلام) پس از آنکه «دعبل» در پیشگاه آن حضرت قصیده معروف خود را در وصف اهل بیت می‌خواند و در آن از قیام آخرین امام یاد می‌کند، می‌فرماید: ای دعبل! امام پس از من فرزندم محمد و پس از محمد فرزندش علی و پس از علی فرزندش حسن و پس از حسن فرزندش حجت قائم است. همو که در غیبتش انتظار کشیده می‌شود و در ظهورش اطاعت می‌گردد. اگر از [عمر] دنیا یک روز بیشتر باقی نمانده باشد خداوند عزّوجلّ آن روز را آن قدر طولانی می‌کند تا او قیام کند و زمین را از عدل و داد پر کند همچنانکه از جور و ستم پر شده بود. (?) در ” من سرور آفریده‌های خدای عزّوجلّ هستم؛ من از جبرئیل، میکائیل، اسرافیل، حاملان عرش، همه فرشتگان مقرب خدا و پیامبران مرسل خدا برترم؛ من صاحب شفاعت و حوض شریف [کوثر] هستم. من و علی دو پدر این امتیم؛ هر کس که ما را شناخت خدای عزّوجلّ را شناخته است و هر که ما را انکار کند، خدای عزّوجلّ را منکر شده است. دو سبط این امت و دو سید جوانان اهل بهشت، حسن و حسین، ازعلی‌اند و از نسل حسین نه امامند که پیروی از آنان پیروی از من و نافرمانی از آن‌ها نافرمانی از من است. نهمین نفر از این امامان، قائم (برپا دارنده) و مهدی آنان است “ این زمینه احادیث دیگری نیز از آن حضرت نقل شده که در این مجال فرصت پرداختن به همه آن‌ها نیست. (?) ?- صفات و ویژگی‌های امام مهدی (عج) امام هشتم شیعیان (علیه السلام) در موارد متعددی به توصیف ویژگی‌های ظاهری و جسمی امام مهدی (عج) پرداخته‌اند تا باب هرگونه شبهه و اشتباه را بر مردم ببندند. از جمله آن حضرت در پاسخ «ریان بن صلت» که می‌پرسد: آیا صاحب این امر [حکومت اهل بیت (علیه السلام)] شمایید؟ می‌فرماید: من صاحب این امر هستم، اما آنکه زمین را پر از عدل می‌کند همچنانکه پر از جور شده بود، من نیستم. و چگونه من با این ناتوانی جسمی که می‌بینی می‌توانم او باشم. به درستی که قائم کسی است که به هنگام قیامش در سن پیرمردان و با چهره جوانان ظاهر می‌شود. او از چنان قوت بدنی برخوردار است که اگر دستش را به سمت بزرگ‌ترین درختی که بر روی زمین وجود دارد دراز کند آن را از ریشه برمی‌کند و اگر در بین کوه‌ها فریاد کشد، صخره‌ها متلاشی می‌شوند. عصای موسی و خاتم سلیمان، که بر آن‌ها درود باد، با اوست و او چهارمین فرزند من است. خداوند او را تا زمانی که بخواهد در پوشش خود غایب می‌سازد، سپس او را آشکار می‌سازد تا زمین را به وسیله او از قسط و عدل آکنده سازد آنچنانکه [پیش از آن] از جور و ستم پر شده بود. (?) همچنین آن حضرت در پاسخ «ابی صلت هروی» که می‌پرسد: نشانه‌های قائم شما به هنگام ظهور چیست؟ می‌فرماید: نشانه او این است که سن پیران و چهره جوانان دارد، تا آنجا که وقتی کسی او را مشاهده می‌کند گمان می‌برد که چهل سال یا کمتر سن دارد. به درستی که از نشانه‌های او این است که گذر شب و روز او را پیر و سالخورده نمی‌سازد تا زمانی که اجل او فرا رسد. (?) آن حضرت در روایت دیگری به توصیف جمال نورانی امام دوازدهم پرداخته، می‌فرماید: پدر و مادرم به فدای او که همنام جدّم، شبیه من و شبیه موسی بن عمران است. بر او نوارهای نورانی است که از پرتو نور قدس روشنایی می‌گیرد. (??) پی‌نوشت‌ها: ?. ر. ک: مؤسسة المعارف الإسلامیة، معجم أحادیث الإمام المهدی علیه السلام، ج? و ?، در این کتاب ??? حدیث که از طریق شیعه و اهل سنت از پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله) نقل شده جمع آوری شده است که البته این رقم بدون احتساب احادیث مشابه است. ?. ر. ک: همان، ج ?و?، مجموعه روایاتی که در این کتاب از امام باقر و امام صادق (علی‌ها السلام) نقل شده، بدون در نظر گرفتن احادیث مشابه، افزون بر ??? روایت است. ?. ابو جعفر محمد بن الحسن بن فروّخ الصفّار القمی، بصائر الدرجات، ص???، ح?، ?. ر. ک: همان، ص ???-???، ح?، ? و ?؛ محمدبن یعقوب الکلینی، الکافی، ج?، ص???، ح??؛ محمدبن علی بن الحسین بن بابویه (شیخ صدوق)، عیون اخبار الرضا، ج?، ص???، ح?، ?. محمد بن علی بن الحسین بن بابویه (شیخ صدوق)، کمال الدین و تمام النعمة، ج?، ص???؛ عزیز اللّه العطاردی، ه‌مان، ص???، ح???، ?. ر. ک: عزیزاللّه العطاردی، ه‌مان، ص???، ح???، ص???، ح???، ?. محمد بن علی بن الحسین بن بابویه (شیخ صدوق)، ه‌مان، ج?، ص???، ?. همان، ص???، ح?، ?. همان، ص???، ح??، ??. همان، ص???، منبع: سایت موعود .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه