سلام با توجه به اینکه خداوند فرموده شما را براى بندگى خلق کردم آیا کسى که به فرمانهاى خدا عمل میکند اما مشغولیت ذهنى اش دنیا است و چیزهایى مثل خانه ى بهتر و ماشین بهتر و تحصیلات بیشتر،عمرش را هدر داده؟معنى بندگى گذشتن از خود و آرزو نداشتن است یا عمل به فرامین خداوند؟

بندگی خداوندمتعال اصلی ترین شاخصه در زندگی انسان مومن می باشد، یعنی؛پایبندی به فرامین الهی و به کار گیری و عمل به دستورات خداوند متعال ، رضایت و تسلیم محض و در برابراوامر خداوند.برای بندگی خدا باید انسان مومن خود را به صفت زهد آراسته کند . چرا که با داشتن این صفت است که می توان در مسیر بندگی خداوند متعال قدم برداشت .زهد، به معنای ساده زیستی و قطع علاقه مفرط به دنیا و تعلق به معنویت و آخرت است. همه ما امکاناتی داریم که آنها را دوست می داریم و به آنها علاقه مند هستیم. باید حساب کنیم و ببینیم این علاقه تا کجا است. آیا این امکانات را برای ارتقای سطح اخلاق و معنویت و مسیر کمال می خواهیم، در این صورت علاقه به امکانات مادی عین علاقه به آخرت وخداوند است و با زهد سازگار می باشد. ولی در صورتی که علاقه به مال و منصب دنیوی و عناوین مانع رشد معنوی انسان باشد، این همان حب دنیا است که راس تمامی خطاها می شود و با زهد اسلامی منافات دارد.زهد مال و ثروت و یا عنوان و منصب نداشتن نیست. وقتی کسی چیزی ندارد، موضوع زهد هم در مورد او صادق نیست. زهد در صورتی صادق است که شخص از امکانات مادی بهره دارد، ولی نسبت به آنها توجه استقلالی ندارد و آنها را به عنوان ابزاری برای رشد و تکامل خود و قرب الهی می خواهد.درمورد آرزو هم وضعیت به همین منوال است، یعنی آرزویی منفی است که مانع رشد معنوی انسان باشد و آدمی را به سوی گرایش افراطی به دنیا دوستی سوق دهد، وگرنه آرزوهایی که در مسیر خودسازی و ارتقای معنوی انسان است، از دنیا نیست و عین آخرت گرایی و خداجویی است.داشتن تحصیلات بیشتر نیز بستگی به نیت شما دارد. اگر نیت شما پاک است و می خواهید به خلق خدا خدمت کنید و محصول آن را در راه رضای خداوند بکار بگیرید، این عین خداجویی و دین داری است، ولی اگر صرفا برای رسیدن به دنیا و امکانات بیشتر و رفاه و لذت بردن از زندگی بدون توجه به خداوند این گرایش در شما به وجود آمده از دنیا است و با زهد اسلامی منافات دارد. به طور کلی تمامی انتخاب ها و موضع گیری های ما وابسته به نیت و اخلاص در آن است. ارزش هر عملی نیز با نیت آن معلوم می شود. کسی که نیتش کسب رضایت الهی است و در راه او قدم برمی دارد، تمامی کارهای مادی و معنوی اش رنگ خدایی دارد و می توان گفت: او یک زاهد و عابد و عارف به خداوند است، ولی کسی که در این مسیر نیست، درتمامی کارهایش دچار مشکلات اخلاقی و ایمانی خواهد بود.توضیح بیشتر:یکی از کمالات اخلاقی انسان زهد و ساده زیستی است و در متون دینی ما در باب مخالفت با تجملات دنیوی و دنیاگرایی تأکیدات فراوانی وارد شده است. اما دیدگاههای مختلف در این زمینه در طول تاریخ موجب بروز تفاسیر گوناگون در عرصه فرایندهای اجتماعی گشته است. متأسفانه برداشت های ناروا از منابع دینی و یا نادیده گرفتن سنت و سیره حضرات معصومین (سلام الله علیهم اجمعین) و اعتقادات شخصی نحله های گوناگونی را پرورانده که جمعی در مسیر افراط و گروهی در وادی تفریط حقیقت زیبای زهد و پارسایی را مشوش ساخته اند. به گونه ای که گاهی با شنیدن واژه زهد, انزوا - تنهایی- دوری از مردم و تمدن و پیشرفت و ترقی و دعا و عبادت در گوشه ای آرام و فارغ از مشغله های زندگی, در ذهن انسان تداعی می گردد. در حالیکه این معنی واژگونه ساختن حقیقتی ارزشی و آلوده ساختن مفهومی ملکوتی است. امام صادق (ع ) در روایتی می فرماید:« زهد نه آنست که مال دنیا را تباه کنی و نه آنکه حلال آنرا بر خود حرام گردانی . بلکه زهد آن است که اعتمادت به آنچه نزد حق است بیش از آن باشد که در نزد خودت یافت می شود.» (البحار, 77،172،8) و امیرالمومنین علی (ع ) می فرماید: زهد در یک آیه از قرآن بیان شده است آنجا که می فرماید:« تا آنکه بخاطر از دست دادن چیزی متأسف و متأثر نشوید و بر آنچه بدستتان رسیده فرحناک نباشید.» (البحار, 78/37/3) و لذا پارسایی دل بستن به امر باقی و نومید گشتن نسبت به امر فانی است . جدایی از زمین و قرب به ملکوت است . سبکبال گشتن برای پرواز در آسمان فضایل و ملکات انسانی است . حال آیا رشد و کمال و تعلیم و تربیت و سعادتمندی مانع پارسایی است یا معین آن؟ کدام مکتب و آئین همچون اسلام توصیه و تشویق نسبت به فراگیری علم و کسب معرفت و جوشش و بالندگی و تلاش عقلائی دارد؟ مگر نه این است که پیامبر مکرم اسلام (ص ) فرمودند: «علم را طلب نمائید ولو اینکه در چین باشد. »( کنزالعمال , 28697) و فراگیری آنرا بر همگان ضروری دانستند. (الکافی , 1،30،1) در روایتی مولی امیرالموئمنین علی (ع ) تمام مواضع دنیا را جهل نامیدند مگر جایگاه علم که روشنی و فروغ است «الدنیا کلها جهل الا مواضع العلم » ( البحار, 2/29/9) و این به صراحت قدر علم و شایستگی آن و حقارت دنیا و دلبستگی به آنرا تبیین می سازد. دنیا و امور مادی از دیدگاه بزرگان:حضرت امام خمینی (ره ) از مجلسی (ره ) مطلبی را نقل می کند که چکیده آن این است : دنیای مذموم اموری است که انسان را از اطاعت خدا و دوستی او و تحصیل آخرت باز می دارد. و هر چه باعث رضای خدای سبحان و قرب او شود دنیای ممدوح و از آخرت محسوب می شود. گرچه به حسب ظاهر از دنیا باشد. بنابراین کارهایی مثل تجارت , زراعت , و صنعت که مقصود از آنها معیشت عیال و زندگی است , اگر برای اطاعت امر خدا و صرف کردن آنها در مصارف خیریه و اعانت به محتاجان و غیر آن باشد, همه از آخرت اند گرچه مردم آن را از دنیا دانند. ریاضات مبتدعه و اعمال ریائیه , گرچه با تزهد و انواع مشقت هم همراه باشد از دنیای مذمومه به حساب می آید. سپس خودشان می فرمایند: آنچه مذموم است دنیای خود انسان است , (امام خمینی (ره ), اربعین حدیث , ص 118 و 119). این نکته دقیق در خور دقت است که زهد یک صفت نفسانى است و این دل و باطن انسان است که باید نسبت به دنیا بى اعتنا و بى رغبت گردد نه این که زهد معنایش این باشد که انسان به کلى دنیا را رها سازد و نه مالى داشته باشد و نه ثروتى بیندوزد و... بلکه تلاش براى کسب مال حلال به هدف آسایش فرزند و عیال و پویایى جامعه انسانى و بالندگى جامعه اسلامى از عبادات بزرگ مى باشد و هیچ منافاتى با زهد ندارد. یکى از راه هاى کسب زهد عمل به این حدیث است. عن ابى عبیدة قال: قلت لابى جعفر(ع): «حدثنى ما انتفع به فقال: یا ابا عبیدة اکثر ذکر الموت فانّه لم یکثر ذکره انسان الا زهد فى الدنیا؛ ابو عبیده مى گوید به امام باقر(ع) گفتم: سخنى را برایم بفرما تا به وسیله آن بهره برم سپس حضرت فرمود: اى ابوعبیده بسیار یاد مرگ کن زیرا یادآورى مرگ به انسان نمى افزاید مگر زهد در دنیا را» (المحجة البیضاء، ج 8، ص 241)   .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه