صفات الهی دو گونه اند : ۱) صفات ذاتی :که در تحققشان غیر ذات الهی فرض نمیشود. مانند حیات و علم و قدرت که اینگونه صفات عین ذاتند و هیچگونه سبق و لحوق و تقدم و تأخری بر یکدیگر ندارند . زیرا اگر صفتی بر صفتی سبقت بگیرد لازمه اش ان است که ذات بر ذات مقدم شود در حالی که تقدم شیء علی نفسه محال است . علاوه بر اینکه سبق و لحوق جایی تصور دارد که بین سابق و لاحق غیریت باشد در حالی که صفات ذاتی عین یکدیگرند بلکه مساوق یکدیگرند .

صفات الهی دو گونه اند : 1) صفات ذاتی :که در تحققشان غیر ذات الهی فرض نمیشود. مانند حیات و علم و قدرت که اینگونه صفات عین ذاتند و هیچگونه سبق و لحوق و تقدم و تأخری بر یکدیگر ندارند . زیرا اگر صفتی بر صفتی سبقت بگیرد لازمه اش ان است که ذات بر ذات مقدم شود در حالی که تقدم شیء علی نفسه محال است . علاوه بر اینکه سبق و لحوق جایی تصور دارد که بین سابق و لاحق غیریت باشد در حالی که صفات ذاتی عین یکدیگرند بلکه مساوق یکدیگرند . 2) صفات فعلی :که در تحققشان فرض ماسوی الله می شود. مانند رحمت و غضب الهی که تا مرحوم و مغضوبی در عالم نباشد تحقق نمی یابند که اینگونه صفات زائد بر ذاتندو با تغیر در این صفات ، تغیر در ذات الهی پیش نمی اید. لذا می توانند در مقام ظهور بر یکدیگر سبقت گیرند. زیرا سبقت اینگونه صفات بر یکدیگر مستلزم سبقت ذات بر ذات نمی باشد. البته این سبق و لحوق فقط در مقام ظهور اسماء الهی است وگر نه تمام صفات فعلی تجلی صفت قیومیت حق تعالی می باشند که در باطن عین یکدیگرند . بدین معنا که غضب الهی در باطن عین رحمت حضرتش می باشد که در مقام ظهور برای کافر به صورت شدید العقاب تجلی می یابد . بنابر این تناقضی بین کلام امیر المومنین (ع) با حدیث قدسی پیش نمی اید زیرا کلام علی (ع) ناظر به صفات ذاتی و یا صفات فعلی در مقام باطن می باشد و حدیث قدسی ناظر به صفات فعلی در مقام ظهور است . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه