معنای حدیث نفس و وسوسه چیست؟

وسوسه در لغت، به معنای حدیث نفس، و صدای پنهانی است، و حدیث نفس –که یک ترکیب اضافی می‌باشد- به معنای؛ با خویشتن گفتن، سخن با خویش گفتن، به خود گفتن، است.[1] وسواس؛ یعنی صدای مخفی که از باد به وجود می‌آید.[2] در اصطلاحات قرآنی و حدیثی، مقصود از حدیث نفس، همان وسوسه و معنای لغوی آن است.[3]سخن گفتن با خود که در روایات از آن به «حدیث النفس» تعبیر شده است، امری طبیعی است، و برای هرکسی رخ می‌دهد؛[4] به گونه‌ای که این امر برای انبیای الهی، مانند حضرت آدم(ع) نیز پیش آمده است؛ امام صادق(ع) در این زمینه فرمود: «آدم از این حالت که با خویش سخن می‌گفت، نزد خدا شکایت کرد...».[5]پیامبر(ص) نیز هرگاه جنازه‌اى را همراهی می‌نمود، اندوه بر ‌حضرتشان غلبه می‌کرد، بیشتر با خودش سخن می‌گفت و کمتر با مردم![6]گاهی حدیث نفس به علت پوشیده و مخفی بودن آن در ردیف وسوسه‌های شیطانی آمده است که همین خصوصیت مخفی بودن را دارند. اگر حدیث نفس از سوی شیطان صورت بگیرد و انسان را به گناه بیندازد، به آن وسوسه شیطان گفته می‌شود.[7] ولی بسیار اتفاق می‌افتد که حدیث نفس انسان ندای شرمساری او به درگاه خداوند، عذر تقصیر آوردنش به بارگاه خدا می‌باشد. راز و نیاز و ندا و ندبه او است با خالق هستی. سرکوب نفس امّاره است. تفکر در اصل هستی و چرایی زندگی می‌باشد. این حدیث نفس بسیار ارزشمند است.بنابراین، سخن گفتن با خود چه بر زبان آید و یا تنها بر دل جاری شود، به خودی خود حرام نبوده و نکوهش نشده است؛ مگر این‌که از نوع وسوسه‌های شیطانی باشد و منجر به افتادن در گناه گردد و یا موجب ایجاد شبهه و یا شک و وسواسی در برخی امور زندگی شود که در این صورت باید از آن دوری کرد.[8] .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه