مطالعه آثار شهید مطهری چگونه باعث رشد عقلی می شود؟

مهمترین اثری که مطالعه‌ی آثار شهید مطهری دارد این است که به انسان یک مبنای فکری می‌دهد، استدلالی، منطقی و مبرهن. به صورتی که هم عقل را اغنا کند و هم دل را راضی نماید. و بر اساس آن مبانی و چهارچوبه‌ی فکری، انسان بتواند جواب سؤالاتی را که در اندیشه‌ی او مطرح می‌شود، به راحتی پیدا کند. در حقیقت قبل از تحصیل چهار چوبه‌ی فکری، شهید مطهری به تفکّر و اندیشه، ‌یک انسجام و وحدت فکری می بخشد. وحدت فکری همان چیزی است که زمینه‌ی حلّ تعارضات درونی انسان را فراهم آورده و آنها را از بین خواهد برد. مطالعه‌ی آثار جناب علامه مطهری، می‌تواند گره‌های متعددی را از نسل و جامعه‌ی امروز ما بگشاید. یکی اینکه چون تداوم یافتن نظام اسلامی وابسته به تداوم یافتن هویت ایدئولوژیک نظام اسلامی در ذهنیت جمعی است و همچنین از آنجا که هویت ایدئولوژیک نظام اسلامی مبتنی بر تفکر علامه مطهری است، بنابراین بقای خط فکری علامه‌ی شهید در جامعه، به معنی پیوستگی و تداوم یافتن حیثیت ماهوی نظام اسلامی است؛ آن‌چنان‌که مقام معظم رهبری اظهار داشته‌اند: «آثار استاد شهید مطهری، مبنای فکری نظام جمهوری اسلامی ایران است. دیگران به مقدمات این انقلاب خیلی کمک کردند، ولی افکار آن‌ها در ساخت نظام جمهوری اسلامی ایران، نقش آن‌چنانی نداشته است. [...] اگر ما بخواهیم این نظام در ذهن مردم عمق پیدا کند و حرکات انقلابی این مردم همچنان ادامه یابد، بایستی افکار استاد شهید مطهری در میان مردم رواج یابد.»( استاد در کلام رهبر؛ گردآوری از مجتبی پیرهادی؛ تهران: صدرا، ۱۳۹۰، ص24)دیگر اینکه این آثار قادر هستند «مطهری» های دیگری را تولید کنند، زیرا تنفس در فضای فکری برآمده از آرا و اندیشه‌های علامه‌ی شهید، قالب‌های ذهنی انسان را با آن همسو و هماهنگ می‌سازد و به‌نوعی «مطهری» را بازتولید و تکثیر می‌کند:«طلاب جوان، آثار شهید مطهری را بیشتر مطالعه کنند، زیرا این امر قطعاً از آنان شخصیت‌های متفکری خواهد ساخت که می‌توانند در آینده، ادامه‌دهنده‌ی خط فکری استاد شهید مطهری باشند.»(همان، ص 85)در نهایت، باید به این واقعیت نیز اشاره کرد که آثار علامه مطهری به دلیل عمق و دقت بالا و تناسب با اقتضائات جامعه‌ی معاصر، می‌توانند «بینش نو» در مخاطب بیافریند و او را به لایه‌های ژرفی از تفکر اصیل اسلامی وارد گرداند:«هرچه از شهادت آن عزیز می‌گذرد، آثار و برکات معنوی فکری او ابعاد تازه‌تری را از خود نشان می‌دهد. [...] لازم است جوانان، مخصوصاً آن‌هایی که با معرفت و دانش سروکار دارند (مثل روحانیون، معلمین، دانشجویان و نویسندگان) با آثار شهید مطهری ارتباط نزدیک برقرار کنند و کتاب‌های آن بزرگوار را بخوانند. این کتاب‌ها حقیقتاً بینش وسیعی و در موارد بسیار، بینش نوینی به خواننده‌ی خود می‌بخشد.»(همان، ص ۴۰.) ویژگی های آثار شهید مطهری:1-مستدل بودن...مستدل بودن یعنی اولا اگر کسی می گوید اسلام چیزی را گفته بگوید کجای اسلام. خیلی از چیزهایی که ما می گوییم در اسلام نیست، حرف هایی است که ما به اسلام منصوب کرده ایم. ثانیا اگر اسلام گفته چرا درست است؟ برای آن استدلال کنیم. سوم اینکه عقل ما تحت الشعاع قرار نگیرد. شهید مطهری حتی در بحث هایی مثل خدمات متقابل اسلام و ایران هم استدلال می کند.2-مطمئن بودن...ممکن است سراغ کسی برویم که زحمات زیادی کشیده اما مطمئن نیست. یعنی گاهی مباحثی را مطرح کرده که خود این مباحث از مبانی قوی برخوردار نیست و نمی توانیم روی آن مطالب تکیه کنیم. شهید مطهری مطمئن است، همان طور که بزرگان روی آن تأکید کرده اند.3-سادگی...بزرگانی زحماتی کشیده اند اما من با مطالعه آثار آن ها متوجه مفاهیم آن نمی شوم. اما در مطالعه کتب شهید مطهری به ترتیب آسان به مشکل، در طول مطالعه فرد دچار مشکل نمی شود. قلم او قلم ساده ایست.4-کامل بودن...مطالب کتب او متنوع است. ما سؤال داریم که آیا اسلام 1400 سال پیش پاسخگوی نیازهای امروز هست یا نه؟ کتاب اسلام و نیازهای زمان ...وقتی اعراب به ما حمله کردند فرهنگ ما از بین رفت یا ما پیشرفت بیشتری کردیم؟ کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران...ریشه بحث حجاب چیست؟ آیا زن با حجاب آزاد است و می تواند فعالیت کند؟ کتاب مسئله حجاب...بحث ارث، نفقه، دیه، تعدد زوجات ، ازدواج موقت چگونه است؟ کتاب نظام حقوق زن در اسلام...شهید مطهری حتی در بحث امام حسین علیه السلام وارد می شود و کتاب استدلالی حماسه حسینی را می نویسد و بیان می کند که چرا امام حسین علیه السلام از مدینه به مکه و از مکه به کربلا و از کربلا خاندان او با آن وضعیت به شام متنقل می شوند...ما در مورد ظهور حضرت صاحب عجل الله تعالی فرجه شک و شبهه داریم. کتاب قیام و انقلاب حضرت مهری عج...معنای آزادی چیست؟ حدود آزادی؟ مقاله آزادی کتاب آزادی معنوی...کمال انسان به چیست و ما باید چه ویژگی هایی برای رسیدن به آن داشته باشیم؟ کتاب انسان کامل و تکامل اجتماعی انسان...سرانجام جهان چه خواهد شد؟ تکامل اجتماعی...تنوع در آثار آن بزرگوار باعث می شود ما پاسخ سوالاتمان را در اصول دین، فروع دین، مسائل مستحدثه و بسیاری از نیازها از کتب ایشان دریافت کنیم.5-جمع تعبد و تعقل...کجا باید تعبد کنیم، کجا تعقل؟ کجا باید استدلال کنیم و کجا باید در مقابل دین به خاطر اینکه عقل ما ناقص است و کامل نیست سر تسلیم فرود آوریم؟6-شفافیت و صراحت شهید مطهری...شهید مطهری مزاج گو نیست. جایی که می خواهد انقلابیون افراطی را نقد کند همان قدر صریح الهجه است که می خواهد مخالفین انقلاب را نقد کند. ما به خاطر اینکه افرادی دوستان ما هستند برای آنها حق رزرو قائل نیستیم.7-آموزش گام به گام...در آموزش کتب شهید مطهری یک سیر آسان به مشکل طراحی شده که اگر کسی با این سیر پیش رود قدم به قدم و گام به گام آموزش می بیند بدون اینکه دچار مشکل شود.8-تشکیل نظام فکری...گاهی ما به کتب و آثار مؤلفینی مراجع می کنیم، میبینیم در آثار تشتت وجود دارد و برخی مطالب با برخی دیگر در تعارض هستند. شهید مطهری به واسطه اینکه نگاهش نگاه توحیدی است و خود را فیلسوف فطرت می داند در آثار ایشان تشتت وجود ندارد و 2 مطلب متناقض نمی توان یافت. چون در مقام نگارش کتب توحید را به عنوان روح حاکم بر آثار در کنار فطرت می توان یافت.(ضرورت مطالعه آثار شهید مطهری ، دکتر علی غلامی) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه