چه تعريفي از ادیان زنده مي توان کرد؟آيا ادياني مثل بودیسم، هندو و جينيسم را ميتوان اديان زنده ناميد؟ مگر نه این‌که دین باید از سوی خدا باشد پس ادیان بشری چه جایگاهی دارند؟ و نیز وجود ادیان الهی با آیات قرآن تناقض ندارد یا اینکه همه‌ی این ادیان اسلام اند؟

معناي دين در لغت به صورت روشن بيان نشده است و معاني و ريشه هاي مختلفي براي آن ذكر گرديده است. بعضي ها گفته اند كه اين كلمه عبری است كه به معناي حساب است و وارد زبان عربي شده است. بعضي ها معتقدند كه دين كلمه عربي خالص است به معناي عادت و استعمال. و بعضي ها مي گويند دين كلمه فارسي است. ولي آنچه كه از سخنان علامه به دست مي آيد دين بايد كلمه عربي باشد كه از ماده «دنو» در برابر «علو» گرفته شده است. و در اصطلاح به مجموع اعتقاد به حقيقت انسان و جهان و مقررات متناسب با آن كه در مسير زندگي مورد عمل قرار مي گيرد دين گفته مي شود. ادیان زنده به آن ادیانی اطلاق می شود که در عصر حاضر دارای پیرو می باشد مانند دین یهود، مسیحیت، بودیسم، هندوئیسم و امثال آن‌ها. در مقابل آن ادیان خاموش یا ادیان ابتدایی قرار دارد که به مرور زمان با انقراض پیروان شان خود آنها نیز منقرض شده اند. به عنوان مثال ادیان ابتدایی مصر باستان که قائل به خدایان از شکل حیوانات بوده و معتقد به سه خدای اوزیرس ، ایزس و هوروس بوده اند، در عصر حاضر پیروی برای این دین وجود ندارد. اما این‌که دین باید از سوی خداوند برای بشر فرستاده شود تردیدی در آن وجود ندارد و روشن است که دین خداوند فقط یک دین است. واین ادیان باطل و ساخته دست بشر است که از تعدد برخوردار است. و دین خداوند همان دین اسلام است و اسلام در لغت به معناي خضوع، انقياد، تسليم، گردن گذاري و طاعت مي باشد. و در اصطلاح، اسلام بر ديني اطلاق مي شود كه خداوند در قرآن كريم مردم را به سوي آن دعوت نموده است و از اين روي اسلام ناميده شده است كه برنامه كلي آن تسليم شدن انسان به خداي جهان و جهانيان است و در اثر اين تسليم غير خداي يگانه پرستش و اطاعت نشود. با توجه به مطالب فوق بايد گفت: دين خداي سبحان كه دين حق است يك دين است و نمي تواند متعدد باشد و در تمام زمان ها مردم مكلّف به تديّن به آن دين بوده اند و با دلايل زير مي توان آن را ثابت كرد: 1. آيات متعددي در قرآن كريم داريم كه دلالت دارند بر اينكه دين تمام پيامبران الهي، دين اسلام بوده است: الف: يك دسته آياتي در قرآن كريم وجود دارد كه خبر مي دهد از اينكه اولين كسي كه دين الهي را اسلام و پيروان آن را مسلمان ناميد حضرت ابراهيم -عليه السّلام- بود آنجا كه گفت: «پروردگارا ما دو نفر را مسلمان قرار ده و از نسل ما امت مسلمان به وجود بياور.» و در جاي ديگر خداوند بر اين مطلب تاكيد دارد و مي فرمايد: «اي كساني كه ايمان آورديد... و آيين پدرتان ابراهيم نيز چنين بوده است او بود كه قبلا شما را مسلمان ناميد.» ب: آيه شريفه كه وصيت حضرت ابراهيم و حضرت يعقوب -عليه السّلام- را نقل مي كند كه مي گويند، اي پسران من خداوند براي شما اين دين (اسلام) را برگزيد پس البته نبايد جز مسلمان بميريد. و يا هنگامي كه سحره‌ی فرعون بعد از ديدن معجزه، دين حضرت موسي -عليه السّلام- را مي پذيرند، در پيشگاه خداوند بعد از تهديد فرعون دعا مي كنند كه پروردگارا بر ما شكيبايي فرو ريز و ما را مسلمان بميران و يا خطاب به امت پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: «خداوند از دين آنچه را كه به نوح درباره آن سفارش كرد براي شما تشريع كرد و آنچه را بر تو وحي كرديم و آنچه را كه درباره آن به ابراهيم و موسي و عيسي سفارش نموديم كه دين را برپا بداريد...» همه اين آيات شريفه دليلي بر يگانگي دين انبياء الهي مي باشند. ج: آياتي در قرآن كريم داريم كه مي گويند غير از دين اسلام در نزد خداوند دين ديگري وجود ندارد و به صورت اطلاق آمده است كه هر كسي غير از دين اسلام دين ديگري انتخاب كند هرگز از او پذيرفتني نخواهد بود. پس بايد دين تمام انبياء الهي اسلام باشد تا مورد پذيرش خداوند قرار گيرد. علامه طباطبایی مي گويد: دين در پيش خدا يك دين است و هيچ اختلافي در آن وجود ندارد و آن دين اسلام است كه عبارت از تسليم در برابر حق است. يا به عبارت ديگر اسلام عبارت از تسليم از براي بياني است كه از طرف خداوند در مقام ربوبيت در معارف و احكام صادر شده است. ولو از نظر كمي و كيفي در شرايع انبيائش اختلاف وجود دارد لكن در عين حال يك چيز بيش نيست. و بين شرايع پيامبران اختلاف با تضاد و تنافي وجود ندارد. پس اسلام همان دين حنيف است كه بنايش بر توحيد نهاده شده است و دين همه‌ی انبياء دين توحيدي بوده است. 2. دليل دوم بر اينكه ديني كه خداوند آن را براي هدايت بندگانش مي فرستد يك دين است اين است كه خداوند متعال حقّ است و دين او نيز حق است و دين حق نمي تواند تعدد داشته باشد. پس خاصيت حقيّت دين الهي وحدت دين را اقتضاء مي كند و تعدد فقط در اديان باطل راه دارد. 3. در احادیث معصومین نیز به این مطلب تصریح شده است مثلا وقتي مفضل از امام صادق ـ عليه السلام ـ در مورد دين حضرت ابراهيم، نوح، موسي، عيسي و... مي‌پرسد، امام صادق ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايد: «دين همه آنها اسلام بوده، نه غير آن و به آيات متعددي از جمله آيات 19 آل عمران، حج، 78؛ بقره، 128 و... اشاره فرمودند...» بنابراين از ديدگاه آيات قرآن و روايات ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ فقط يك دين وجود دارد و آن هم دين اسلام است. پس منظور از اسلام در آیات شریفه إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ؛ «دين در نزد خدا، اسلام است» و وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ ديناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرين؛ «‏و هر كس جز اسلام آيينى براى خود انتخاب كند، از او پذيرفته نخواهد شد و او در آخرت، از زيانكاران است»، دین همه پیامبران الهی می باشد و بین این آیات و وجود ادیان الهی که در طول هم قرار دارند تناقضی وجود ندارد. اما دو دین یهودیت و مسیحیت که اصل آنها دین آسمانی بوده اند، از سوی خدای متعال منسوخ شده اند. امروز این دو دین در عرض اسلام قرار گرفته اند و لذا مشمول آیات شریفه نمی شوند بلکه این ادیان با تحریف و دستبرد در آموزه های آنها به ادیان بشری شباهت پیدا کرده اند. اما ادیان بشری مانند هندوئیسم و بودیسم و امثال اینها در راستای نجات و هدایت بشر جایگاهی ندارند بلکه پیروان خود را از راه هدایت و کمال دور نموده و عقل نیز بر بطلان آنها حکم می کند. و لذا اعتقاد به این ادیان با معیار عقل قابل تحقق نمی‌باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه