تخمین زمان مطالعه: 4 دقیقه
قرآن کريم مي فرمايد: لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ... و به كارهاي زشت، چه علني آن و چه پوشيده(اش) نزديك مشويد. «اِثم» در ريشه «اثم» به معني گناه و چيزي كه انسان را از كاري باز ميدارد است و از آنجا كه گناهان آدمي را از «خيرات» باز ميدارد به آنها «اثم» گفته شده، و عصيان و معصيت هم از همين باب است. واژة فواحش جمع فاحشه به معني هرگونه رفتار و گفتاري است كه زشتي آن بزرگ باشد. در قرآن مجيد نيز گاهي در همين معني وسيع استعمال شده است مانند: وَ الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ... كساني كه از گناهان بزرگ و از اعمال زشت و قبيح اجتناب ميكنند...» تعبير «فواحش» بعد از «كبائر الاثم» به اصطلاح از قبيل ذكر خاص (فواحش) بعد از عام (اثم) است و در حقيقت بعد از بيان اجتناب از همة گناهان بر روي گناهان زشت بيش تر تكيه شده است تا اهميت آنها را برساند. واژة ظاهر يعني آشكار و آنچه با چشم ديده ميشود (پيدا) و باطن يعني ناپيدا و پنهان و آنچه خلاف ظاهر است. در قرآن مجيد هم آمده است كه وَ ذَرُوا ظاهِرَ الْإِثْمِ وَ باطِنَهُ... و گناه آشكار و پنهان را رها كنيد. امّا اين كه گناه ظاهري و باطني كدام است؟ علامه طباطبايي در ذيل آيه 120 از سوره انعام ميفرمايد: گرچه به حسب مضمون، آيه مطلق است، و از جميع گناهان ظاهري و (آشكار) و باطني (پنهان) نهي ميكند، ولي از سياق آيات قبل و بعد از آن استفاده ميشود كه (آيه) مربوط به خوردن گوشت حيواني است كه اسم و نام خدا به هنگام ذبح بر آن برده نشده كه مصرف آن حرام است... (بنابراين)، مراد از گناه ظاهري آن گناهي است كه شومي (و ابدي) عاقبت و زشتي اثرش بر كسي پوشيده نيست، مانند شرك، آشوبگري و ظلم، و مراد از گناه باطني آن گناهي است كه زشتيش همه كس فهم نيست، مانند خوردن ميته (مرده) خون و گوشت خوك اين قسم از گناه با تعليم خدايي شناخته ميشود و عقل نيز گاهي آن را درك ميكند، اين معنايي كه ما براي گناه ظاهري و باطني كرديم، معنايي است كه ظاهر سياق آن را افاده ميكند. بعضي از مفسران معاني ديگري براي آن كردهاند، از جمله گفتهاند: ظاهر بودن گناه و باطن بودن آن به معناي علني بودن و پنهاني بودن آن است، و نيز گفتهاند: مقصود از گناه ظاهري، گناهاني كه از اعضا و جوارح آدمي سر ميزند، است و گناه باطني، گناهان قلبي و دروني است. و نيز گفتهاند: گناه ظاهري به معناي زنا و گناه باطني روابط پنهاني نامشروع است و... . در تفسير نمونه آمده كه «آيه ياد شده مفهوم وسيعي دارد كه تمام اين تفسيرهاي ياد شده را در برميگيرد. مراد از «فاحشة ظاهري» در آية 151 از سورة انعام كه در ابتداي همين تحقيق آمد گناه علني و مقصود از «فاحشه باطني» گناه سرّي و روابط نامشروع برقرار كردن در پنهاني است. از حضرت امام سجاد ـ عليه السّلام ـ نقل شده است كه معناي «وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ» فرمودند: «فواحش ظاهري و آشكار» مانند ازدواج با زن پدر و «فواحش باطني و پنهان» مانند «زنا» است. اين روايت از باب تطبيق كلّي بر مصداق است؛ يعني يكي از مصاديق فواحش ظاهري «ازدواج با زن پدر» است و يكي از مصاديق فواحش باطني «زنا» ميباشد امام صادق ـ عليه السّلام ـ درباره علت و منشأ حرمت گناهان ظاهري و باطني فرمود: «ان الله تبارك و تعالي غيور يحب كل غيور و لغيرته حرم الفواحش ظاهرها و باطنها؛ خداي متعال بسيار غيرتمند است و انسانهاي غيرتي را دوست دارد و بخاطر غيرتش گناهان ظاهري (آشكار) و باطني (پنهان) را حرام و ممنوع كرده است.» (تا جامعه سالم و در امنيت بماند). .
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.