اگر بخواهیم در مورد مسأله حجاب در دانشگاه کار کنیم , چه کارهایی باید انجام دهیم تا نتیجه ای مطلوب برسیم؟

برای فرهنگ سازی پیرامون حجاب در محیط علمی دانشگاه ابتدا باید فرهنگ حجاب را به صورت کامل شناخت و نسبت به مبانی اعتقادی و علمی و کارکردهای فردی و اجتماعی و فلسفه وجودی آن و تاثیرات ارزشمندی که در رشد و توسعه مادی و معنوی فرد و جامعه دارد ، آگاهی کسب کرد و این آگاهی را با بهترین و زیبا ترین روشها به دیگران انتقال داد . راهکارهای تحقق و دست یابی به اهداف فرهنگی خود را می توانید با مطالعه و تفکر و جلسات مشورتی و بحث و تبادل نظر با سایر دانشجویان ،مسئولین ، نهادها و مجموعه های متعهد و دلسوز دانشگاه مشخص کنید. بدیهی است کار گروهی و سازمان یافته در این زمینه از اثربخشی بهتر و بیشتری برخوردار می باشد. و در زمینه راهکارهای عملی برای اجرا و ترویج فرهنگ حجاب می توان از روش های متعددی بهره جست از قبیل ؛ - تشویق و ترغیب افراد به مطالعه و در اختیار گذاشتن منابع صحیح ، علمی ، زیبا و موردپسند. - برگزاری جلسات سخنرانی به مناسبت های مختلف با موضوع فلسفه و کارکردهای حجاب.- برگزاری جلسات پرسش و پاسخ با حضود افراد متبحر.- تشکیل گروه های مطالعاتی و جلسات بحث و بررسی چند نفره . - مسابقه کتاب خوانی و مقاله نویسی در موضوعات ریز معرفی شده . - استفاده از شیوه های هنری ، نظیر شعر ، نقاشی ، نمایش ، تئاتر ... - همچنین استفاده از تابلوهای موجود در دانشگاه وخوابگاهها که در محل دید و اجتماع دانشجویان قرار دارد می تواند جایگاه خوبی برای انتقال و ترویج فرهنگ حجاب باشد .افزون بر راهکارها و روشهای فوق باید به ریشه یابی دقیق معضل بدحجابی پرداخت و با شناخت صحیحی از آن اقدام به مقابله اصولی با آن پرداخت. در این زمینه به صورت مختصر مطالبی ارائه می شود:در مورد مشکل بدحجابى باید گفت که این معضل در ایران ریشه در عوامل متعددی دارد که باید آن عوامل را در جامعه مورد شناسایى قرار داد و با توجه به آنها اقدامات اساسى و حسابشده انجام داد. بر این اساس عوامل بدحجابى در جامعه به دو دسته تقسیم مى شود:الف) عوامل درونى: منظور از عوامل درونى، مجموعه مؤلّفه هایى است که به وجود آوردن این پدیده دخالت داشته و ناشى از عملکرد افراد یک جامعه و سیستم سیاسى، اجتماعى و فرهنگى حاکم بر آن است. مهم ترین آنها عبارت است از:1. از نظر انسان شناختى و روان شناختى انسان موجودى است که داراى قدرت اختیار مى باشد، یعنى، هم توانایى انتخاب راه درست و طى کردن مراتب کمال انسانى را دارد و هم توانایى پیروى از امیال و هواهاى نفسانى و طى کردن مدارج انحطاط و سقوط را. قرآن مى فرماید:«انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا»، (انسان، آیه 3).بر این اساس در جامعه اى مانند جامعه اسلامى ما ـ که بسیارى از احکام، ارزش ها و معارف اسلامى براى اداره جامعه تبیین شده و جاى هیچگونه عذر و بهانه اى نیست ـ بعضى از احکام الهى (مانند حجاب) از سوى برخى افراد نادیده گرفته مى شود، به این اصل و عنصر روان شناختى باز مى گردد. به عبارت دیگر یکى از مهم ترین عوامل بدحجابى در جامعه، پیروى از هواهاى نفسانى است که خود ناشى از ضعف ایمان و تقوا،تزلزل شخصیت است و... مى باشد و در مظاهرى از قبیل تجمل گرایى، خودنمایى در مقابل بیگانگان و... نمود پیدا مى کند.در بسیاری از موارد خودباختگی و تزلزل شخصیت و عدم اعتماد به نفس موجب تقلید و تظاهر به رفتارهای ناصحیح دیگران می گردد. بر اثر خودباختگی ملاک در کرامت و شایستگی اجتماعی را محبوب بودن و مطرح بودن در چشم دیگران می دانند. البته اگر انسان با تقوا و پاکدامن و مقید به رعایت ارزش های الهی باشد هم محبوب خواهد بود و هم در چشم و دل و زبان اولیاء مطرح خواهد بود، لیکن این مسأله نیاز به خودباوری و ایمان قوی و انگیزه های عالی و معرفت صحیح از حیات طیبه دارد. چنین انسانی برای خود رسالتی عظیم را قایل است که به رفتارهای او جهت می دهد.یکى از راه های اصلاح جامعه از این معضل، مقابله با عوامل روان شناختى آن و تقویت ایمان و تقواى افراد جامعه و تقویت انگیزه، عزم و اراده آنان در اجراىاحکام الهى و موازین و مقررات اسلامى در سطح جامعه مى باشد. قرآن کریم مى فرماید: «ان الله لا یغیر ما بقومٍ حتى یغیروا ما بأنفسهم...»؛ خداوند سرنوشت هیچ قومى را تغییرنمى دهد، مگر آن که آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند، (رعد، آیه 11).این عامل درونی اختصاص به جامعه ای خاص یا پیروان دین مخصوصی ندارد اما در هر جامعه ای عوامل تشدید کننده یا کنترل کننده وجود دارد که باید پیشینه تاریخی و وضعیت فرهنگی را بررسی کرد. در خصوص جامعه ایرانی به ریشه های تاریخی آن اشاره می کنیم.2. ریشه هاى تاریخى این مسأله که به اقدامات رژیم پهلوى براى گسترش فرهنگ برهنگى، بى بند و بارى و کشف حجاب بر مى گردد، که توانست بخشى از جامعه ما را دچار این انحراف کند و بى حجابى را در خانواده ها به صورت یک هنجار و ارزش درآورد. روند گسترش این معضل، هر چند با وقوع انقلاب اسلامى و فضاى ناشى از دوران دفاع مقدس، تا حد زیادى کنترل شد؛ ولى به دلایل متعددى، رگه ها و ریشه هاى خود را همچنان حفظ نمود و بعد از تغییر محیط ارزشى جامعه و فاصله گرفتن از فضاى معنوى حاصل از انقلاب و دفاع مقدس، دوبارهمجال ظهور و بروز پیدا کرد.3. کوتاهى و بى توجهى برخى از مسؤولان فرهنگى کشور در تثبیت ارزش ها و احکام اسلامى و تعمیق بخشیدن به آن، از وسایل دیگر گسترش بدحجابى است.گفتنى است که به علت وجود مشکلات ناشى از تثبیت انقلاب اسلامى، جنگ تحمیلى، فشارهاى خارجى محاصره هاى گوناگون اقتصادى، سیاسى و... باعث شد که بیشترین وقت و انرژى مسؤولان و دستگاه هاى دولتى به این امور صرف شود و توجه چندانى به مسائل فرهنگى جامعه و اجراى راه کارها و برنامه هایى در جهت تثبیت و تعمیق ارزش ها و احکام اسلامى مبذول نگردد.4. بعضى از اقدامات انجام گرفته بعد از سال 1368 (از قبیل سیاست هاى پولى و ارزى و...) که به منظور تسریع در روند توسعه و رشد اقتصادى، صنعت و... انجام گرفت، ناخواسته موجب تغییر ارزش هاى جامعه، به سوى هنجارهاى مادى، مدرک گرایى، تجمل پرستى و...گردید.5. عملکرد منفى و نامطلوب برخى از دستگاه هاى فرهنگى (از جمله وزارت ارشاد و مطبوعات وابسته در سال هاى اخیر) و میدان دادن به افراد و عناصرى که هیچ اعتقادى به نظام اسلامى ندارند و با استفاد از تسهیلات مادى و معنوى وزارت ارشاد و فضاى باز و بدون نظارت جامعه، موجبات نشر و ترویج فرهنگ فاسد منحط دوران پهلوى و ارزشهاى حاکم بر جوامع غرب را فراهم و اوضاع فرهنگى کشور را به شدت مسموم و آلوده نمودند به گونه اى که مقام معظم رهبرى هشدارهاى شدید به مسئولین فرهنگى داده، نارضایتى خود را از عملکرد وزارت ارشاد اعلام نمودند که در نهایت منجر به استعفاى وزیر ارشاد گردید.6. برخى از افراط و تفریطهایى که در سالهاى اولیه انقلاب و بعد از آن در مبارزه با بى حجابى و بد حجابى شد از قبیل استفاده روشهاى خشونت آمیز و فیزیکى و... باعث بوجود آمدن تنفر و انزجار و بدبینى به این حکم الهى گردید.7. اجرا نشدن فریضه مهم امر به معروف و نهى از منکر یا نظارت ملى به صورت فراگیر و گسترده و نظام مند از طرف آحاد جامعه، که در روایات متعدد ضامن حفظ و سلامت جامعه از فساد، نا امنى و... شمرده شده است.ب) عوامل بیرونى: مهمترین عامل بیرونى تهاجم فرهنگى گسترده و همه جانبه غرب به ارزش هاى اسلامى و ملّى ما، براى بى هویت نمودن نسل جوان، تضعیف باورهاى عقیدتى در مردم و در نهایت شکست نظام اسلامى در ایران با استفاده از پیشرفته ترین وسایل تکنولوژى ـاعم از نرم افزارى و سخت افزارى، عناصر وابسته داخل در عرصه هاى فرهنگى و اقتصادى و... در جهت حاکم نمودن فرهنگ و ارزش ها و مظاهر تمدن غرب.مجموعه عوامل فوق سبب گردیده که متأسفانه علیرغم گذشت بیش از دو دهه از انقلاب اسلامى، معضل بد حجابى در جامعه اسلامى ما وجود داشته باشد. اما در مورد راه هاى برخورد و مقابله با این پدیده زشت دو راهکار قابل پیش بینى مى باشد:1. راهکارهاى فیزیکى و برخورد از موضع قدرت با متخلفین البته این برخورد باید حساب شده و هنجارمند باشد.2. کار بنیادى فرهنگى. مسلما برخورد با این پدیده به صورت فیزیکى و از طریق دستگاههاى دولتى، بسیار دشوار و تا حدّى ناممکن است. زیرا اگر ما در مسئله لباس و پوشش اسلامى صرفا بخواهیم از طریق زور وارد شویم، استدلال و منطق نداشته باشیم و نتوانیم حقانیت و لزوم پوشش اسلامى، آثار مثبت و فواید و برکات اجراى این فریضه الهى در ابعاد مختلف زندگى شخصى و اجتماعى افراد و فلسفه حجاب و... را با کار فرهنگى مستمر عمیق و ریشه اى با استفاده از دستگاههاى فرهنگى و رسانه هاى جمعى و مطبوعات و... به زیباترین و بهترین صورت، ارائه دلیل و برهان، ثابت کنیم، متأسفانه باید منتظر رواج و گسترش بدحجابى و رواج ارزشهاى غربى به صورت گسترده در جامعه اسلامیمان باشیم. عامل مهم دیگرى که مى تواند ما را در مقابله با این معضل اجتماعى یارى نماید اهتمام جدى جامعه و دانشجویان به انجام فریضه امر به معروف و نهى از منکر است. بدیهى است اگر جامعه در این زمینه به صورت جدى وارد عمل شود و این فریضه الهى را منطبق با شرایط و مراتبى که در شرع مقدس معین گردیده، عملى سازد دستگاه هاى فرهنگى و مراکز موجود در دانشگاه ها نیز بهتر مى توانند در حل این معضل اجتماعى اقدام نمایند و ضمن تشویق و ترغیب دانشجویان به انجام شؤونات اسلامى، راه کارها و اقدامات بنیادى فرهنگى را در جهت گسترش ارزش هاى اسلامى در بین دانشجویان فراهم سازند. به امید روزى که با همکارى مسؤولین و دانشجویان شاهد محیطى سرشار از پاکىو صفا و اهتمام جدى به رعایت ارزش هاى اسلامى در دانشگاه ها باشیم، ان شاءالله.ناگفته نماند بسیاری از ناهنجارهای اجتماعی از جمله بدحجابی به بی سامانی اقتصادی نیز گره خورده است، معضل بیکاری، تورم و... مولد بسیاری از مفاسد اجتماعی هستند که ظهور و بروزهای آن در شکل های مختلف صورت می پذیرد. از این رو نظام اسلامی و همه علاقه مندان به این نظام مقدس باید در جهت کارآمدی نظام و حل معضلات اقتصادی و اجتماعی تلاش جدی انجام دهند. فرمایشات و رهنمودهای مقام معظم رهبری در زمینه مبارزه با مفاسد اقتصادی و اجتماعی به شکل قاطع و نیز نهضت خدمت رسانی به مردم و تلاش برای کارآمدی هرچه بیشتر نظام اسلامی ، در این راستا ارزیابی می شود.براى آگاهى بیشتر ر.ک:1. نامه ای به خواهرم ، مهدی عدالتیان ، مشهد : موسسه فرهنگی موعود ، 1382 . ( کتاب جذاب ، مختصر و مفید است. )2.شهید مطهرى، مسأله حجاب ، تهران:صدرا، 1379 .3. حداد عادل، فرهنگ برهنگى و برهنگى فرهنگى 4. فرامرز رفیع پور، توسعه و تضاد5 . على ذوعلم، انقلاب و ارزشها6 . علی ، محمدی،حجاب در ادیان الهی ، قم :اشراق ، 1372 .7 . حسین مهدی زاده،حجاب شناسی چالش ها و کاوشهای جدید، قم :حوزه علمیه مرکز مدیری ، 1381.8 . حسین مهدی زاده ، «دفاع غیر منطقی از بدحجابی» قسمت اول، نشریه رسالت مورخه 3/4/1383.9 . تاریخچه حجاب در اسلام ، اسدالله جمشیدى خبرگزاری فارس .10 . نگاه و پوشش ، سید مجتبی حسینی ، پرسش و پاسخ دانشجویی ، قم : معارف ،1385 . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه