چرا باید پایبند اصول اخلاقی باشیم؟

در پاسخ به این سوال می توان گفت: از جهتی اصول اخلاقی چهره انسانی انسان را ترسیم می کند، بنابراین از جهتی انسانیت انسان به اخلاق او است و از جهت دیگر هدف زندگی انسان تعالی جویی و تقرّب به حضرت احدیت است واخلاق واصول آن، انسان را به هدف غایی نزدیک می کند پس اگر بخواهیم در این مسیر سیر کنیم لازم است که به آن پایبند باشیم!اخلاق جمع خُلْق بر وزن قفل، به معنی قوا و سجایا و صفات درونی است که با چشم دل دیده می شود، نه با چشم سر. اگر چه در تعریف اخلاق میان دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد،لیکن دانشمندان اسلامی در این مطلب اشتراک نظر دارند که مجموعه صفات روحی و خصوصیات درونی و ملکات باطنی که منشأ و مبدأ افکار وعقاید و گفتار و کردار و رفتار خوب یا بد می باشد، اخلاق نامیده می شود.قوا و توانایی هایی که روح برای تکامل و تعالی جویی در اختیار دارد، زیاد است، لیکن همه قوای ظاهری و باطنی زیرمجموعه و تحت فرمان چهار قوه و فرمانده قرار دارند که عبارتند از: عقل،‌ وَهْم، شهوت و غضب. این چهار قوه اصول و مبانی اولیه اخلاق، سرمنشأ همة صفات رذیله و بدی ها و ریشه همه سجایا و خیر و خوبی ها هستند.منظور از تهذیب نفس یا تزکیة روح، در بحث اخلاق، به معنی تربیت نمودن و رشد و هدایت نمودن قوای چهارگانه و شکوفا ساختن استعدادهای آن ها در جهت تکامل و نیل به سعادت و کمال مطلق و تقرّب به حضرت حق تعالی است.کار عقل، فهم و ادراک حقایق کلی است. از این جهت آن را قوه عاقله یا عقل نظری می گویند و با تهذیب آن، صفت حکمت به وجود می آید و آن نیز بر دو قسم است: حکمت نظری و حکمت عملی. از تهذیب قوه وهم یا عقل عملی، ملکة عدالت پدید می آید. از تهذیب قوه غضب، شجاعت روحی و قدرت نفسانی ظاهر می‌گردد. از تهذیب قوه شهوت، حیا و عفت حاصل می شود.چهار صفت (حکمت، عدالت، شجاعت و عفت) اصول و مبانی اخلاق حسنه شمرده می شوند و سایر صفات و خُلقیات، به عنوان فروع اخلاقی،‌ و ناشی از این چهار صفت هستند. حکمت ها و احادیث اخلاقی اسلام -‌غالباً و بلکه همة آن ها - بیان کنندة فروع اخلاقی یا اخلاقی عملی هستند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه