خداوند در آيه ی 23 و 24 از سوره ی بقره می فرماید: (هرگز نمي توانيد و نخواهيد توانست همانند قرآن بياوريد) در حالي که: 1. فرصتي به کسي داده نشده است و اين فرصت مي تواند در اختيار آيندگان قرار گيرد. 2. چه طور ممکن است که قرآن کریم بدون اين که از جواب و عملکرد آيندگان مطلع باشد، نتيجه گرفته و خبر داده که در آينده هم کسي نخواهد توانست سوره اي مانند اين سوره ها بياورد.؟

خداوند در این خصوص مي فرمايد: وَ إِنْ کنْتُمْ في رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلي عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَکمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کنْتُمْ صادِقينَ ـ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکافِرينَ؛ و اگر در باره آن چه بر بنده ی خود (پيامبر) نازل کرده ايم شک و ترديد داريد، (دست کم) يک سوره همانند آن بياوريد و گواهان خود را ـ غير خدا ـ براي اين کار، فرا خوانيد اگر راست مي گوييد! و پس اگر چنين نکنيد ـ که هرگز نخواهيد کرد ـ از آتشي بترسيد که هيزم آن، بدن هاي مردم (گنهکار) و سنگ ها (بت ها) است، و براي کافران، آماده شده است!». در تفسیر ادبی این آیه باید گفت: 1. حرف «إِنْ»: اين حرف جزو ادات شرط بوده و فعل و جواب خود را مربوط به زمان آينده مي کند. و هم چنين انجام و عدم انجام شدن فعل شرط و جواب آن را مردّد و مشکوک مي نماياند. البتّه هيچگاه با حرف نفي در يک جا جمع نمي شود مگر با حرف نفي «لم». که در اين صورت حرف «لم» تنها معناي نفي خود را حفظ کرده و بقيه معاني خود را از دست مي دهد. 2. حرف «لَمْ» بر سر فعل مضارع درآمده و آن را تبديل به فعل ماضي مي کند و در همان زمان نفي مي کند. به طوري که توقّع وقوع فعل در آينده نيز نمي رود. 3. «لَنْ» نيز بر سر فعل مضارع در آمده و آن را به زمان آينده برده و بر اين نفي تأکيد دارد. 4. نتيجه: با توجه به نکات ياد شده در مورد آيه، روشن مي شود که: ـ منظور از جمله ی «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا»، اين است که شما اگر در آينده نتوانستيد سوره اي همانند سوره هاي قرآن کریم را بياوريد، اين خود دليل بر حقّانيت قرآن کریم و آورنده آن بوده و لازم است شما به آن ها ايمان آوريد. ـ بعد از جمله ی «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا» مي فرمايد: «وَ لَنْ تَفْعَلُوا». ولي چنان که گذشت حرف «لَنْ» دلالت بر حتميت نفي مي کند. بنابراين، اين که در جمله ی اوّل ترديد ارائه داده و در بعدي تأکيد بر نفي مي کند، براي اين است که کار آنان که با قرآن کریم به معارضه مي پردازند را بي فايده و عبث و مسخره جلوه مي دهد. و به اصطلاح آب بر هاون کوبيدن است.! ـ جمله ی «وَ لَنْ تَفْعَلُوا»، جمله اي معترضه مي باشد که در ضمن جمله ی اصلي «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا...» آمده است. و الا جمله ی اصلي عبارت است از این که، کساني را که با قرآن کریم به معارضه برخواسته اند، به طور معمول دعوت به معارضه نموده و بعد مي گويد اگر در اين راه شکست خورديد و دعوت قرآن کریم را با وجود آگاهي ردّ کرديد، بايد عواقب آن را بپذيريد. ـ جمله ی «وَ لَنْ تَفْعَلُوا»، خود دليل معجزه اي ديگر مي باشد. و مي رساند قرآن کریم از منبعي غير مادّي نشأت گرفته است که اين گونه از آينده اي طولاني خبر مي دهد. و چنان که روشن است، تا حال که حدود 1400 سال از اين حرف مي گذرد، کسي نتوانسته، سوره اي مانند سوره هاي قرآن کریم بياورد و اگر هم کسي جاهلانه در مقابل آن خواسته مطلبي ارائه نمايد، چنان بر زمين خورده که جز مسخره و تحقير از جانب مشاهده کننده ها چيز ديگري نصيبش نشده است. ادبيات تحدّي مطلبي که لازم است به آن توجه شود، اين است که تحدّي و مبارز طلبي براي خود ادبياتي دارد. شخص ورزشکاري که خود را در رشته خود تواناترين مي يابد، از همان ابتداء با تکيه بر قدرتي که در خود يافته است، ادعاي پيروزي و شکست تمام حريف ها را مي کند. و اين ادبيات کاملا معقول و مرسوم است. منتهي در مورد قرآن کریم چنان چه گذشت، اين ادّعا با تکيه بر علم بي نهايت الهي است که فوق زمان و مکان مي باشد. و بر اساس همين علم است که از همان ابتدا همه را بازنده اين مبارزه اعلان مي کند. منتهي اعلان اين مطلب دست و پاي کسي را نبسته و موجب نمي شود تا کسي با آن معارضه ننمايد. بلکه اين مطلب نشان دهنده ی اعجاز قرآن کریم از يک طرف و علم بي پايان الهي از طرف ديگر است. و قرآن کریم فرصت مبارزه را از کسي نگرفته، بلکه همه را تا ابد به اين مبارزه دعوت نموده است؛ ولي مانند يک ورزشکار ورزيده که به خود اعتماد کامل دارد (با اين فرق که اعتماد ورزشکار به خود صرف اعتماد است نه يقين؛ ولي «لن تفعلوا» قرآن کریم از روي يقين و علم الهي است و همين طور سخن ورزشکار محدود به زمان و مکان خاصي است؛ ولي بعد از مرگ او ديگر حرف او اثري ندارد، در حالي که قرآن کریم کتابي است ابدي و ماندني و حرف او و مبارز طلبي او نيز ابدي است). بنابراين، اين که در سوال نتیجه گرفته که: 1. «هرگز نمي توانيد و نخواهيد توانست» همانند قرآن بياوريد). قرآن هيچ نتيجه اين چنيني نگرفته است. تنها گفته: اگر با وجود اين که همه ی امکانات خود را در آوردن سوره اي از سوره هاي قرآن کریم جمع کرديد؛ ولي نتوانستيد با آن معارضه کنيد، اگر ايمان نياوريد عذاب در انتظارتان است. 2. گفته شده؛ (فرصتي به کسي داده نشده است. و اين فرصت مي تواند در اختيار آيندگان قرار گيرد). اين حرف با کمال بي انصافي و بي دقّتي همراه است؛ در حالي که قرآن کریم آشکارا همه ی انسان ها را تا قيامت به اين مبارزه دعوت مي کند. 3. در جاي ديگر شبهه آمده: (چه طور ممکن است که قرآن کریم بدون اين که از جواب و عملکرد آيندگان مطلع باشد، نتيجه گرفته و خبر داده که در آينده هم کسي نخواهد توانست سوره اي مانند اين سوره ها بياورد؟) قرآن کریم تمام انسان ها را در هر زبان و هر نژادي که باشند و در هر مکان و زماني که باشند تا آخرين روز اين دنيا، دعوت مي کند اگر مي توانند همانند سوره اي از سوره هاي آن را بياورند. ولي چون خداوند به توانائي هاي خود از يک طرف و ظرفيت هاي طرف مقابل (انسان ها و همه ی مخلوقات عالم) کاملا آگاهي دارد و يقين دارد کسي را ياراي مقابله با او نيست و با تکيه بر علم بي کران الهي، از همان ابتداء پيروز مسابقه را اعلان مي کند و اين هيچ ضرري به مسابقه ندارد. بلکه اگر کسي بتواند در مقابل او بيايستد، در اين صورت او بيشتر به زمين مي خورد و ادعايش پر طنين تر بر زمين مي خورد. و اين خود از اعجاز قرآن کریم و يقين آن به عظمت خود خبر مي دهد. و الان هم فرصت از دست کسي گرفته نشده است و همان نداي امروز و تا آينده طنين انداز است و قرآن با صوتي جلي مبارز طلبي مي کند. ولي از همان ابتداء حريف را شکست خورده مي داند. نتيجه: قرآن کریم تمام انسان ها را تا برپايي قيامت به آوردن همانند سوره اي از سوره هاي خود دعوت مي کند. ولي به خاطر يقين به عظمت و اتقان خود و از روي علم الهي که مقيد به هيچ زمان و مکاني نمي باشد، از همان ابتدا پيروز اين مبارزه را اعلان مي نمايد و اين اعلان نه فرصتي را از کسي مي گيرد و نه ايرادي به اين مسابقه و مبارزه مي رساند، بلکه خبر از اتقان و علم بي کران پشت اين مبارز طلبي مي دهد که بايد در برابر آن خضوع نمود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه