خدای متعال در آیه 55 سوره بقره می‌گوید: (و (نیز به یاد آورید) هنگامی را که گفتید: ای موسی! ما هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد مگر این‌که خدا را آشکارا (با چشم خود) ببینیم! پس صاعقه شما را گرفت در حالی که تماشا می‌کردید. چگونه خدای نادیدنی که گفته شده در قیامت هم نمی‌توان خدا را دید برای قوم بنی اسرائیل دیدنی می‌شود و جسمیت می‌یابد. خدایی که تغییر پذیر باشد نمی‌تواند خدا باشد. شما مسلمان‌ها با داشتن چنین آیه‌ای چگونه می‌توانید با این گفته مسیحیان که عیسی پسر خداست به مخالفت بر خیزید؟

گرچه تمام مسلمانان در مورد رؤیت خداوند وحدت سخن ندارند، اما شیعه امامیه هیچ گونه اختلاف نظری در این زمینه ندارد، بلکه از ضروریات و مسلّمات مکتب اهل بیت(ع) عدم رؤیت خداوند با چشم ظاهری است. ادلّه و براهین نقلی و عقلی بسیاری بر دیده نشدن خدا در دنیا و آخرت وجود دارد از جمله در قرآن آمده است: «وَ لَمَّا جاءَ مُوسی‏ لِمیقاتِنا وَ کَلَّمَهُ رَبُّهُ قالَ رَبِّ أَرِنی‏ أَنْظُرْ إِلَیْکَ قالَ لَنْ تَرانی‏ وَ لکِنِ انْظُرْ إِلَی الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکانَهُ فَسَوْفَ تَرانی‏ فَلَمَّا تَجَلَّی رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَ خَرَّ مُوسی‏ صَعِقاً فَلَمَّا أَفاقَ قالَ سُبْحانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنینَ»؛[1] و هنگامی که موسی به میعادگاه ما آمد، و پروردگارش با او سخن گفت، عرض کرد: «پروردگارا! خودت را به من نشان ده، تا تو را ببینم!» گفت: «هرگز مرا نخواهی دید! ولی به کوه بنگر، اگر در جای خود ثابت ماند، مرا خواهی دید!» اما هنگامی که پروردگارش بر کوه جلوه کرد، آن را همسان خاک قرار داد و موسی مدهوش به زمین افتاد. چون به هوش آمد، عرض کرد: «خداوندا! منزهی تو (از این‌که با چشم تو را ببینم)! من به سوی تو بازگشتم! و من نخستین مؤمنانم!. شاهد سخن در این آیه شریفه روی عبارت «لَنْ تَرانی‏» است که سخن شناسان عرب گفته‌اند واژه «لن» برای نفی ابد است، از این‌رو؛ ترجمه «هرگز مرا نخواهی دید» برای این مناسب است که دلالت می‌کند خداوند هرگز دیده نمی‌شود چه در دنیا و چه در آخرت.[2] اما پرسشی که مطرح نمودید احتمالاً از عدم آشنایی‌تان به زبان عربی است؛ زیرا خداوند در آخر آیه 55 از سوره بقره می‌فرماید: «وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُون»، اشتباه شما از این‌جا ناشی شده که مفعول فعل «تنظرون» را خدا دانستید در صورتی که اگر کسی کمترین آشنایی به زبان عربی داشته باشد می‌داند که مفعول آن کلمه «صاعقه» است نه خدا؛ یعنی به اسباب مرگ یا به آتش نگاه می‌کردند.[3] از این‌رو، می‌بینیم که حتی آنانی که قائل به رؤیت خداوند هستند نظیر شما به ذیل این آیه استناد ننموده‌اند. بنابر این، ترجمه درست آیه چنین است: «و (نیز به یاد آورید) هنگامی را که گفتید: ای موسی! ما هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد مگر این‌که خدا را آشکارا (با چشم خود) ببینیم! پس صاعقه شما را گرفت در حالی که (صاعقه را) تماشا می‌کردید». بر این اساس، اشکالات شما که متفرّع بر آن معنای اشتباهی بود، دیگر محلّی نخواهد داشت.   [1] . اعراف، 143. [2] . ر.ک: «شیعه و سنی و رؤیت خدا»، سؤال 8408.  [3] . مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج 13، ص 199، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق. .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه