اين كه در بعضي روايات از اطعام روز عاشورا نهي شده است و آن را سنت بني اميه ناميده شده با اطعامي كه امروزه در عاشورا مي شود چگونه سازگار است؟

يکي از سنت هاي حسنه اي که در ميان شيعيان و محبين اهلبيت ـ عليهم السلام ـ رواج دارد اطعام مؤمنين در ايام مواليد و وفيات و شهادت ائمه بزرگوار مي باشد. به ويژه اين امر در ايام محرم و عزاداري امام حسين ـ عليه السلام ـ رواج بيشتري دارد. کساني که در اين ايام اطعام مي دهند نيت و قصدشان اين است که هر چه در توان دارند در راه اهداف امام حسين ـ عليه السلام ـ تقديم مي دارند چنان که آن حضرت در راه خداوند از تمام هستي خود گذشت، از طرفي فرموده اند کارها با نيت ها سنجيده مي شود. گفتار و سيره معصومان نيز نويد اين روش مي باشد و اطعام در مجالس اهلبيت را پسنديده اند. علاوه بر اينها گزارش شده که وقتي کاروان حسيني وارد سرزمين کربلا شدند بخش وسيعي از زمين کربلا را از ساکنان خريداري و وقف کرد. سفارشاتي در جهت تکريم زائرين توسط ساکنين آن منطقه نمودند. محدث نوري گفته روايت شده است که امام حسين ـ عليه السلام ـ نواحي قبر شريف را از اهالي نينوا و غاضريه به شصت هزار درهم خريد و آن را مشروط به آنها بخشيد و شروط کردند که قبر را توسعه دهند ومردم را به سوي آن قبر راهنمايي نمايند. از زائرين به مدت سه روز پذيرايي نمايند. آنچنان که تاريخ نشان داده زوّار امام حسين ـ عليه السلام ـ نه تنها در طول سال به قبر شريف آن حضرت مشرف مي شوند در ايام عزاداري آن حضرت و به خصوص در روز عاشورا مشتاقان پرشماري در آن مکان مقدس حضور به هم مي رسانند. ساکنين و اهالي کربلا نيز هر چه در توان دارند در اين راه دريغ نکرده و نمي کنند. هر چه زمان مي گذرد استقبال مردم، زياد و اسباب آسايش آنان توسعه مي يابد. غذايي که طرفداران بني اميه در روز عاشورا مي دهند به اين نيت است که آنها اين روز را روز جشن و سرور مي دانند و از باب شکر به اطعام مي پردازند و حتي پس از واقعه عاشورا شهر را آذين بستند و به شکرانه اين روز مساجدي ساختند. امام باقر ـ عليه السلام ـ فرمود: که (امويان) چهار مسجد در کوفه براي شادي قتل حسين ـ عليه السلام ـ بنا کردند. مسجد اشعث، مسجد جرير، مسجد سماک و مسجد شبث بن ربعي. کاري که برخي از دشمنان اهلبيت در حال حاضر انجام مي دهند، بر اساس عملي است که پس از شهادت امام حسين ـ عليه السلام ـ امويان انجام دادند. بنابراين همان طور که اشاره شد طعام دادن شيعيان در اين روز (عاشورا) با طعام دادن آنان تفاوتي اساسي دارد و آن تفاوت هم در نيت طعام دادن است. «انما الاعمال بالنيات» چرا که اعمال انسان ها به نيت آنها بستگي دارد. تفاوت در انگيزه و هدف است. آنان در روز عاشورا به ديگران طعام مي دهند تا شکرانه پيروزي يزيد بن معاويه بر پسر رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ باشد که از جانب آنان به عنوان خروج کننده بر حکومت اسلامي گرفته بود. اما اين کار (اطعام) توسط شيعيان علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ به اين دليل انجام مي شود که طعام دادن به ديگران به خصوص به عزاداران امام حسين ـ عليه السلام ـ ثواب و پاداش اخروي دارد و مورد رضاي خداست. محبين اهلبيت ـ عليهم السلام ـ در روز عاشورا يا روزهاي قبل و بعد از آن به فقيران و مؤمنان و عزاداران حسين بن علي ـ عليه السلام ـ طعام مي دهند و ثواب اين عمل صالح را به روح سالار شهيدان هديه مي کنند و اهداي ثواب کار خير به روح گذشتگان به خصوص محبوبان خدا و پيامبر بسيار ارزشمند است. پس انگيزه و هدف شيعه با ناصبي ها تفاوت اساسي و اصولي دارد و شباهت غذايي که به مؤمنان مي دهند با غذاي آنان با وجود يکي بودن مواد غذايي و نوع غذا، مشکلي ايجاد نمي کند. هر چند که سفارش به طعام دادن به عنوان عملي خاص که اختصاص به روز عاشورا داشته باشد، در روايات نيامده است و از اعمال اين روز شمرده نشده است. اين طعام دادن در همه ايام ثواب دارد و در روز عاشورا هم مثل همه ايام ثواب دارد و همين براي جايز بودن آن کفايت مي کند. اطعام در تمام روزهاي سال، عمل ارزشمند است که اين کار را انجام دهد و ثواب آن به عنوان کمترين هديه اي از سوي خود به محضر سرور شهيدان تقديم مي دادند تا مصداق فرازي از زيارت عاشورا باشند و در جهاد بزرگ حضرت شريک باشند. بنابراين کار شيعيان و محبين اهلبيت ـ عليهم السلام ـ را نبايد از سنخ خلاف سنت پيامبر و بدعت فرض کرد. چون چيزي به دين اضافه نشده است که خلاف سنت باشد؛ بلکه در روز عاشورا براي فرزند رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که مظلومانه به شهادت رسيد به ياد او عزاداري برپا شده و در کنار آن به مهمانان پيامبر به عنوان اکرام و احترام به نيت پاسداشت از ارزش هاي ديني با غذايي ساده پذيرايي مي شوند و پاداش اين عمل و پذيرايي از مؤمنان تقديمي است از سوي ارادتمندان به محضر حضرت هديه مي نماييم و اين کارها هميشه و از جمله روز عاشورا جايز و ارزشمند است. برخي نويسندگان اهل سنت نوشته اند: چون روافض (يعني شيعيان) اقامه عزا و اظهار حزن را بدعت گزاردند، جاهلان اهل سنت هم در مقابل به اظهار سرور و شادي پرداختند؛ سخني غير منطقي است. زيرا همان طور که اشاره شد طرفداران بني اميه شادي و سرور را بعد از شهادت امام حسين ـ عليه السلام ـ شروع کردند و از همان سال به اين اقدام عمل نمودند و بعد هم اين عمل را نهادينه نمودند در حالي که شيعيان علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ در آن زمان و تا مدت ها در اختناق امويان و عباسيان بوده و جرأت اقامه مجالس عزاي عمومي را نداشتند و اين عزاداري ها قرن ها بعد و با ضعيف شدن خلافت عباسي و قدرت يافتن شيعيان به صورت آشکارا مجالس عزا بپا داشته شد و به تدريج دامنه آن گسترش يافت. در برخي روايات از طرف معصومين ـ عليهم السلام ـ به شيعيان توصيه شده که براي ايجاد عاطفه بين خود و ائمه معصومين لازم است اقداماتي انجام دهند. از جمله: هديه دادن به آن حضرات؛ هزينه کردن در مصارف مورد علاقه و رضاي ايشان». .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه