توضیحاتی درباره آیه ۱۶ سوره تغابن و اینکه منظور از تقوا به اندازه توان و همچنین بخل و حرص می خواستم.

فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا وَ أَنْفِقُوا خَیْراً لِأَنْفُسِکُمْ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (تغابن- 16)بنا بر این تا آنجا که در توان دارید تقواى الهى پیشه کنید، و گوش دهید و اطاعت نمائید، و انفاق کنید که براى شما بهتر است، و آنها که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگار و پیروزند.معنای آیه شریفه این است که هر کس باید به اندازه توان و قدرت و ظرفیت خود تقوا را رعایت کند . در این آیه خداوند بیش از حد توان و قدرت ما را مکلف نکرده است بلکه هر کس موظف است متناسب با میزان توانش پرهیز گار و تقوا پیشه باشد . ذکر این نکته نیز لازم است که دستور به تقوا به مقدار توانایى هیچ منافاتى با آیه 102 سوره آل عمران ندارد که مى گوید: اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ: آن گونه که حق تقوا و پرهیزکارى است از خدا بپرهیزید بلکه این هر دو مکمل یکدیگرند، چرا که در یک جا مى گوید: تا آنجا که در توان دارید تقوا پیشه کنید و در جاى دیگر مى گوید: حق تقوا را اداء کنید مسلم است ادا کردن حق تقوا به مقدار قدرت و توانایى انسان است، زیرا تکلیف ما لا یطاق معنى ندارد، هدف این است که انسان آخرین کوشش خود را در این طریق به کار گیرد.اما در مورد شح و حرص و بخل خداوند در آیه بعد می فرماید: (وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) ؛ آنها که از بخل و حرص خویش مصون بمانند رستگار و پیروزندشح به معنى بخل توأم با حرص است، و مى دانیم این دو صفت رذیله از بزرگترین موانع رستگارى انسان، و بزرگترین سد راه انفاق و کارهاى خیر است، اگر انسان دست به دامن لطف الهى زند و با تمام وجودش از او تقاضا کند و در خودسازى و تهذیب نفس بکوشد و از این دو رذیله نجات یابد سعادت خود را تضمین کرده است.گرچه در بعضى از روایات از امام صادق ع آمده است:من ادى الزکاة فقد وقى شح نفسه : کسى که زکات را بپردازد از بخل و حرص رهایى یافته ولى روشن است که این یکى از مصداقهاى زنده ترک بخل و حرص است، نه تمام مفهوم آن.در حدیث دیگرى مى خوانیم که امام صادق ع از شب تا صبح طواف خانه خدا بجا مى آورد و پیوسته مى فرمود:اللهم قنی شح نفسى : خداوندا! مرا از حرص و بخل خودم نگاهدار یکى از یارانش عرض مى کند: فدایت شوم، امشب نشنیدم غیر از این دعا، دعاى دیگرى کنى فرمود: چه چیز از بخل و حرص نفس مهمتر است در حالى که خداوند مى فرماید: وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ تفسیر نمونه، ج 24، ص: 211 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه