در سوره اعراف آمده: {Qإِنَّ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَQ}( اعراف / 56) در حالي كه بايد خبر « إِنَّ » از اسم «إِنَّ » تبعيت كند و مؤنث باشد و بايد «قريبةُ » مي‌آمد؟

مفسرين درباره آيه فوق وجوه مختلفي را ذكر كرده‌اند: 1. كلمة « قَرِيبٌ » ، با توجه به معني رحمت كه (ترحم) است مذكر آورده شده نه لفظ آن. 2. به عنوان اينكه « قَرِيبٌ » صفت براي موصوف محذوف باشد،مذكر آورده شدهو تقدير جمله چنين است:«شَيءُ قَريبٌ». 3. يا از اين رو كه « رَحْمَةَ » مؤنث مجازي است كلمه « قَرِيبٌ » بدون تاء تأنيث ذكر شده است (يعني در مونث و مذکر مجازي رعايت قاعده لازم نيست). 4. چون رحمت مصدر است و در مصدر، مذكر و مؤنث يكسان است، به همين خاطر « قَرِيبٌ » مذکر آورده شده. 5. در حقيقت منظور از رحمت «احسان» است، و چون احسان مذكر است لفظ « قَرِيبٌ » را نيز مذكّر آورده است. 6. « قَرِيبٌ » بر وزن فعيل و به معناي مفعول است، در فعيل به معناي مفعول، مذكر و مؤنث يكسان است، همچنانكه در سوره شوري نيز فرموده: ... وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِيبٌ و تو چه مي داني شايد که قيامت نزديک است. بنابراين از نظر قاعده عربي در اين آيه هيچ اشکال ادبي وجود ندارد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه