سلام علیکم فرق فطر و خلق در چیست؟ با و جود اینکه هر دوی آنها به معنای آفرید می باشد. و چرا در آیه ۷۹ انعام خداوند، برای خلقت آسمانها و زمین فطر را آورده؟ چون موضوع تحقیقمه و چند روز دیگه باید تحویل بدم، یکم عجله دارم. ببخشید

مصطفوی(ره) در التحقیق فی کلمات القرآن الکریم می نویسد: تحقیق این که معنای اصلی فطر عبارت است از پدید آوردن یک تحولی که موجب نقض حالت اولی است. و خلق عبارت است از ایجاد یک چیزی بر کیفیت و شکل مخصوصی، که شامل فطر نیز می شود. (ر. ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج 9، ص 111).   قریشی هم در قاموس قرآن می نویسد: فطر، یعنی شکافتن و شکاف. طبرسى فرموده: «اصل الفطر: الشقّ » اصل معنای فطر شکافتن است، و راغب شکافتن طولى گفته است. تفطّر و انفطار، یعنی شکافته شدن. «تَکادُ السَّماواتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ ...»، (مریم: 90)؛ نزدیک است آسمانها از آن نسبت بشکافد. «إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ»، (انفطار: 1)؛ آنگاه که آسمان بشکافد، مثل: «إِذَا السَّماءُ انْشَقَّتْ»، (انشقاق: 1). در بسیارى از آیات فطر (که) به معنى آفریدن و فاطر بمعنى آفریننده آمده مانند: « وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ»، ( انعام: 79). «قُلْ أَ غَیْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِیًّا فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... »، ( انعام: 14). با در نظر گرفتن معناى اولى فطر، آفریدن از آن جهت فطر نامیده شده که خداوند موجودات را با شکافتن می آفریند تخم مرغ و تخم جنبندگان دیگر شکافته شده بچه هاى آنها بدنیا می ایند، حبوبات در زیر خاک شکافته شده و روئیده مبدّل بساقه ها، برگها و حبوبات دیگر می شوند، « إِنَّ اللَّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى»، ( انعام: 95). تخمهاى ریز علفها شکافته شده و علفها از آنها بوجود می ایند. یک هسته زردآلو را در نظر بگیریم: هسته در زیر خاک شکافته شده جوانه از آن خارج می شود، جوانه شکافته شده، شاخه ها و برگها از آن خارج می شوند، شاخه ها شکافته شده گلها بوجود می ایند از گلها میوه و از میوه ها هسته ها و همچنین تا می رسیم بآسمانها و زمین که شش بار در قرآن آمده «فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» و در آیه دیگر فرموده: «أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ کانَتا رَتْقاً فَفَتَقْناهُما ...»، ( انبیاء: 30). در باره انسان آمده « وَ الَّذِی فَطَرَنا »، (طه: 72). «وَ ما لِیَ لا أَعْبُدُ الَّذِی فَطَرَنِی»، (یس: 22). که ما انسانها نیز در ابتدا یک سلول و یاخته ساده بوده در اثر شکافته شدن به انسان تبدیل شده ایم. ممکن است فطر به معنى ابداع و اختراع و ایجاد ابتکارى باشد. در اقرب الموارد آمده: «فَطَرَ الامْرُ: اخْتَرَعَهُ وَ ابْتَدَأَهُ وَ انْشَأَهُ» در همان کتاب و نهایه از ابن عباس نقل شده که معنى «فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» را نمی دانستم تا دو نفر عرب بیابانى در باره چاهى براى قضاوت پیش من آمدند یکى از آندو گفت: «انا فطرتها» یعنى حفر آنرا من شروع کرده ام. در این صورت «فاطِرِ السَّماواتِ» به معنى «بَدِیعُ السَّماواتِ»، ( بقره: 117) ، است. ولى معناى شکافتن صحیحتر است که آن به تصریح طبرسى و راغب معناى اولى کلمه است. بهتر است مراد از «بَدِیعُ السَّماواتِ» خلقت ابتکارى و از «فاطِرِ السَّماواتِ ...» خلقت بواسطه شکافتن باشد. (ر.ک: قاموس قرآن، ج 5، ص 192- 193).     .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه