سلام.با چه دلیل عقلی می توان روایاتی که اجازه اشتباه در حکم عملی را به مجتهدان داده را توجیه کرد؟با عنایت به اینکه بر اساس استدلال عقلی کاملا می دانیم که فقط یک حکم عملی از احکام مجتهدان در باب یک مسأله ای که اختلاف دارند به نتیجه واقعی و عندالهی خود میرسد.تشکر فروان.لطفا مستدل به دلیل عقلی باشد هرچند در علم کلام و اصول میدانیم از رویات و آیات به عنوان مقدمه می توان استفاده کرد.

کلیات مسایل فقهی هم مورد اتفاق نظر است مثلا وجوب نماز و مقدمه بودن وضو برای نماز و تعداد رکعات و مانند آن، اما در برخی احکام فقهی اختلاف نظر اجتهادی وجود دارد که حاصل اختلاف مبانی اصولی یا اختلاف روایات وارد شده و مانند آنست.یک مجتهد جامع الشرایط بعد از سالها تحصیل و درس و بحث و یادگیری علوم لازم برای بررسی آیات و روایات (مانند صرف و نحو و منطق و اصول و فقه و ...) و کسب ملکه اجتهاد و استخراج احکام دینی، نهایتا احکام اجتهادی خود را درباره احکام فرعی فقهی و عملی ارائه می دهد و چنین کسی شرایطی دارد که در ابتدای رساله ها به آن شرایط اشاره شده است.تلاش فراگیر )=اجتهاد) برای کشف حکم الهی از منابع معتبر دینی، تنها راه پیش روی ما برای عمل به فرامین شرع مقدس است و راه عقلانی دیگری برای این مطلب وجود ندارد. بحث اجتهاد و تقلید اولا مربوط به حوزه احکام فقهی و عملی است و در بسیاری از احکام فقهی اتفاق نظر وجود دارد و دست کم بیشتر فقهاء هم رأی هستند.در این میان، اگر استدلال فقیهی به اصطلاح مصیب نبود )یعنی مطابق حکم واقعی الهی نبود)، طبق ادله عقلی و نقلی (که در مباحث اصول فقه به طور مفصل مطرح می شود)، چنین کسی در پیشگاه الهی معذور است (و بالتبع مقلدان او هم معذورند) لذا فرموده اند: للمصیب اجران و للمخطأ اجر واحد ، یعنی کسی که با اجتهادش به حکم واقعی الهی رسیده باشد و بدان عمل نماید، دو اجر می برد اما کسی که بعد از بررسی کامل اجتهادی، حکمی نمود و بدان عمل کرد (و در واقع این حکمش مطابق حکم واقعی الهی نبود) یک اجر می برد. (این تطابق یا عدم تطابق حکم اجتهادی با حکم واقعی الهی، در قیامت (یا با حضور معصوم) کشف می شود. منبعhttp://www.askquran.ir/thread34253:نتیجه اینکه مجتهد جامع الشرایط و مقلدان او (که به طریق صحیح و مشروع وی را انتخاب نمایند)، از جهت اشتباهات اجتهادی در پیشگاه الهی معذورند.مجتهد جامع الشرائط درحد توان خود کوشش کرده تا حکم خدا را بدست آورد اگر در موردی به حکم واقعی نرسید معذور است زیرا درعصر غیبت راه دیگری برای استنباط وکشف حکم الله وجود ندارد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه