فرق تقوی و اخلاص در چیست؟

«تقوا» پرهیزکاری و حفظ حریم خود، خدا و خلق خداست از هر چه خلاف عقل و شرع است (به انگیزه ی ترس از جهنم یا طمع بهشت و یا عظمت الهی و کسب رضایت حقّ) که با انجام واجبات و دوری از محرمات شروع و با تفکر، تمرین و تکرار، مراقبه و محاسبه، مشارطه و معاتبه و ... تبدیل به ملکه نفسانی، و یک نوع مهارت می گردد، که دیگر در آن صورت حفظ حریم خود، خدا و خلق نه تنها مشکل نیست بلکه لذت بخش هم خواهد بود.در قرآن و روایات آمده که خداوند در مقام پذیرش اعمال، فقط از متقین می پذیرد (إنما یتقبّل الله من المتّقین).متقین مراتب و درجات دارند: وجود مقدس رسول خدا (صل الله علیه و آله و سلم)، امام هر پرهیزکاری هستند ( امام کلّ من اتّقی)؛ وجود نورانی حضرت علیّ (علیه السلام) امام المتّقین هستند. برخی هم در درجات پایین تر، امامت درجات پایین تر از خود را دارند تا برسد به جایی که عده ای همیشه مأمومند. اخلاص از لوازم، مراتب و مقامات تقوا است، مثل علم، ایمان، یقین، عدالت، صداقت، ... ؛ و اخلاص عبارت است از: خالص کردن و ساختنِ نیت و عمل فقط برای خدا و رضایت او، به طوری که از درون و برون هیچ شائبه ی غیر خدایی و ریا وجود نداشته باشد. هر چه نیت و عمل انسان خالص تر و مطابقت آن با خواست و رضایت الهی و دستورات شارع بیشتر، مقرّب تر است.اخلاص داران هم دارای مراتب اند: برخی مانند أنبیاء و أولیاء (علیهم السلام) مخلَصین (به فتح لام) هستند، یعنی به نحو کمال و تمام در نیت و عمل الهی خالص اند و ابلیس و شیطان (علیه اللعنه )، به هیچ وجه نمی تواند در آنها نفوذ کند. و برخی دیگر مخلِصین (به کسر لام) هستند، که در راه و مسیر اخلاص اند و در معرض انواع تهدیدات درونی و برونی از ناحیه نفس أماره و ابلیس هستند و باید مواظبت بکنند. خداوند شما و ما را در تقوا و اخلاص موفّق بدارد.براى آگاهی بیشتر ر. ک:1- معجم المفهرس قرآن کریم، ماده ی «وقی» و «خلص».2- اربعین حدیث، امام خمینی (ره).3- نقطه های آغاز در اخلاق عملی، از آقای کنی، ص 426- 427 . 4- «عجب و ریا»، از سید احمد فهری. 5- معراج السعاده، از ملا احمد نراقی.و سایت : http://akhlagh.porsemani.ir/node/596 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه