منظور از امتحان الهي در قرآن چیست؟ لطفاً با استناد به آیات، به طور کامل توضیح دهید؟

از آنجا که نظام حيات در جهان هستي، نظام تکامل و پرورش بوده و تمامي موجودات زنده مسير تکامل را مي‌پيمايند، تمام انسان‌ها، اعم از انبياء و اولیا و خواص و عوام، طبق اين قانون باید آزمايش و امتحان شده و استعدادهاي خود را شکوفا سازند، گرچه امتحانات الهي از تنوع خاصی برخوردارند، برخی با وفور نعمت و کاميابي‌ها و برخی دیگر با حوادث سخت و ناگوار و شکست‌ها همراهند، اما هیچ کس از این سنت الهی مستثنی نیست. پس امتحان الهي به‌عنوان تربيت و سنت عمومي، انسان‌هاي خوب و بد را بازمی‌شناساند. شيوه‌ها و ابزارهاي امتحان الهي 1. امتحان به ‌وسیله‌ی نعمت و دارائي یا فقر و تنگدستي: «و امّا انسان وقتي پروردگارش به عنوان آزمايش آبرو و نعمتش دهد، مي‌گويد پروردگارم احترامم کرده و امّا وقتي که باز به عنوان آزمايش رزقش را تنگ مي‌گيرد، مي‌گويد پروردگارم خوارم شمرده است.» 2. امتحان به وسيله‌ی نعمت شنوايي و بينايي: «ما انسان را از نطفه مختلط بيافريديم تا امتحان کنيم و به همين منظور او را شنوا و بينا کرديم». 3. امتحان به‌ وسیله‌ی شريعت و روشن ساختن مسیر بندگی «ما راه را به انسان نشان داديم خواه شاکر باشد و خواه کفران کند.» 4. امتحان به وسیله‌ی اعطای حيات و گرفتن آن: «او کسي است که مرگ و زندگي را آفريد، تا شما را آزمايش کند که کدامين نفر بهتر عمل مي کند.» 5. امتحان به وسیله‌ی هجرت، ذبح فرزند، قرار گرفتن در ميان شعله‌هاي آتش: «بخاطر آوريد هنگامي که خداوند ابراهيم ـ عليه السلام ـ را با وسايل گوناگون آزمود و او به خوبي ازعهده اين آزمايش ها بر آمد...» 6. امتحان به وسیله‌ی خير و شر: «... شما را به خير و شر مي آزماييم...» 7. امتحان به وسيله‌ی ترس، گرسنگي، نقصان در اموال و انفس: «قطعا همه شما را به اندکي ترس و گرسنگي و کاهش در مال‌ها و جان‌ها و ميوه‌ها آزمايش مي کنيم... .» 8. امتحان به‌وسيله‌ی تحريم صيد ماهي در روز شنبه: «و از آن‌ها درباره شهري که در ساحل دريا بود بپرس زماني که آنها در روزهاي شنبه، تجاوز و نافرماني خدا مي کردند همان هنگام که ماهي آنان روز شنبه (روز تعطيل) بر سطح آب آشکار مي شدند و در غير آن روز نمي‌آمدند، اين چنين آن ها را به چيزي آزمايش کرديم که نافرماني مي کردند.» 9. امتحان با اولاد و اموال: «جز اين نيست که اموال و اولاد شما آزمايش هستند و حال آن‌که مزد فراوان نزد خدا است.» «لکن منظور اين بوده که ]خداوند[ شما را به دست يکديگر بيازمايد.» «و شما را مي‌آزماييم تا مجاهدان و صابران تان را معلوم و حديث تان را آشکار کنيم.» «ما آن‌ها را آزموديم چنان که صاحبان آن بستان‌ها را آزموديم، آن گاه که قسم خوردند که فردا، ]وقت[ بامداد ميوه‌ها را خواهند چيد.» 10. امتحان با زينت‌هاي زميني: «ما آن‌چه در روي زمين است، براي زمين زينتي فريبنده قرار داديم تا مردم را بيازماييم که کدام يک از حيث عمل بهترند.» «...[آرى، خدا چنين كرد تا كافران را مغلوب كند] و بدين وسيله مؤمنان را به آزمايشى نيكو، بيازمايد...» 11. امتحان در ميدان جهاد: «اگر در ميدان احد به شما جراحتي رسيد به آن جمعيت نيز در ميان بدر جراحتي همانند آن وارد گرديد و ما اين روزهاي پيروزي و شکست را در ميان مردم مي گردانيم...» بنابراین امتحان الهي امري حتمي و اجتناب ناپذیر است که همه‌ی انسان‌ها را شامل مي‌شود: «آيا پنداشته‏ايد كه به خود واگذار مى‏شويد، و خداوند كسانى را كه از ميان شما جهاد كرده و غير از خدا و فرستاده او و مؤمنان، محرم اسرارى نگرفته‏اند، معلوم نمى‏دارد؟ و خدا به آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است.» «آيا مي پنداريد که به بهشت خواهيد رفت؟ و هنوز آن‌چه بر سر پيشينيان شما آمده، بر سر شما نيامده به ايشان سختي و رنج رسيد و متزلزل شدند...» «اين مسلماً امتحان آشکار است.» «... پس از اين کار خود پشيمان شد و دانست که ما او را با اين جريان آزموده‌ايم.» .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه