انسان چگونه میتواند دوست خوبی پیدا کند؟

این خیلی خوب است که دغدغه شما یافتن دوستان خوب است. و البته این دغدغه به جاست زیرا دوست انسان تاثیرگذاری زیادی بر او دارد و انسان باید دوستان خوبی انتخاب کند و از دوستی با انسانهای ناسالم و ضربه زننده دوری کند. ولکن اولین بحث اینجا این است که ملاک های دوست خوب کدامند و تا ما ندانیم که دوست خوب کیست چطور می توانیم دوستان خوبی انتخاب کنیم و در مرحله بعد این سوال مطرح می شود که چگونه دوستان خوبی انتخاب کنیم. باید دید که معیار شما برای دوست خوب چیست. اگر به منابع دینی مراجعه کنیم انبوهی از احادیث را می بینیم که بر ویژگی های دوست خوب و لزوم برگزیدن دوستان خوب اشاره دارند بنابراین اهمیت دوست و دوست یابی و انتخاب دوستان خوب و دوری از دوستان بد از اینجا روشن می شود. در ادامه سری به احادیث معصومین می زنیم تا مطلب برای ما بهتر و بیشتر روشن شود. رسول گرامی اسلام (ص)در باب اهمیت دوست یابی می فرمایند: «رأس العقل بعد الایمان التَّودّد إلی الناس» ریشه عقل پس از ایمان، دوستی با مردم است. (بحارالانوار، ج 1، ص 131) همچنین علی (ع) می فرمایند: «اعجزالناس من عجز عن اکتساب الأخوان و اعجز منه من ضیع من ظفر فیهم) ناتوان ترین مردم کسی است که در دوست یابی عاجز و ناتوان باشد، و ناتوان تر از او کسی است که برادران فراهم آورده را از دست بدهد. (نهج البلاغه، فیض الاسلام، ح 11) همچنین در مورد انتخاب دوستان خوب امام زین العابدین (ع) می فرماید: همنشینی با صالحان و نیکان،‌آدمی را به نیکی و صلاح فرا می خواند. در حدیث آمده است. المرء علی دین خلیله فلینظر احدکم من یخالل. آدمی بر دین دوست خود است پس باید ببینید که با چه کسی دوست می شوید (بحارالانوار، ج 74، ص 192) خداوند در قرآن کریم ایمان را ملاک دوستی قرار داده و دستور می دهد مؤمنان را به دوستی برگزینید و کافران را دشمن بدارید. والمومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض (توبه آیه 71) پیامبر (ص) می فرمایند: «الحبّ فی الله و البغض فی الله و تولی اولیاء الله و التَّبری من اعداء الله» دوستی در راه خدا و دشمنی در راه خدا و مهرورزی با دوستان خدا و بیزاری از دشمنان خداست. (اصول کافی، ج 4، ص 374) حضرت علی (ع) می فرماید: برادران دینی را به اندازه پرهیزکاریشان دوست بدار (بحارالانوار، ج 74 ص 187) ·        در ادامه به ویژگی های دوستان در منابع اسلامی خوب اشاره می کنیم: 1- ایمان و پارسایی: آیه قرآن می فرماید: «افراد با ایمان نباید به جای مومنان، کافران را دوست و سرپرست خود انتخاب کنند و هر کس چنین کند، هیچ رابطه ای با خدا ندارد (آل عمران، 38) با ایمان کیست؟ ابی عبدالله (ع) می فرماید: «همانا خداوند ایمان را بر هفت سهم نهاده است: نیکی، راستی، یقین، رضا، وفا، علم و حلم. سپس آن را بین مردم قسمت کرده است: (اصول کافی، ج 2، ص429) 2- عقل امام رضا می فرماید: سعی کن با انسان عاقل دوستی نمایی تا اگر از کرم و بخشش او نتوانی استفاده کنی، از عقلش بهره ببری. (مستدرک الوسائل، ج 8، ص 324) امام علی (ع) می فرمایند «همنشینی با دوست دانا سبب زنده بودن روح است. (میزان الحکمة، ج 5، ص 301) 3.               انتخاب دوست همرنگ خود حضرت علی (ع) می فرماید: دوست، همچون وصله جامه است، پس آنرا هم شکل و هم سان با خودت برگزین. 4.               تأکید بر انتخاب دوست خالص حضرت علی (ع) می فرمایند: بر تو باد انتخاب دوست خالص. زیرا هرگاه از آنها کمک بخواهی تکیه گاه و پشتیبان تو باشند. (مجالس صدوق، ص 397) امام صادق (ع) می فرمایند: دوستی و رفاقت حدودی دارد کسی که واجد تمام آن حدود نیست، دوست کامل نیست و آنکه دارای هیچ یکی از آن نیست اصلاً دوست نیست. اول: ظاهر و باطن دوست نسبت به تو یکسان باشد. دوم: زیبایی و آبروی تو را جمال خود ببیند و نازیبایی تو را نازیبایی خود بداند. سوم: دست یافتن به مال و مقام، روش دوستانه او را نسبت به تو تغییر ندهد. چهارم: در دوستی و رفاقت از هر چه دارد مضایقه نکند. پنجم: تو را در سختی و راحتی ترک نگوید. (بحارالانوار، ج 74، ص 173) معیار انتخاب دوست از دیدگاه امام حسن مجتبی (ع) حضرت می فرماید: با کسی همنشینی و مصاحبت کن که: 1-   هرگاه با او همنشین شدی مایه آراستگی تو باشد. 2-   آنگاه که خدمتش کنی تو را نگهبان باشد. 3-   هرگاه او را یاری خواستی کمک کند. 4-   اگر سخنی گفتی، تو را تصدیق کند. 5-   اگر (بر دشمن) حمله بردی، قدرت و صولت تو را بیفزاید. 6-   اگر دستت را به فضل و نیکی دراز کردی، او هم دست، پیش آورد. 7-   اگر در تو (و زندگی ات) رخنه ای پدید آمد، آن را برطرف سازد. 8-   اگر در تو نیکی دید، آن را در شمار و حساب آورد. 9-   اگر چیزی از او طلبیدی، عطا کند. 10-    اگر ساکت بودی و طلب نکردی او آغاز کند (و عطا کند) (بحارالانوار، ج 44 ص 139) البته دوست کامل کم است و هر کس تا حدودی شرایط مطلوب را دارد. امام علی (ع) می فرمایند: کسی که بخواهد جز با افراد بی عیب دوستی و برادری نکند، دوستانش کم خواهند شد. (میزان الحکمه ج 1 ص 55) قال رسول الله، «خیر الاصحاب صاحب إذا ذکرت الله اعانک و إذا نسیت ذکرک» بهترین یاران کسی است که وقتی خدا را یاد کردی تو را کمک کند و وقتی یاد خدا را فراموش کردی خدا را به یاد تو آورد. (نهج الفصاحة، خ 1419، ص 14) قال علی (ع) صدر العاقل صندوق سرّه، و البشاشة حبالة المودة، و الاحتمال قبر العیوب. و وصی أنّه علیه السلام المسالمة خباء العیوب. دوستان خوب و بد o       بهترین دوستان 1- انسان عالم و صبور حضرت علی (ع) می فرماید: بهترین همنشین کسی است که دانشمند و بردبار باشد. (غررالحکم ص 389) وی می فرماید: کسی که با علماء بیامیزد احترام یابد و هر که با اوباش بیامیزد زبون و خوار گردد. (تحف العقول، ص 9) 2- حکیم حضرت امیرالمومنین (ع) می فرماید: همنشینی با حکماء حیاتبخش عقل ها و شفا بخش نقوس است (غرر الحکم، ص 768) وی می فرمایند: همنشینی با عاقل سبب امنیت است (غررالحکم، ص 760) 3- نیکان حضرت علی (ع) می فرماید: هیچ چیزی مانند همنشینی با نیکان و اهل خیر انسان را به سوی نیکی جلب نمی کند و از بدی نجات نمی دهد. (غررالحکم، ص 34) و همچنین می فرماید: «با اهل خیر نزدیک باش تا از آنان باشی و از بدان جدا شو تا از آنها جدا باشی (بحارالانوار، ج 74) 4- خردمند قال الحسین علیه السلام «من دلائل علامات القبول الجلوس إلی اهل العقول. از نشانه های پسندیده همنشینی با خردمندان است. همچنین می فرماید: نظر المومن فی وجه أخیه المؤمن للمودّة و المحبة له عبادة. نگاه محبت آمیز مومن به چهره برادر مومن اش و مهرورزی نسبت به او عبادت است. o       دوستی های ممنوع 1.   دوستی با ظالم   پیامبر (ص) می فرماید: «ولا ترکنوا إلی الذین ظلموا فتمسّکم النار» اگر به دل میل به ظالم پیدا کنید عذاب آتش را می چشید 2.   دوستی با جاهل پیامبر (ص) می فرماید: جاهلان به دوستان ستم کنند و بر زیر دستان تعدی و به بزرگان تکبر فروشند و بدون تشخیص سخن بگویند. (نهج الفصاحه، ش 1319، ص 278) امام حسن عسگری (ع) می فرماید: «صدیق الجاهل تعب» دوست نادان مایه رنج و عذاب است (تحف العقول، ص 489) 3.   دوستی با کینه توز قال الامام العسکری علیه السلام «اقل الناس راحة الحقود» کم آسایش ترین مردمان انسان های کینه توزی می باشند. (تحف العقول، ص 488) 4.   دوستی با بد زبان لقمان حکیم به فرزندش فرمود: فرزندم هیچ گاه شخص بد زبان تو را فریب ندهد (زیرا به دلیل نافرمانی و عصیان گری) بر دلش مهر زده شود و اندام و جوارحش سخن بگوید و علیه او شهادت دهد. (الاختصاص ص 339) 5.   دوستی با افراد پست حضرت علی (ع) می فرماید: با افراد پست ننشین که بی اعتبار می شوی، مردم را نادان نشمار که فحش می خوری. (تحف العقول، صفحه 65) 6.   دوستی با اشرار حضرت علی (ع) می فرماید: همنشینی با اشرار موجب شر می شود، مانند بادی که به چیز گندیده ای بوزد و بوی بد را با خود حمل کند. (غررالحکم) و در جای دیگر می فرماید: همنشینی با اشرار، سبب بدبینی به نیکان می باشد. (بحارالانوار، ج 74، ص 191) 7.   دوستی با کافر و فاجر حضرت علی (ع) می فرماید: هر که ایمان به خدا و روز جزا دارد، نباید با کافر دوستی کند، و با فاجر هم نشین شود و هر که با کافر برادری کند یا با فاجر هم نشینی کند کافر فاجر می باشد. (بحارالانوار، ج 74، ص 197) 8.   دوستی با فاسق حضرت علی (ع) می فرماید: بپرهیز از هم صحبتی با فسّاق که بدی به بدی ملحق می شود. (بحارالانوار، ج 74، ص 199) همچنین می فرماید: و از دوستی انسان فاجر دوری کن، زیرا او تو را به چیز اندکی می فروشد (نهج البلاغه، حکمت 37) 9.   دوستی با عالم مقدس نما حضرت علی (ع) می فرماید: از جاهل مقدس مآب، و علمای فاجر و زشتکار بپرهیز که آنها آغازگر فتنه اند. (بحارالانوار، ج 2، ص 106) 10.   دوستی با انسان احمق حضرت علی (ع) می فرماید: دشمن عاقل از دوست احمق بهتر است. (بحارالانوار، ج 2، ص 111) و می فرماید: دوست فرد احمق پیوسته در رنج است. (غررالحکم، ص 456) و می فرماید: هر چه می توانید از انسانهای پست احمق بگریزید. (اصول کافی، ج 4، ص 451) و همچنین می فرماید: با احمق رفاقت نکن که کردارش را برایت جلوه می دهد و دوست دارد مانند او باشی (بحارالانوار، ج 74، ص 1999 11.   دوستی با سفیه حضرت علی (ع) می فرماید: عافیت و سلامتی ده جزء دارد: نه جزء آن در خاموشی است جز ذکر خدا و یک جزء آن ترک همنشینی با سفیهان است. (بحارالانوار، ج 74، ص 198) سفیه کیست حضرت علی (ع) می فرماید: «سفاهت، پیروی از افراد پست، و مصاحبت با گمراهان است (بحارالانوار، ج 70، ص 299) 12.   دوستی با منافق حضرت علی (ع) می فرماید: شما را از مردم منافق بر حذر می دارم. زیرا آنها گمراه و گمراه کننده اند. خود را به رنگ ها و حالات مختلف در می آورند و شما را زیر نظر گرفته و در کمین نشسته اند. به خوشی مردم رشک می برند و به افتادن به سختی و گرفتاری آنها تلاش می کنند. ستودن یکدیگر را به هم وام داده و پاداش آن را انتظار دارند. چون سؤال و درخواستی دارند در آن اصرار می کنند. و هنگام ملامت، پرده دری می کنند.(وسایل الشیعه، ج 8، ص 541) 13.   دوستی با دروغ گو حضرت علی (ع) می فرماید: از همنشینی با دروغگو بپرهیز. اگر به همنشینی با او مجبور شدی سخن او را باور نکن، اما به او نگو سخنش را دروغ می دانی که او از دوستی با تو دست بر می دارد، ولی از د1روغ گویی نه. 14.   دنیا طلب و هوا پرست خدا در قرآن می فرماید: «از کسانی که از یاد ما اعراض کرده اند، و جز زندگی مادی دنیا را نمی خواهند و نمی جویند، روی برگردان و به آنها اعتنا نکن که شایسته سخن نیستند. (نجم، 29) §        چگونه یک فرد را بشناسیم. حضرت علی (ع) می فرمایند: هرگاه وضع کسی برای شما نامعلوم بود و دین او نشناختید به دوستان او نظر کنید، اگر اهل دین و آیین خدا باشند او هم پیرو آیین خداست و اگر اهل دین و آیین خدا نباشند او نیز بهره ای از آیین حق ندارد. (بحار الانوار، ج 74 ص 197)   §        دوست خود را آزمایش کنید حضرت علی (ع) می فرماید: کسی که پس از آزمایش دوستی برگزیند رفاقتش پایدار و مودتش استوار خواهد ماند و کسی که نا سنجیده و بدون آزمایش با دیگران پیمان دوستی ببندد ناچار به رفاقت اشرار و افراد فاسد تن در دهد. (غررالحکم، ص 416) امام صادق (ع) می فرماید: شیعان را در سه مورد امتحان کنید. 1-   در موقع نماز، که چگونه از آن محافظت می کنند. 2-   در موقعی که اسراری پیش آنهاست که چگونه آن را از دشمن حفظ می کنند. 3- در مواردی که اموالی دارند ببینید که آیا برادران خود را در اموالشان سهیم می کنند یا نه (بحارالانوار، ج 80، ص 22) امیدواریم که با در نظر گرفتن این معیارها بهترین دوست ها را انتخاب کنید و در همه مراحل زندگی موفق باشید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه