آیا گوش دادن به صوت قرآن کریم، اثرات جسمی، روانی و روحي ، هم به همراه دارد يا خير.؟

از عمده ترين راه هاي برقراري ارتباط ميان انسان ها، زبان و ايجاد صداهاي گوناگون که گاه به صورت گفتاري و گاه بدون آن و با ايجاد صداهاي خارجي است، البته ارتباط صوتي منحصر به انسان نيست، بلکه حيوانات نيز در برقراري ارتباط با يکديگر، صداهاي مختلفي را به کار مي برند. امروزه مسأله صدا و موسيقي به صورت جدّی مورد بحث است و بسياري از دانشمندان روان پزشکي و روانشناسي در این خصوص بحث کرده اند. و در يک نگاه کلي شکي نيست که موسيقي و صوت زيبا، تأثير شگرفي در تحول و دگرگوني جسم، روان و روح انسان دارد. همان طور که اثرات صدا خصوصا آلودگي صوتي بر جسم، روان و روح انسان بر کسي پوشيده نيست. نظر روانشناسان و جامعه شناسان درخصوص گوش دادن به آيات قرآن کریم، برخي از روانشناسان و جامعه شناسان با بررسي آيات قرآن کریم و تأثيرات آن ها در روان و ذوح انسان، شفابخشي قرآن کریم را با علوم تجربي به اثبات رسانده اند که دو محور اساسي دارد: الف) تأثيرات آموزه هاي قرآني بر بهداشت رواني فردي و اجتماعي بشر مثل وحدت شخصيت انسان و رابطه آن با توحيد قرآني، يا اميدوار بودن و ممنوعيت يأس و نااميدي در قرآن کریم و تأثير آن در کاهش افسردگي مثل آيه: وَلاَ تَيْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لاَ يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ. و از «گشايش و» رحمت خدا نااميد نشويد؛ «چرا» که جز گروه کافران، «کسي» از رحمت خدا نااميد نمي شود. و هم چنين دعوت قرآن کریم به صبر و توکل بر خدا و تأثير ياد خدا در آرامش دل و رفع نگراني که قرآن کریم در این خصوص مي فرمايد: أَلاَ بِذِکرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ «آگاه باشيد، تنها با ياد خدا دل ها آرامش مي يابد». ب) تأثيرات قرائت قرآن کریم بر کاهش درد، اضطراب و افسردگي تأثيرات مربوط به قرائت قرآن کریم که در درمان بيماران اثر مي گذارد و شدت ناراحتي آنان را کم مي کند، اين مطلب، هر چند در مورد هر نغمه ی آهنگين و زيبا و دلنشين موسيقي طبيعي (مثل صداي آب و....) وجود دارد، به طوري که برخي تأثيرات آن ها در آرامش رواني انسان مشهود است؛ اما تأثيرات نواي قرآن کریم بيشتر از هر نوای دیگر است و با سلامت و سعادت نیز همراه است. زيرا همراه با معنويت است و اين بر عظمت اين معجزه الهي دلالت دارد. شواهدي از اين تأثيرات در بيان قرآن کریم إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُکرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَکلُونَ؛ «مؤمنان، تنها کساني هستند که هرگاه خدا ياد شود، دل هايشان (از عظمت خدا و کيفر او) بهراسد و هنگامي که آيات او بر آنان خوانده شود، ايمان شان افزون گردد و تنها بر پروردگارشان توکل دارند». يا در آياتي، از افرادي ياد مي کند که هنگام شنيدن قرآن کریم بر روي زمين مي افتند: يَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ سُجَّدًا «بگو: (خواه) بدان ايمان آوريد، يا ايمان نياوريد، حتما کساني که پيش از آن، به آنان علم داده شده، هنگامي که (قرآن) بر آنان خوانده مي شود، سجده کنان با چانه (و صورت بر زمين) مي افتند». و يا درباره ی بعضي مسيحيان مي گويد: وَإِذَا سَمِعُواْ مَا أُنزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ...؛ «و هنگامي که آن چه را به سوي فرستاده «خدا» فرود آمده، مي شنوند، مي بيني در اثر حقيقتي که شناخته اند، اشک «شوق» از ديدگانشان سرازير مي شود. مي گويند:» «اي» پروردگار ما! ايمان آورديم، پس ما را با گواهان بنويس». و نيزثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِکرِ اللَّهِ؛ «خدا نيکوترين سخن را فرو فرستاده است، کتابي همگون (که آياتش) مکرر است. پوست هاي (بدن) کساني که از پروردگارشان هراس دارند، از (شنيدن آياتش) به لرزه در مي آيد سپس پوست هايشان و دل هايشان به ياد خدا نرم مي شود». تأکيد بر قرائت يا تلاوت قرآن کریم با صوت زيبا وَإِذَا قُرِىءَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّکمْ تُرْحَمُونَ؛ و هنگامي که قرآن خوانده شود، پس بدان (با دقت) گوش فرا دهيد؛ و «هنگام شنيدن» ساکت باشيد؛ باشد که شما (مشمول) رحمت شويد». شنيدن صداي تلاوت ملکوتي قرآن کریم اثرات روانی و روحي بالائي بر روحيه افراد خصوصا مؤمنين دارد که از جمله ی آن، آرامش رواني و ازدياد ايمان است. قال رسول الله ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ «زينوا القرآن بأصواتکم. قرآن را با اصوات خويش زينت بخشيد». خداوند سبحان آيات قرآن کریم را با موسيقي خارق العاده و اعجاز آميزي درهم آميخته است... (تأثير موسيقي قرآن) آن چنان معجزه آسا و گيراست که مخالفين، اتهامي جز سحر بر آن نيافتند: فَقَالَ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ يُؤْثَرُ. اين قرآن نيست جز سحري که مورد تبعيت واقع مي شود. و نيز اين تأثير آن چنان کفار را به وحشت انداخته بود که تصميم گرفتند در هنگام تلاوت قرآن کریم بر مردم توسط رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ هياهو به راه اندازند و سر و صدا کنند شايد که از نفوذ شديد قرآن کریم در فکر و روح مردم جلوگيري کنند. وَقَالَ الَّذِينَ کفَرُوا لَا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآنِ وَالْغَوْا فِيهِ لَعَلَّکمْ تَغْلِبُونَ. «و کساني که کفر ورزيدند؛ گفتند به اين قرآن گوش ندهيد و در آن سخن بيهوده افکنيد شايد شما غلبه کنيد». اثرات قرائت قرآن کریم در کلام حضرت امير ـ عليه السلام ـ : امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ در خطبه «همّام» (خطبه / 193) در توصيف پرهيزکاران مي فرمايد: «فإذا مرّوا بآية فيها تشويق رکنوا إليها طمعا، و تطلّعت نفوسهم إليها شوقا، ظنّوا أنّها نصب أعينهم، و إذا مروّا بآية فيها تخويف اصغوا إليها مسامع قلوبهم، و ظنّوا أنّ زفير جهنّم و شهيقها في اصول آذانهم، پرهيزکاران هنگام تلاوت قرآن هرگاه به آيه اي برسند که در آن تشويق باشد، با علاقه فراوان به آن روي آورند و روح و جانشان با شوق فراوان در آن سر مي کشد و آن را همواره نصب العين خود مي سازند و هر زمان به آيه اي برسند که در آن تخويف باشد، گوش دل خويش را براي شنيدن آن باز مي کنند و گويي صداي زوزه آتش جهنم را در اعماق گوش خود احساس مي کنند». نمونه اي از تأثيرات صوت زيباي قرآن کریم 1. امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمودند: «کان علي بن الحسين ـ عليه السلام ـ ، احسن الناس صوتا بالقرآن و کان السقاؤون يمرون فيقفون ببابه يستمعون القران (قرائته)». امام سجاد ـ عليه السلام ـ با بهترين صوت، قرآن قرائت می کرد. آن چنان که صوت زيباي امام سقاها را که مشک سنگين بر دوش داشتند؛ متوقف مي نمود و آن چنان غرق در شنيدن مي گرداند که سنگيني بارگران را از ياد مي برند. 2. (موفّق) وزيري از وزراي عراق بود، در نماز جماعت به عالمي اقتداء کرد، امام جماعت در قرائتش به اين آيه رسيد: و لا ترکنوا الي الذين ظلموا فتمسکم النار و ما لکم من دون الله اولياء ثم لا تنصرون؛ (اعتماد و تمايل به ستمگران نکنيد که آتش دوزخ به شما خواهد رسيد، در حالي که براي شما دوستاني غير از خدا نيست و در آن وقت ، ياري نخواهيد شد). موفق از شنيدن اين آيه، که آژير خطر براي ستمگران و اعتماد کننده به ستمگران است، آن چنان، تحت تأثير قرار گرفت که نعره کشيد و افتاد و بي هوش شد. وقتي به هوش آمد و علت را از او پرسيدند در پاسخ گفت: «کسي که رغبت به ستمگران پيدا کند، کيفرش چنين است، پس کيفر خود ظالم و ستمگر چگونه خواهد بود.؟) خلاصه کلام حقّ تبارک و تعالی و صوت و موسیقی قرآنی، تأثیرات بسیار بالایی بر جسم، روان و روح انسانی دارد و از جمله دست آورد آن، آرامش روانی و روحی، امنیّت روانی روحی، سلامت و سعادت، امید و غیره می باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه